ساماندهی تربیت نیروهای بهیاری در کشور

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، عباس عباس‌زاده با تشریح سیاست‌های جدید آموزشی وزارت بهداشت برای تربیت بهیار در کشور گفت: بحث تربیت بهیار موضوعی نیست که در کشور متوقف شده باشد و هم اکنون دوره‌های آموزشی بهیاری در کشور ارائه می‌شود اما متاسفانه از ساماندهی مطلوبی برخوردار نیست به گونه‌ای که برخی مراکز تربیت کننده بهیار، وجود دارند که اصلا مجوزی از وزارت بهداشت ندارند یا مجوزشان بسیار قدیمی است و مورد بازبینی قرار نگرفته و بروز نشده است.

وی افزود: در سیاست‌های جدید تربیت بهیار تلاش بر این است که یک ساماندهی نسبت به تربیت بهیار هم از نظر برنامه آموزشی و هم تعداد آموزش نیرو‌ها صورت گیرد.

دبیر هیات بورد پرستاری وزارت بهداشت ادامه داد: سوال مهمی که مطرح می‌شود این است که آیا ما در سیستم بهداشت و درمان کشورمان به رده‌ای پایین‌تر از کار‌شناس پرستاری نیاز داریم یا خیر؟ البته ممکن است در تفکری ایده‌ال مطرح شود که ما می‌خواهیم خدماتمان بسیار عالی و در سطح بسیار بالا باشد و لذا نیازی به رده‌ای تحت عنوان بهیار در کشور نیست.

وی یادآور شد: اما نکته اینجاست که اگر بر این تفکر ایده‌آلی مصر باشیم، نیازمند یک سری ملزومات هستیم. اول آنکه باید تعداد پرستاران‌مان به اندازه کافی و مطلوب باشد و دوم اینکه این تعهد کاری در پرستاران ما وجود داشته باشد که علاوه بر ارائه خدمات سطح بالا، حاضر به ارائه خدمات اولیه و ابتدایی بیمار نیز باشند که بی‌شک در هر دو مورد ما دچار مشکل هستیم.

همراهان بیمار هم اکنون خدمات بهیاری را به دوش می‌کشند

عباس‌زاده ادامه داد: با توجه به تعداد بسیار کم پرستاران و نیاز سیستم بهداشتی و درمانی، پرستاران، ما ناچار به ارائه خدمات سطح بالا‌تر هستند و به تبع خدمات سطح پایین بدون متولی باقی می‌ماند و این گونه می‌شود که همراهان مریض مجبور به ارائه این خدمات می‌شوند به طوری که اگر ما همراهی مریض را در بیمارستان‌ها حذف کنیم، بسیاری از خدمات که برای بیمار ضروری است و حتی در مواردی حیاتی است، از بین می‌رود و کسی نیست

که آن‌ها را انجام دهد.

وی اضافه کرد: متاسفانه الان وضعیت به گونه‌ای است که اگر بیماری، همراه نداشته باشد به اصطلاح عامیانه کلاهش پس معرکه است و از یک‌سری خدمات اولیه و ابتدایی محروم می‌ماند لذا می‌طلبد که ما در بیمارستان‌ها کادر درمانی بیمار را تکمیل کنیم و این به این معناست که هر کسی سر جای خود کار کند.

رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: باید به جایی برسیم که پرستار کار پرستاری کند، بهیار خدمات بهیاری ارائه دهد و پزشک نیز طبابت کند و نیازی به مداخله همراهان بیمار برای ارائه خدمات به مریض نباشد و همراهان بیمار فقط نقش ملاقات کننده بیمار را داشته باشند و تمام خدمات توسط بیمارستان به بیماران ارائه شود.

وی در خصوص انتخاب نام بهیاری در برنامه جدید آموزشی برای این رده، گفت: به هر حال بهیاری نامی شناخته شده در کشور و سیستم سلامت ما است و در تشکیلات بیمارستانی و سازمان مدیریتی این پستی تعریف شده است و در سیاست‌های جدید آموزشی برای تربیت بهیار نیازی ندیدیم که تغییری در این زمینه اتفاق بیافتد.

عباس‌زاده با تأکید بر اینکه تلاش ما بر این است که خدمات ارائه شده توسط بهیاران نیز همانند پرستاران دارای کیفیت لازم باشد، گفت: متاسفانه در برنامه فعلی تربیت بهیار، فرایند به این شکل است که از سطح سوم راهنمایی دوره‌ای ۳ ماهه الی دو ساله برگزار می‌شود و فرد با اخذ دیپلم بهیاری با مهر آموزش و پرورش به بهیار تبدیل می‌شود این در حالی است که به نظر می‌رسید در این چرخه آموزشی اشکالاتی وجود دارد که در فرد آموزش دیده، توانمندی لازم برای ارائه خدمات بهیاری را ایجاد نمی‌کند.

وی افزود: لذا مجموعه این عوامل باعث شد که دوره بهیاری یکساله مورد بررسی و تجدید نظر قرار گرفت و در حال حاضر برنامه‌ای بروز و آماده در دست است که با کمک معاونت پرستاری وزارت بهداشت و نظرخواهی از اساتید بورد پرستاری تدوین شده و در مرحله اجرایی است.

مشاور معاون پرستاری در امور سیاست‌گذاری‌های آموزشی و حرفه‌ای تأکید کرد: این برنامه به هیچ عنوان دانشگاهی نیست و مدرک تحصیلی به کسی داده نمی‌شود و صرفاً به ارائه یک گواهینامه بهیاری ختم می‌شود که نشان از صلاحیت فرد آموزش دیده برای ارائه خدمات بهیاری در بیمارستان‌ها دارد.

وی افزود: لذا دارنده این گواهینامه مشروط به اینکه در مرکزی مورد تأیید وزارت بهداشت و دارای صلاحیت مورد تأیید معاونت آموزشی وزارت بهداشت آموزش دیده باشد، می‌تواند در مراکز درمانی به ارائه خدمت بپردازد.

دانشکده‌های پرستاری بر تربیت بهیاران نظارت علمی می‌کنند

عباس‌زاده ادامه داد: البته معاونت آموزشی وزارت بهداشت می‌تواند این وظیفه را به دانشکده‌های پرستاری محول کند و به این ترتیب دانشکده‌های پرستاری مستقیماً وارد چرخه تربیت نیروی بهیار نمی‌شوند بلکه بر مراکز تربیت کننده این نیرو‌ها به لحاظ علمی نظارت می‌کنند تا فارغ التحصیلان این مراکز از استانداردهای لازم برای کار بهیاری برخودار باشند.

وی تصریح کرد: نکته مهم دیگر اینکه، این دوره‌ها نیز تا جایی گسترده می‌شود که فقط رفع نیاز کند و به‌‌ همان اندازه که ما پست در بیمارستان‌ها به عنوان بهیار نیاز داریم یا‌‌ همان میزانی که در بیمارستان‌های خصوصی نیاز به بهیار داریم، این نیرو‌ها توسط مراکز دارای صلاحیت تربیت می‌شوند و پس از آن دیگر نیازی به تداوم فعالیت این مراکز نخواهد بود.

به ۱۰ هزار بهیار نیازمندیم

نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری با استناد به برآوردهای انجام شده از میزان نیاز به بهیار در کشور گفت: بر این اساس در سال ۹۴ ما به ۱۰ هزار بهیار در کل کشور نیاز داریم که تقریباً یک چهارم نیازی است که به پرستار در کشور وجود دارد.

وی افزود: به عبارتی ما به حدود ۴۰ هزار نفر پرستار جدید نیازمند هستیم که یک تعدادی از آن‌ها هم اکنون در دانشکده‌های پرستاری در حال تحصیل هستند که امیدواریم به زودی فارغ التحصیل شده و وارد چرخه کار شوند و بتوانند بخشی از نیازهای کشور به نیروی پرستار را پاسخ دهند.

عباس‌زاده ادامه داد: لذا ما حداکثر به یک چهارم تعداد پرستارانمان به بهیار نیاز داریم و نظارت آن نیز بر عهده معاونت پرستاری وزارت بهداشت است و با نظر این معاونت، نیروهای بهیار تربیت می‌شوند و شرح وظایف، تشکیلات و جایگاه سازمانی خاص خودشان را نیز خواهند داشت.

وی یادآور شد: در حقیقت در سیاست‌های جدید تربیت بهیار، کاری که شده است این است که آموزش بهیاران را در کشور بهینه و بروز کرده‌ایم و نظارت‌ها را افزایش داده‌ایم تا ان شاء الله پس از این تربیت بهیاران با کیفیتی بهتر و بالا‌تر از سطح دیپلم انجام گیرد.

توقف فعالیت مدارس بهیاری در دستور کار است

دبیر هیئت بورد پرستاری وزارت بهداشت ادامه داد: تلاش ما با اعمال برنامه جدید تربیت نیرو در رده بهیاری بر این است که فعالیت مدارس بهیاری که از زیر دیپلم دانش آموز می‌پذیرفتند با رایزنی بین وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش متوقف شود و تربیت بهیار محدود به گذراندن دوره‌های یکساله و بروز شود.

وی با اشاره به وجود دوره‌های بهیاری در سایر کشور‌ها گفت: به دنبال بررسی‌های انجام گرفته مشخص شده است که بسیاری از کشورهای دنیا از جمله کشورهای پیشرفته که دارای سطح سلامت مطلوب و خوبی هستند، دارای دوره‌های مشابه بهیاری تحت عناوین مختلف اما با کارکردی مشابه هستند.

عباس‌زاده افزود: ما هم برای اینکه بتوانیم استانداردهای مراقبت از بیمار را در سطوح مختلف حفظ کنیم طبیعتاً‌‌ همان طور که به فکر بهبود کیفیت تحصیلات تکمیلی و گسترش دوره‌های ارشد و دکتری هستیم باید به فکر رده‌های پایین‌تر از کار‌شناسی نیز باشیم و مسئولیت خود را در این زمینه نیز ادا کنیم.

وی در خصوص مراکز مجاز به تربیت نیروی بهیاری بر اساس سیاست‌های آموزشی جدید گفت: معمولاً دوره‌هایی که منجر به گواهینامه می‌شوند، محدودیتی ندارند و هر مرکز و سازمانی اعم از خصوصی و دولتی با لحاظ شرایط لازم که در چک لیست‌های برنامه مدون آموزشی در این باره قید شده است، می‌توانند اقدام به تربیت بهیار کند.

مشاور معاون پرستاری در امور سیاست گذاری‌های آموزشی و حرفه‌ای با اشاره به شرایط مراکز ارائه دهنده دوره‌های آموزشی بهیاری گفت: این مراکز باید علاوه بر فضای آموزشی تئوریک امکان ارائه فضای آموزشی کارآموزی در بخش‌های مختلف بیمارستانی را نیز داشته باشند و با لحاظ این شرایط می‌توانند درخواست خود را جهت راه اندازی این دوره‌ها ارائه کرده و پس از بررسی‌های لازم تحت نظارت نهادهای نظارتی (دانشکده‌های پرستاری) اقدام به تربیت نیروی بهیار کنند.