سیری در کتابخانه کاخ نیاوران؛ از کتاب چاپ سنگی «تاریخ قوم یهود» تا ایجاد کتابخانه مجازی

ناهید منصوری،خبرنگار فرهنگی آنا- کتابخانه اختصاصی نیاوران یا کتابخانه اختصاصی فرح پهلوی، هم‌جوار با محل سکونت خاندان پهلوی، با مساحت تقریبی ۷۷۰ مترمربع در سال ۱۳۵۵ در دو طبقه و یک زیرزمین در ضلع شرقی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران احداث شد. این ساختمان که طراحی داخلی آن توسط عبدالعزیز فرمانفرمائیان به انجام رسیده‌ با بیش از 23 هزار جلد کتاب و 16 هزار عنوان کتاب سالها است که به عنوان موزه فعالیت می‌کند و میزبان پژوهشگران است.

کتاب‌های این کتابخانه به زبان فرانسه، فارسی و انگلیسی است و بیشتر کتاب‌ها موضوعات تاریخی، هنری و ادبی دارند، البته در فضای داخلی کتابخانه به‌جز کتاب‌ها، نقاشی و یکسری مجسمه وجود دارد و در این میان مجسمه‌ «هیچ» تناولی و «گاو نشسته» بهمن موسس نیز به چشم می‌خورد که به دربار پهلوی هدیه شده بوده است.

اگرچه در این کتابخانه اکثر کتاب‌ها چاپی است اما در این میان کتاب‌هایی چون چاپ سنگی «تاریخ قوم یهود» که در فرانسه به زبان لاتین به چاپ رسیده و قدمتش به سال 1609 میلادی می‌رسد، کتاب خطی 400 ساله «حافظ» و کتاب «سیندرلا» با امضای والت دیزنی نیز وجود دارند.

در بخش مربع‌شکل سقف این کتابخانه 4356 استوانه شیشه‌ای دارد که در پشتش 120 نور فلورسنت کارگذاشته شده که با تابش نور از پشت استوانه‌ها، روشنایی کتابخانه تامین می‌شود.

با توجه به این‌که این کتابخانه بیشتر شکل موزه‌ای دارد و تاکنون کتاب‌های آن اسکن نشده است، پژوهشگران برای استفاده از این منابع می‌بایست حضوراً به این کتابخانه مراجعه کنند. به گفته مسئولان این کتابخانه برآورد قیمت برای اسکن این کتابخانه در پنج سال پیش چیزی حدود 500 میلیون تومان تخمین زده شده، البته یکسری کتاب‌ها در جاهای دیگر اسکن شده که برای کاهش هزینه لازم است دوستان آنها را به کتابخانه بیاورند و صرفا کتاب‌هایی که اسکن نشده را اسکن کنند.

کتاب‌های این‌کتابخانه در طول دو سال از سال 1381 تا 1383 ساماندهی شد و با شناسایی امضا‌ها و مطالبی که در میان کتاب‌ها یافته شد اطلاعات موجود هر کتاب به ثبت رسید. اطلاعات موجود مربوط به کتاب‌های اهدایی از سوی سران کشورها چون جان اف کندی و یا نویسندگان بزرگ دنیا بوده است.

طبقه فوقانی این کتابخانه در حال حاضر به دلیل مرمت و تعویض کف‌پوش موکت قابل استفاده نیست.

مسئولان این کتابخانه از تبدیل آن به کتابخانه مجازی سخن گفتند که گام بعدی اقدامات در این بخش خواهد بود. بر اساس این سخنان افراد می‌توانند در این کتابخانه مجازی عضو شوند.