نگاهی به جاذبه‌های بصری و هنرهای دستی شهر پاوه/ از هنر زنان گیوه باف تا علاقه بومیان خانقاه به حفظ میراث فرهنگی
ناهید منصوری، خبرنگار فرهنگی آنا- روستای خانقاه از توابع بخش مرکزی شهرستان پاوه است که در ۳ کیلومتری جنوب غربی شهر پاوه و ۱۲۰ کیلومتری کرمانشاه واقع شده است. موقعیت جغرافیایی آن واقع شدن در ناحیه کوهستانی با آب و هوای معتدل کوهستانی (در بهار و تابستان ملایم و مطبوع و در زمستانها سرد) است و مردمانش به زبان هورامی سخن میگویند، همچنین مذهب بومیان این منطقه مسلمان و سنی است.
بر اساس سخنان اهالی این روستا و شریفی مسئول این موزه، این روستا از سال 1384 روستای هدف گردشگری است ولی با حمایتهای موجود یک سالی است که فعالیت خود به عنوان میزبان گردشگران را آغاز کرده است.
در روستای خانقاه موزه‌ای وجود دارد که مربوط به شرکت گردشگری منطقه اورامان است. مردم این خطه از کشورمان تمام ابزار و وسایل قدیمی را که معرفی کننده نوع زندگی و نوع معیشت آنها است را در این موزه قرار داده‌اند تا گردشگران و بازدیدکنندگان در مدت زمانی که در روستا اقامت دارند، با شیوه زندگی بومیان آشنا شوند.
مسئول این موزه میگوید: «پس از ثبت شرکت گردشگری و راه‌اندازی موزه روستایی خانقاه، در حال دریافت مجوز برای تاسیس اقامتگاه بومگردی هستیم و در همین راستا نیز خانه‌های روستایی همین منطقه تجهیز شده تا در این روستا تورهای گردشگری، روستاگردی و طبیعت‌گردی را برگزار کنیم.»
وی یادآور می‌شود: «از سال 1384 تورهای مختلفی برای بازدید از این روستا آمده‌اند اما مردم محلی از کنار آنها درآمدی نصیبشان نمی‌شد، بنابراین جوانان خوش‌فکر این روستا به همت یکی از بومیان موزه روستایی راه‌اندازی کردند و با در نظر گرفتن تجهیزات تلاش کردند تا هم معرفی خوبی از روستا داشته باشند، هم درآمدی برای بومیان ایجاد کنند و هم صنایع دستی را که مختص به این خطه از کشور است را احیا کنند.»
با بازدیدی کوتاه مدت و سرزدن اجمالی به باغ‌های روستائیان در می‌یابیم با توجه به این‌که خانقاه محلی برای فروش محصولات باغ‌ها (توت، گردو و انجیر) بوده است، این روستا توانسته از بازار بسیار خوبی برای فروش بهره‌مند شود. از دیگر ویژگی‌های این منطقه توجه مردم به حفظ صنایع دستی ویژه منطقه است چراکه بومیان، شهر نودشه و میوان را به خاطر تولید گیوه و کلاش به عنوان شهر ثبتی در نظر گرفته‌اند.
همچنین این روستا با بازی‌های محلی، باغ‌های سرسبزش، وجود دو امامزاده و مسجد تاریخی و فرهنگ و تمدن دیرینه‌اش امروزه تبدیل به مرکز خوبی برای گردشگری شده است، به طوری‌که حتی گردشگران خارجی نیز تمایل برای سفر به این روستا را دارند. توریست‌ها معمولا گردشگران داخلی هستند ولی باتوجه به موقعیت جغرافیایی و همجواری با کشور عراق بسیاری از توریست‌ها از این روستا دیدن می‌کنند.
به گفته مدیر موزه خانقاه، دو اقامتگاه بومگردی در حال دریافت مجوز است و 15 خانه روستایی برای میزبانی از مسافران آمادگی دارند. همچنین در این روستا خانه‌های ویلایی به سبک جدید و خانه باغ‌هایی به سبک خشکه‌چی برای گردشگران تدارک دیده شده است. خانقاه از دیرباز محل عرفان بوده و بسیاری از عرفا دوره طریقت را در این مکان طی کرده‌اند.
با اطلاع از توجه و حساسیت مردم این خطه بر صنایع دستی ویژه استان به روستای میوان می‌رویم که به گفته بومیان روستا، روستای بافت کلاش است. روشنا قادری‌نیا که یکی از کلاش‌بافان روستا محسوب می‌شود میگوید: «از سال 1386 با همت شورای محل، آموزش لازم درباره بافت کلاش را دیده است. او در سخنانش از تلاش‌های زن کارآفرین این منطقه میگوید که تلاش کرده با راه‌اندازی یک کارگاه از ورود گیوه جلوگیری کند. روشنا قادری‌نیا در هفته یک جفت کلاش می‌بافد. او میگوید که گیوه‌ها بازار فروش خوبی ندارد و اکثر خریداران صاحبان مغازه‌های گیوه فروشی هستند.»
فرشته حسینی مدیر تعاونی روستای میوان نیز که با راه‌اندازی این تعاونی برای 60 نفر اشتغال‌زایی کرده است میگوید: «کار ما توزیع گیوه است و من زیره گیوه‌ها و مواد خام را در اختیار بافندگان گیوه قرار می‌دهم و در پایان هرهفته کلاش‌های بافته شده را تحویل می‌گیرم.»
وی در سخنانش به مشکلات عدیده‌اش در در فروش گیوه اشاره می‌کند و میگوید که در بازاریابی چندان قوی عمل نکرده‌اند.
مدیر تعاونی روستای میوان اظهار می‌کند: «عمده فروش گیوه تولید شده در این تعاونی به شهرهای کامیاران و جوانرود محدود می‌شود و البته برنامه‌هایی نیز برای صادرات به عراق و ترکیه داریم. »
او قیمت متوسط گیوه ها را از 80 تا 230 هزار تومان تخمین زده است که بسته به جنس زیره و نوع بافت رویه آن قیمت متفاوتی دارد. او میگوید نخ اولیه گیوه را از کارخانه تبریز می‌آورد و زیره آن را از کامیاران می‌آورد. گیوه‌ها با دو نوع زیره زیره چرمی و پارچه‌ای ساخته می‌شوند که گیوه زیره پارچه‌ای از لیفه‌های پارچه‌ای درست شده است. او درآمد بافت هر گیوه را 32 هزار تومان تعیین کرده و درآمد ماهانه هر بافنده گیوه را چیزی حدود 130 هزارتومان در نظر گرفته است و خود را ذی‌نفع از سود فروش می‌داند.
نودشه شهر ملی گیوه معرفی شده است و این هنر دستی نشان اصالت دارد؛ از معدود صنایع دستی که توسط واردات مورد تهدید قرار نگرفته است. گیوه تنها کفشی است که تابه‌تا ندارد و با توجه به سنگلاخی بودن منطقه پا را به خوبی در مقابل صخره‌ها حفظ می‌کند.
در حال حاضر اکثر زنان این منطقه مشغول باغداری و کشاورزی هستند و با تاسیس این تعاونی در کنار خانه‌داری روزانه چیزی حدود 4 ساعت را به بافت گیوه مشغول می‌شوند تا در هفته یک جفت گیوه ببافند.
حسنی که عمده فروشش در حال حاضر به دلالان است در خصوص تفاوت قیمت فروش خود و آنچه در بازار به دست مصرف‌کننده می‌رسد میگوید: «دلالان به صورت عمده هر گیوه را به قیمت 95 هزار تومان خریداری می‌کنند و بعد دربازار 200 تومان می‌فروشند. برای حذف واسطه قرار است غرفه‌ای برای فروش مستقیم و بی‌واسطه به مصرف‌کنندگان در روانسر مهیا شود.»
انتهای پیام/