اگر فکر می‌کنند ایران مجبور به مذاکره با غرب است، در اشتباهند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، دانش‌آموخته دکتری علوم سیاسی گرایش روابط بین‌الملل و دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی در نشست دیپلماسی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران که به همت مرکز هم‌اندیشی استادان واحد دانشگاهی مسجدسلیمان و با همکاری نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آزاد اسلامی خوزستان و همچنین با حضور هیئت رئیسه و تنی چند از مدرسان این واحد دانشگاهی برگزار شد، سابقه پرونده هسته‌ای ایران را تشریح و اظهار کرد: سران آمریکا که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در شکل‌های مختلف علیه ایران توطئه می‌کردند، پس از ماجرای ۱۱ سپتامبر فرصتی جدید پیدا کردند تا با مطرح کردن مبارزه با تروریسم به نوعی ایران را هدف حمله قرار دهند و با این کار قصد داشتند خاورمیانه را به منطقه‌ای امن برای اسرائیل مبدل کنند.

آجیلی گفت: امریکا با ایجاد تحریک در منطقه، موضوع لزوم تغییرات در خاورمیانه را مطرح کرد و اقدام به راه‌اندازی جبهه مبارزه با تروریسم در این منطقه کرد، افعانستان که در همسایگی جمهوری اسلامی ایران است به عنوان اولین جبهه مبارزه با تروریسم انتخاب شد و چون آمریکا در سطح بین‌الملل ایران را به حمایت‌کننده تروریسم متهم کرده بود، لذا در آن زمان سران جمهوری اسلامی ایران برای اینکه به جهانیان ثابت کنند این اتهام بی‌اساس است، برای مبارزه با طالبان، اجازه دادند هواپیماهای جنگی ناتو از آسمان ایران عبور کنند.

مدیر نظارت و ارزیابی دانشگاه علامه، افزود: در سال ۲۰۰۳ قطعه دوم پازل طرح آمریکایی مبارزه با تروریسم با حمله به عراق به بهانه وجود سلاح‌های کشتار جمعی در این کشور شروع شد و در ادامه هم در سال ۲۰۰۵ ماجرای ترور رفیق حریری در لبنان بوجود آمد که آمریکائیان انگشت اتهام خود را به سوی حزب‌الله لبنان و سوریه گرفتند.

دانش آموخته دکتری علوم سیاسی گفت: ماجرای هسته‌ای ایران در واقع بعد از حمله آمریکا به عراق شروع شد که در آن زمان استکبار به دنبال هم راستا کردن دولت‌های منطقه با سیاست‌های خود در مبارزه با تروریسم و مشروعیت‌بخشی به اتهام خود علیه ایران با عنوان محور شرارت در منطقه بود.

وی بیان کرد: در آن زمان تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران با غربیان وارد مذاکره شد که در این مذاکرات خواسته‌هایی از سوی غرب مطرح شد که پذیرفتن پروتکل الحاقی، اجازه بازرسی از تأسیسات هسته‌ای در هر زمان که لازم باشد و تعلیق غنی‌سازی از این جمله بود و باید ذکر کنم که در‌‌ همان زمان رهبر معظم انقلاب با شفاف‌سازی فعالیت هسته‌ای موافقت کرد اما با توقف فعالیت هسته‌ای هرگز موافقت نکرد.

آجیلی خاطرنشان کرد: بعد از این مذاکرات، ایران به صورت داوطلبانه، پروتکل الحاقی و بازرسی از تأسیسات هسته‌ای را پذیرفت اما چون پس از یک سال نیم طرف غربی به تعهدات خود در تعلیق تحریم‌ها پایبند نبود و به دلیل نیاز علمی دانشجویان به کار با سانتریفیوژ و همچنین چون بعد از روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد برخلاف تعهد سه کشور اروپایی مذاکره کننده با ایران، پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت فرستاده شد، سیاست جمهوری اسلامی ایران عوض شد و فعالیت هسته‌ای مجددا آغاز و به کشورهای طرف مقابل تفهیم شد. از سرگیری فعالیت هسته‌ای بخاطر خُلف وعده آن‌ها بوده است اما برای نشان دادن حسن نیت و با هدف شفاف‌سازی مسئولان ایران اعلام کردند، سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای در راستای شرح وظایف قانونی خود می‌تواند از فعالیت هسته‌ای ایران بازدید به عمل آورد.

دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی گفت: موفقیت ایران در دانش غنی‌سازی باعث شد طرف مقابل به ایران پیشنهاد کنند که نیازی به غنی‌سازی در ایران نیست و هر وقت اورانیوم غنی شده بخواهیم، به ما می‌فروشند، لذا پس از موافقت ایران، قرار بر این شد ما اورانیوم با خلوص 3/5 تا 5 درصد در اختیار غرب قرار دهیم و غرب اقدام تحویل اورانیوم ۲۰ درصدی به ایران کند که با تأکید مقام معظم رهبری مقرر شد این کار در کشوری بی‌طرف مثل ترکیه انجام شود اما طرف مقابل این روش را قبول نکرد. در ‌‌نهایت اعلام کردیم به دلیل نیاز بیماران به رادیو‌دارو خودمان اورانیوم ۲۰ درصد را تهیه خواهیم کرد.

مدیر نظارت و ارزیابی دانشگاه علامه اضافه کرد: در چنین شرایطی طرف مقابل وقتی مطلع شد ایران توان ساخت اورانیوم ۲۰ درصد را دارد از موضع قبلی خود عقب‌نشینی و با معاوضه اورانیوم با ایران در کشور ترکیه موافقت کرد. آمریکا فکر می‌کرد ایران با این طرح مخالفت می‌کند و می‌تواند بهانه خوبی علیه کشور ما به‌دست آورد، اما بر خلاف تصور استکبار، ایران با معاوضه اورانیم در کشور بی‌طرف موافقت کرد، اما امریکا که در نقشه خود شکست خورده بود، توافق مطرحه‌شده را رد کرد که در‌‌ همان زمان مورد انتقاد روسای جمهوری برزیل و ترکیه که به عنوان میانجی توافق بودند قرار گرفت.

آجیلی گفت: مدتی بعد آمریکا اقدام به تحریم بانک مرکزی کرد و از تیرماه ۹۱ هم با تحریم نفتی ایران، صادرات نفتی ایران به طور چشم گیری کاهش پیدا کرد. هر چند سیاستمداران آمریکا پیش بینی کرده بودند با این کار جمهوری اسلامی ایران دچار فروپاشی اقتصادی و مجبور می‌شود به پای میز مذاکره بیاید، به رغم بوجود آمدن مشکلات جدی در اقتصاد کشور، وضعیت اقتصادی ایران هرگز به سمت فروپاشی نرفت.

وی افزود: در اسفند ۹۱ در آلماتی تیم مذاکره کننده ایران نه تنها به طرف مقابل امتیازی نداد بلکه طرف مقابل مجبور شد به طور شفاهی حق هسته‌ای و غنی سازی 3/5 درصد را در ایران بپذیرد اما به دلیل مداخله نماینده انگلیس از مکتوب کردن این توافق نامه خودداری شد.
دانش‌آموخته دکتری علوم سیاسی با توجه به بیانیه لوزان، گفت: در بیانیه لوزان که تاکنون هیچ توافقی کتبی به امضاء نرسیده است چند امتیاز برای طرفین مطرح شده که می‌توان از آن نام برد. تأسیسات هسته‌ای فردو که تا قبل از این بیانیه تأکید داشتند حتماً باید تعطیل شود و آن هم به دلیل برخورداری از موقعیت دفاعی بسیار خوب این تأسیسات بود، به عنوان یکی از محورهای این بیانیه به آن پرداخته شده است.

وی افزود: طبق بیانیه هر چند ایران قبول کرد فردو از نظر تأسیسات غنی‌سازی تعطیل شود اما تمام تجهیزات در این مکان باقی خواهند ماند تا در صورتی که مجدداً خلف وعده از طرف غرب صورت پذیرد در کمترین فرصت با راه اندازی تجهیزات امکان غنی سازی ۲۰ درصدی فراهم شود. لذا در این بیانیه قرار شد تأسیسات فردو فقط جنبه راهبردی داشته باشد.

دانشیار دانشگاه علامه گفت: از آنجا که غربی‌ها معتقد هستند تأسیسات آب سنگین یکی از ابزار اصلی ساخت بمب اتم و تولید پلوتونیوم است هرگز نمی‌پذیرفتند که ایران باید چنین تأسیساتی داشته باشد، اما چون واقعاً ایران هرگز به دنبال ساخت بمب اتم نبوده و در آینده هم نیست با تلاش تیم مذاکره ایران در بیانیه لوزان مورد توافق طرفین قرار گرفته که ماهیت آب سنگین باقی بماند اما آن بخش از این تأسیسات که به عنوان قلب آب سنگین برای این منظور است، تعطیل شود.

آجیلی افزود: عدم غنی سازی اورانیوم 3/8 درصد به بالا و کاهش تعداد سانترفیوژ‌ها در نطنز به ۵۰۰۰ و در فردو۱۰۰۰ دستگاه که همه از نسل اول هستند برای مدت ۱۰ تا ۱۵ سال و اجازه انجام تحقیق و توسعه بعد از ده سال با هدف ارتقاء سانترفویوژهایIR۱ به IR۶ از جمله دیگر محورهای مورد توافق در بیانیه لوزان است.

وی ادامه داد: پذیرش پروتکل الحاقی هم در این بیانیه مورد توافق ایران قرار گرفت البته نباید فراموش شود با این کار عوارض سیاسی هم بوجود می‌آید. در این بخش ایران اجازه می‌دهد بازرسی نامحدود و سرزده از تأسیسات هسته‌ای به عمل آید اما طرف مقابل خواهان انجام بازرسی از صنایع نظامی ایران نیز هست که تیم مذاکره کننده با آگاهی کامل از هدف غرب برای این کار که انجام جاسوسی است اعلام کرد با مدیریت اعمال شده می‌تواند این بازرسی را بپذیرد.

دانش آموخته دکتری علوم سیاسی درباره برخی از مواردی که از سوی طرف غربی به نفع ایران در بیانیه لوزان مورد موافق قرار گرفت، گفت: طرف مقابل پذیرفت در خاک ایران غنی سازی صورت گیرد و کلیه تحریم‌هایی که جنبه اقتصادی دارد برداشته شود.

وی درباره موضوع مورد اختلاف ایران با آمریکا،اظهار کرد: در بیانیه لوزان لفظ «لغو تحریم‌ها» استفاده شده است در حالی در فکت شیت آمریکا «تعلیق تحریم‌ها» استفاده شده و در جایی دیگر «تخفیف تحریم‌ها» بر مبنای راستی‌آزمایی مطرح شده است که ایران این دو واژه آخری را نپذیرفته است.

آجیلی گفت: موضوع دیگر مورد اختلاف این است که کنگره آمریکا اعلام کرده هر گونه توافق با ایران باید با اجازه کنگره صورت گیرد و به صورت دائم به روی ریاست جمهوری آمریکا باید نظارت داشته باشند و از وی بخواهند که گزارشی از عملکرد ایران به کنگره ارایه دهند تا تصمیم گیری شود که البته این موضوع از سوی اوباما مورد پذیرش قرار نگرفته است. اکثریت جمهوری‌خواه کنگره نمی‌خواهد پرونده هسته ای ایران از سوی دمکرات خواهان بسته شود و به این حزب امتیاز دهند. برای همین است که برای مذاکره‌کنندگان ایران سوال بوجود آمده که طرف مذاکره آنها چه کسی است؟ و معتقدند مشکلات و دعواهای سیاسی داخلی آمریکا به ایران ربطی ندارد.

آجیلی با توجه به نظرات موافقان و مخالفان داخلی بیانیه لوزان،اظهار کرد: موافقین این توافق نامه چارچوب و مخالفان فکت‌شیت را مطرح می‌کنند.

وی گفت: اما موافقان بیانیه لوزان معتقدند اکنون فضایی به نفع ایران در بین الملل شکل گرفته که بهتر از قبل است و تغییر چهره جمهوری اسلامی ایران مهم‌تر از متن بیانیه است. با این کار فضای داخلی اقتصادی ایران بهتر از قبل خواهد شد و اجماع بین المللی تحریم‌های ایران پس از توافق نامه شکسته خواهد شد و آمریکا دیگر نمی‌تواند این فضا را برگرداند.

دانش آموخته دکترای علوم سیاسی افزود: مخالفان به دنبال این هستند که توضیح داده شود ضمانت تعهدات به کار برده در متن چیست؟ اگر متن قوی نباشد باز خلف وعده از سوی آمریکا صورت می‌گیرد و چون فضای رسانه‌ای را در اختیار دارد این طور مطرح می‌کنند که ایران خلف وعده کرده و از طرف دیگر در متن با توجه به برداشتن تحریم‌های هسته‌ای، هیچ تضمینی برای برداشتن تحریم‌های دیگر مثل تحریم بانک مرکزی نشده است.

آجیلی گفت: امروزه طرفین به این توافق نامه نیاز دارند. اما طرف غربی فکر می‌کند ایران از روی ضعف پشت میز مذاکره حاضر شده است اما اگر واقع بینانه به شرایط نگاه کنند خواهند فهمید این برداشت با واقعیت بسیار متفاوت است.