ارایه ۵۰ میلیاردتومان تسهیلات به حوزه فرش دستبافت/ تاثیر غیرقابل انکار برجام بر صادرات فرش ایران

به گزارش گروه اقتصادی آنا از روابط عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت، حمید کارگر فرش دستبافت را یک مصداق شاخص، بارز و عینی از اقتصاد مقاومتی دانست و عنوان کرد: فرش دستبافت نمونه بارزی برای اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی به ویژه در حوزه تولید و اشتغال است چرا که بخش عمده مواد اولیه فرش دستبافت در داخل کشور تامین می شود و بهترین دانش و مهارت در حوزه طراحی، فرش بافی، ریسندگی، رنگرزی، چله کشی و دیگر مهارت های مرتبط در داخل کشور بیش از رقبا وجود دارد.

همچنین نیاز به سرمایه گذاری کلان در این حوزه برای ایجاد شغل نیست و با حداکثر ده میلیون تومان برای هر نفر به عنوان مشاغل خانگی می توان ایجاد شغل کرد. از سوی دیگر فرش دستبافت جنبه صادراتی دارد و سالانه بیش از دو سوم فرش های تولیدی کشور صادرات می شوند. در همین راستا و با توجه به اهمیت موضوع تمامی برنامه های که وزارت صنعت، معدن و تجارت و مرکز ملی فرش ایران در این حوزه مانند تبلیغات، آموزش، پژوهش، برگزاری نمایشگاه ها، همایش ها، دعوت و اعزام هیات های تجاری، با هدف ایجاد تولید و اشتغال صورت می گیرد.
ارائه ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات به پشتیبانان تولید فرش دستبافت
وی، وام ها و تسهیلاتی را که به عنوان وام های کم بازده در دولت گذشته به حوزه فرش دستبافت داده شده را یک انحراف در هزینه ها و نوعی سم توصیف کرد و افزود: بسیاری از دریافت کنندگان تسهیلات از گردونه تولید خارج شدند و در دولت یازدهم قرار شد به جای پرداخت نقدینگی به قالیبافان یا ارایه تسهیلات به بنگاه ها در قالب زودبازده، از پشتیبانان تولید حمایت شود. در همین راستا تفاهم نامه ای بین مرکز ملی فرش ایران و صندوق کارآفرینی امید برای ارایه تسهیلات ارزان قیمت به پشتیبانان تولید منعقد و در این چهار ساله بیش از ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات ارزان قیمت صرفا از محل صندوق کارآفرینی امید به پشتیبانان تولید ارایه شد.
تاثیر برجام بر حوزه صادرات فرش ایران
رئیس مرکز ملی فرش ایران، تاثیر برجام در حوزه فرش دستبافت را غیرقابل انکار توصیف کرد و در این باره افزود: از سال ۲۰۱۰ فرش دستبافت ایرانی ورودش به ایالات متحده آمریکا ممنوع شد. این در حالی بود که آمریکا تا قبل از آن سال، مشتری شماره یک فرش ایرانی و مهمترین وارد کننده فرش دستبافت ایرانی بود تاجاییکه سال قبل از تحریم ۸۰ میلیون دلار فرش دستبافت ایرانی معادل ۱۶.۵ درصد از کل ارزش صادرات آن سال مستقیم به آمریکا صادر شده بود، اما از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ هیچ گونه صادراتی در حوزه فرش به این کشور انجام نشد.
کارگر با اشاره به اینکه در بند ۲۲ برجام به لغو تحریم فرش دستبافت ایرانی اشاره شد، اظهار کرد: از ژانویه ۲۰۱۶ به محض اعلام توافق، نخستین محموله فرش دستبافت ایرانی از مبدا هامبورگ آلمان به لس آنجلس آمریکا ارسال شد و از بهمن ۹۴ یعنی یک ماه بعد از آن صادرات مستقیم از ایران نیز اتفاق افتاد. سال ۹۵ نزدیک به ۹۰ میلیون دلار فرش دستبافت به صورت مستقیم به آمریکا ارسال شد.
جنبه اشتغالزایی فرش دستبافت ایرانی
وی فرش دستبافت ایرانی را هنرصنعتی بسیار ریشه دار، تاریخی و چند وجهی توصیف کرد و افزود: فرش ایرانی با سابقه سه هزارساله و پراکندگی جغرافیایی در نقاط مختلف کشور، با رنگ بندی ها و طرح های بی نظیر خود، رسوم، باورها و افسانه های مناطق مختلف کشور را در خود جای داده است و برخی از آن به عنوان سفیر هنری کشور یاد می کنند. همچنین از نظر اقتصادی همواره فرش دستبافت ایرانی به عنوان یکی از اقلام مهم صادرات غیر نفتی کشور مطرح بود و به عنوان یک هنرصنعت ارزآور در حوزه اقتصاد ایفای نقش کرده است. از سوی دیگر به این سبب که با حداقل سرمایه می توان در این حوزه ایجاد شغل کرد، از دیرباز به عنوان یک مکمل با ارزش افزوده بالا دارای وجهه اشتغالزایی نیز بوده است.
سند راهبردی هنرصنعت فرش دستبافت
رئیس مرکز ملی فرش ایران، سند راهبردی هنرصنعت فرش دستبافت را جهت رسیدن به یک وحدت رویه در حوزه تصمیم گیری و سیاستگذاری درباره این هنرصنعت دانست و اظهار کرد: مرکز ملی فرش ایران در دل وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی این حوزه، داشتن سند و تقشه راه را ضروری دید و در سال ۸۸ این کار را کلید زد. در این راستا موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی گام های نخست را با یک رویکرد علمی و روش تحقیق مناسب به خوبی برداشت و به بن مایه اولیه سند رسید. سپس این نسخه در نشست های متعددی با استفاده از نظرات کارشناسان مختلف این حوزه به روز تر شد.
کارگر وقوع یک سری رخدادها در سالهای اخیر را سبب ایجاد تغییراتی در بن مایه اولیه سند اعلام کرد و در این باره افزود: به عنوان نمونه چین که در آن سال ها به عنوان رقیب مطرح بود، کم کم به یک بازار و مشتری برای فرش ایرانی تبدیل شد. همچنین وارد شدن دانش آموختگان فرش دستبافت به حوزه تولید و تجارت و تحریم فرش ایران توسط ایالات متحده آمریکا نیز دیگر رخدادهایی بود نیاز به یک بازنگری را در سند راهبردی ضروری کرد و این بازنگری از اواخر سال ۹۴ آغاز شد و در پایان سال ۹۵ به نسخه نهایی رسید و در فروردین ۹۶ سند نهایی توسط مقام عالی وزارت صنعت، معدن و تجارت رونمایی شد.
به گفته رئیس مرکز ملی فرش ایران در این سند بخش های مختلفی مانند چشم انداز آتی برای فرش دستبافت، بیانیه رسالت این هنرصنعت، اصول و ارزش های حاکم، موضوعات راهبردی و راهبردهایی در حوزه های مختلف راهبری، تامین، تولید و بازاریابی و زیرساخت گنجانده شده که ذیل هر عنوان پروژه های بلندمدت و کوتاه مدتی که می شود طراحی کرد، فهرست شده است.
گلایه از نوع نگاه رسانه ای به فرش دستبافت
کارگر یکی از آسیب های فرش دستبافت در این سال ها را نوع نگاه رسانه ای به آن عنوان کرد و گفت: گلایه ما از صدا و سیما این است که نگاه این رسانه به فرش دستبافت، نگاه به یک هنر و هنرمند نیست و قالیباف در برون داد رسانه ای به عنوان یک فرد فقیر، بی بضاعت و ستمدیده نشان داده می شود که این باعث نوعی عدم گرایش نسل جوان برای ورود به این حوزه شده است. همچنین خیلی از سازمان های حمایتی نیز وقتی می خواهند از خدمات و کارآفرینی های خود برای افراد تحت پوشش گزارشی ارایه دهند، قالیباف را نشان می دهند که این موضوع نیز به نوبه خود آسیب رسان خواهد بود.
وی با اشاره به برنامه های مختلف مرکز ملی فرش ایران برای تعریف فرش دستبافت ایرانی در ساحت هنر، اظهار کرد: برای نمونه جشنواره گره زرین را برگزار کردیم و در سطح ملی از هنرمندان این حوزه تجلیل به عمل آوردیم. از سوی دیگر در برون داد رسانه ای و تبلیغات مرکز ملی فرش ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت بر وجهه هنری فرش دستبافت و ارزش قایل شدن و ارتقای منزلت اجتماعی فعالان این حوزه تاکید کردیم. همچنین سالانه المپیاد فرش دستبافت را برای دانشجویان و دانش آموزان، نمایشگاه بزرگ فرش دستبافت و فروش فرش را برگزار می کنیم.
کارگر حضور رشته فرش دستبافت در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور را سبب پیوند خوردن نسل جدید با این هنرصنعت دانست و اظهار کرد: هم اکنون ۲۰ مرکز آموزش عالی در استان های مختلف در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در حال ارایه این رشته هستند.
پیوند با شرکت های دانش بنیان
رئیس مرکز ملی فرش ایران یکی از برنامه های این مرکز را پیوند زدن با شرکت های دانش بنیان و پارک های علم و فناوری عنوان کرد و گفت: امسال قرار است که برای اولین بار یک استارات آپ در حوزه فرش دستبافت با همکاری مراکز آموزشی و شرکت های دانش بنیان برگزار کنیم.
کارگر آموزش به ذینفعان فرش در حوزه های مختلف و آموزش هایی برای ایجاد اشتغال را به عنوان دیگر برنامه های مرکز ملی فرش ایران عنوان کرد و گفت: این آموزش ها در دودسته عمومی و تخصصی تقسیم بندی می شوند که در بخش آموزش های عمومی مانند بافت، به بافی و ارتقای مهارت قالیبافان در این چهارساله یک هزار و ۵۵ دوره عمومی آموزشی در ۳۱ استان کشور برگزار کردیم که چهار میلیون و ۴۷۶ هزار و ۵۶۰ نفر ساعت آموزش را شامل شد. همچنین در زمینه دوره های تخصصی برای مربیان و ناظران فنی، رفوگرها، رنگرزان، قالی شوها، ارکان تعاونی ها و اتحادیه ها و حتی راهنمایان گردشگری برای اینکه فرش ایرانی را به توریست ها به خوبی بشناسانند، حدود ۱۰۷ دوره برگزار کردیم که ۱۰۵ هزار و ۱۶۰ نفر ساعت آموزش را در بر می گرفت.
وی با معرفی معاونت تحقیقات و آموزش به عنوان یکی از معاونت های مرکز ملی فرش ایران، اظهار کرد: یکی از کارهای این معاونت، پژوهش است که در این حوزه در زمینه طرح های تحقیقاتی، طرح های مطالعاتی و طرح های دانشجویی خدمات متنوعی ارایه می دهد. در این راستا ۹ طرح دانشجویی در سال ۹۲ ، ۱۶ طرح دانشجویی و یک طرح مطالعاتی در سال ۹۳، ۱۰ طرح دانشجویی، هفت طرح تحقیقاتی و شش طرح مطالعاتی در سال ۹۴ و هم چنین در سال ۹۵ نیز ۹ طرح دانشجویی و شش طرح مطالعاتی را این معاونت تحت حمایت خود قرار داد و در مجموع ۶۴ طرح را به فرجام رساند.
کارگر رایزنی با سازمان جهانی مالکیت معنوی(WIPO) برای ثبت جهانی مناطق جغرافیایی فرش دستبافت کشور را یکی از اتفاقات خوب این حوزه دانست و گفت: پرونده مناطق مختلف فرشبافی ما تکمیل شد و تا الان ۴۶ منطقه فرش دستبافت ایران ثبت ملی و ۲۹ منطقه به ثبت جهانی رسید که پنج منطقه در سال ۹۲ و ده منطقه در سال ۹۳ به ثبت رسید. همچنین در سال ۹۴ نیز ۱۴ منطقه به ثبت جهانی رسیدند که این به عنوان یک عامل بازدارنده در مقابل رقبایی که می خواهند از این نام و نشان استفاده کنند، عمل می کند.
البته از دیگر بسترهای حقوقی بین المللی از جمله شورای جهانی صنایع دستی نیز استفاده کردیم که شهر تبریز به عنوان شهر جهانی بافت در آن شورا به ثبت رسید.