ایجاد 2 میلیون شغل در دولت یازدهم/ بدترین عملکرد اشتغالزایی در سال‌های پس از جنگ در دولت نهم و دهم / 3 میلیون و 200 هزار بیکار در کشور

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا، علی ربیعی در نشست مطبوعاتی خود با خبرنگاران که عضر امروز در محل وزارت تعاون،‌ کار و رفاه اجتماعی برگزار شد،‌ در تشریح برنامه‌های اشتغال دولت عنوان کرد: در سال 95 جمعیت فعال کشور بالغ بر 25 میلیون و 800 هزار نفر بوده است که براساس پیش‌بینی‌ها این آمار در افق 1404 به 35 میلیون نفر می‌رسد. همچنین جمعیت شاغل بالغ بر 22 میلیون و 600 هزار نفر در سال گذشته بوده که براساس پیش‌بینی‌ها این جمعیت تا سال 1404 به 31 میلیون و 500 هزار نفر خواهد رسید.

ربیعی تاکید کرد: تفاضل جمعیت شاغل در سال 95 و افق 1404 در واقع تعداد شغل‌هایی است که بیاد ایجاد کنیم، اما با این حال باز با تعدادی جمعیت بیکار مواجه خواهیم بود.

وی تاکید کرد: براساس آمارها اکنون جمعیت بیکار کشور 3 میلیون و 200 هزار نفر است که پیش‌بینی می‌شود در افق 1404 به رقمی معادل 3 میلیون و 500 هزار نفر برسد.

وزیر تعاون، ‌کار و رفاه اجتماعی نرخ تورم را یکی از عوامل ایجاد ثبات یا بی‌ثباتی در بازار کار عنوان کرد و گفت: شاخص‌های اقتصادی ایران نشان می‌دهد به هر میزان که نرخ تورم افزایش یابد، برنامه‌های خروج از رکود هم به حاشیه می‌رود. از طرفی مقایسه نرخ تورم در زمان آغاز به کار دولت یازدهم با سال‌های پس از جنگ یک سیاست تعدیلی بی‌نظیر را نشان می‌دهد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اضافه کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که پایین‌ترین نرخ رشد در دولت دهم ثبت شده و این درحالی است که در آن دوران بیشترین درآمد ارزی وجود داشته است.

ربیعی عنوان کرد: با وجود اینکه در آغاز به کار دولت تحریم‌ها همچنان پابرجا بود، متوسط رشد اقتصادی در این چند سال به 4.2درصد رسید و این نرخ درخشان است.

وی عنوان کرد: بررسی همزمان رشد اقتصادی و تورم نشان می‌دهد که در دولت‌های پس از جنگ، دولت هشتم و یازدهم بهترین عملکرد را در این زمینه داشتند‌. این را تاریخ پس از جنگ در ارتباط با رشد کاملا نشان می‌دهد. یعنی رشد اقتصادی 4.2 را در این سال‌ها و متوسط نرخ تورم 12.1درصد در دولت‌های پس از جنگ بی‌سابقه بوده است. این در حالی‌ است که در دولت نهم و دهم علی‌رغم برخورداری از بیشترین منابع ارزی بدترین عملکرد در زمینه ایجاد شغل در سال‌های پس از جنگ ثبت شد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر درآمد و پول نمی‌تواند صرفاً شغل را ایجاد کنند، گفت: ما با دو سیاست توزیعی و تولیدی مواجه هستیم که سیاست توزیعی و سرمایه‌گذاری‌های کم حاصل باعث شد که به هیچ عنوان از ارز بالایی که در دو دولت قبل نصیب کشور شد نتوانیم استفاده کنیم. به عبارتی با وجود درآمد بالای ارزی نتوانستیم رشد اقتصادی مناسب را در کشور ایجاد کنیم و حتی بدترین رشد اقتصادی در آن دولت به ثبت رسید.

ربیعی افزود: ما از سال 1966 تا 2014 برابر با متوسط 4.2 درصد رشد داشتیم. این متوسط رشد ما در سال‌های پس از جنگ کمتر شده در حالی‌که در کشورهای خاور میانه تقریبا 4.8 درصد یا 5.1 درصد متوسط رشد داشته‌اند‌.

این عضو از کابینه دولت یازدهم بیان کرد: ببینید آنچه که وضعیت اشتغال را در یک دوره‌ای پدید می‌آورد فرآیند طولانی از برنامه‌های رشدی است که در یک کشور رخ می‌دهد، در طول 40 سال 50 سال اندازه‌گیری می‌شود و رشدی که در رخ می‌دهد، پایه‌های اشتغال را در دوره‌های بعد اثرگذار است.

ربیعی تاکید کرد: من فکر می‌کنم یکی از مهم‌ترین کارهای ما تثبیت روند رشد در کشور است و هم اینکه رشد را با کیفیت‌تر کنیم. در حقیقت افزودن به کیفیت رشد و ثبات روند رشد یکی از کارهایی است که ما را در آینده در موجهه به اشتغال موفق می‌کند.

به گفته وی، مهم‌ترین مشکل ما در رشد اقتصادی، تشکیل سرمایه و بحث جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. از طرفی عواملی مانند سطح فناوری و بهره‌وری کسب‌و‌کار نیز در این بخش اثرگذار است.

ربیعی بیان کرد: فساد معمولا هزینه‌های رشد، تولید و سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد که علاوه بر آثار جانبی دیگری نیز خواهد داشت.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: ما به هر حال نرخ رشد اقتصادی 8 درصد را پیش‌بینی کردیم که نهایتا در طی برنامه 5 ساله باید به 40 درصد رشد دسترسی پیدا کنیم یعنی هر سال 8‌درصد‌. قطعا این مسیر سختی است که نیاز به اثرگذاری عوامل رشد دارد. من سیاست توزیعی برای کشور را قاتل رشد و بازدارنده آن می‌دانم و ما قطعا باید به سمت سیاست‌هایی پیش رویم که مقوم رشد باشد.

ربیعی ابراز کرد: نرخ بیکاری و اشتغال را پس از انقلاب ما در یک نمودار نشان دادیم. همواره نرخ بیکاری ما متاثر از چند اتفاق بوده، یکی نرخ بیکاری به واسطه میزان رشد است که تاثیر می‌گذارد، اما نرخ بیکاری فقط متاثر از عوامل کلان اقتصادی نیست. عوامل جمعیتی نیز بر نرخ بیکاری اثرگذار است. به عبارتی بیشترین شیب برای ایجاد اشتغال را در سال‌های 93 به بعد مشاهده می‌کنید، ولی شکاف جمعیتی هم رو به افزایش است.

وی عنوان کرد: سال‌هایی که شما می‌بینید هم شغل ایجاد می‌شود و هم فاصله بین جمعیت وجود دارد در واقع این امر متاثر از سیاست‌هایی است که ما تحت عنوان اتفاقات در حوزه عرضه نیروی کار تبیین می‌کنیم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: طی سال‌های اخیر در حوزه نرخ مشارکت افراد تمایل بیشتری برای کسب شغل داشتند و امید برای به دست آوردن شغل افزایش داشت، به‌رغم اینکه شرایط نامناسب بود. درواقع یک اتفاق در حوزه روانی و فکری جامعه رخ داد که افراد فکر می‌کنند می‌توانند شغل بیشتری را به دست آورند و این امر نرخ جمعیت فعال را بالا برد.

وی اظهار کرد: اتفاق دیگر در حوزه پنجره جمعیتی بود. ما یک انتظار جمعیتی سال‌های 60 تا 65 داشتیم. یک موج جمعیتی به حجم حدود 9 میلیون نفر ایجاد کرد این جمعیت در نیمه دهه 80 به سن 20 تا 24 سال رسیدند و به مرحله‌ای رسیدند که به شغل احتیاج داشتند، ازدواج‌، مسکن، کالای بادوام و سایر نیازهای ضروری آنها دقیقا در این دوره شکل گرفت.

ربیعی ابراز کرد: ما باید در نیمه دهه 80 پاسخ اساسی به 9 میلیون نفری می‌دادیم که به همراه نیازهایشان در آن دوره وارد بازار کار ایران شدند. درست در میانه دهه 80 و اوج گرفتن نیازهای این جمعیت جوان از نظر سیاست‌های اقتصادی و از نظر ارتباطات خارجی کشور در شرایطی قرار گرفت که نتوانستیم به نیازهای اصلی این افراد پاسخ دهیم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد: این جمعیت در دورانی وارد بازار کار شدند که ما کمترین نرخ رشد را در آن دوران تجربه کردیم و هیچ سیاستی به عنوان سیاست‌های تکمیلی اشتغال را هم نداشتیم. در این دوران مهم‌ترین طرح ایجاد اشتغال در استان‌ها در حقیقت به دور پاشیدن مقدار زیادی ارز به دست آمده در طرح بنگاه‌های زود‌بازده بود.

ایجاد 2 میلیون شغل در دولت تدبیر

ربیعی گفت: در دوره 10 ساله گذشته 5 میلیون و 700 هزار نفر به بازار کار کشور اضافه و با بدترین دوره اشتغالزایی ایران مواجه شدند.

وی تاکید کرد: ما توانستیم طی سال‌های اخیر 2 میلیون شغل ایجاد کنیم، اما در شرایط فعلی بازار کار این آمار دیده نشد.

احیای 400 بنگاه اقتصادی در مرز تعطیلی

ربیعی عنوان کرد:‌ در زمان مواجهه با یکسری اتفاقات در حوزه‌های تکنولوژی، بازار مصرف، اعمال نظارت‌های کلینیکی و غیره کشور با مشکلاتی مواجه می‌شود که به طور معمول شرایط بنگاه‌ها افول می‌یابند و واحدها به سمت تعطیلی می‌روند. این فرآیند از اواسط دولت نهم آغاز شد و در این زمان حتی سیاست‌های زودبازده هم اثرگذار نبود.

وی گفت: زمانی که من وزیر کار انتخاب شدم، تعداد بنگاه‌های مشکل‌دار در کشور بالغ بر 2100 واحد بود؛ بنگاه‌هایی که در معرض تعطیلی قرار داشتند.

ربیعی با بیان اینکه ما دو نوع بنگاه مشکل‌دار و بنگاه در معرض تعطیلی داریم، عنوان کرد: طی سال‌های اخیر با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و پرداخت وام‌های جهت‌دار توانستیم 400 بنگاه‌ را احیا کنیم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه یکی از عمده‌ترین مسائل ما همچنان تثبیت شغل‌های موجود است، تصریح کرد: نخستین برنامه اشتغال ما تثبت شغل‌های موجود بود،‌ به طوری که ما در بخش کشاوری سالانه 50 هزار شغل را علاوه بر مشاغل ایجاد شده، تثبیت کردیم.

به گفته وی، اگرچه در بخش صنعت بزرگ ریزش شغل داشتیم، اما در صنعت متوسط و کوچک با رشد ایجاد شغل مواجه بودیم.

وی ادامه داد: گاهی در برخی مصاحبه‌ها عنوان می‌شود که میلیون‌ها شغل طی چند سال اخیر از دست داده‌ایم این در حالی است که تعداد شاغلین کل بخش صنعت کارخانه‌ای معادل 3 میلیون و 400 هزار نفر است که اگر همه این افراد با هم هم بیکار شوند، یقینا باز اظهارات برخی برای ریزش میلیونی شغل‌ها صحت نخواهد داشت.

ربیعی تاکید کرد: از طرفی هیچ کارخانه‌ای یک شبه تعطیل نمی‌شود و باید در مسیر یک بازه زمانی حداقل 6 ساله قرار گیرد.

وی افزود:‌ مسیر دیگر ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی است. امیدواریم بتوانیم امسال رشد اقتصادی سال 95 را تکرار کنیم.

ربیعی بیان کرد: اکنون ما با پدیده تولید بدون اشتغال و اشتغالزایی بدون تولید مواجه هستیم. از طرفی بزرگ شدن اقتصاد کشور به هیچ‌عنوان کمکی نخواهد کرد و تنها مسیرهای رانتی را بیشتر می‌کند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره بر هزینه‌های ایجاد شغل در صنعت نفت و پتروشیمی بیان کرد: در صنعت نفت برای ایجاد یک پالایشگاه معمولی باید سرمایه‌گذاری معادل 12هزار میلیارد تومان صورت گیرد در حالی که پس از افتتاح نهایتا یک‌هزار نفر می‌توانند مشغول به کار شوند. بنابراین هزینه ایجاد شغل برای هر نفر در صنعت پتروشیمی معادل 12 میلیارد تومان خواهد بود.

وی بیان کرد: در پتروشیمی یک‌میلیون تنی 4 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری موردنیاز است که اگر بخش خصوصی آن را ایجاد کرده باشد، قاعدتا باید حدود 400 شغل ایجاد شود. البته تجربه‌ نشان داده که در بخش‌های دولتی و نیمه دولتی عموما نیروی کار بیشتری جذب می‌شود و در همین پتروشیمی با شرط مشارکت بخش‌دولتی و نیمه‌دولتی رقمی معادل 400 تا 700 نیرو جذب خواهد شد.

به گفته وی، هزینه لازم برای ایجاد یک شغل در پتروشیمی بیش از 3 میلیارد تومان خواهد بود.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اضافه کرد: اگر تمامی صنایع پایین‌دستی پتروشیمی را ایجاد کنیم، اولا حداقل 3 سال زمان برای ایجاد واحد پتروشیمی و 4 سال زمان برای ایجاد صنایع پایین‌دستی نیاز داریم که زمان‌بر است. از طرفی، با به راه انداختن تمامی صنایع پایین‌دستی پتروشیمی 32 هزار شغل ایجاد خواهد شد، بنابراین ما نمی‌توانیم اشتغال را به چنین رشدهایی متکی کنیم.

ربیعی بیان کرد: قیمت تمام شده ایجاد هر یک شغل در صنعت فولاد معادل یک‌میلیارد تومان است. البته متوسط قیمت تمام شده ایجاد شغل در سبد شصتا معادل 300 میلیون تومان برآورد شد.

وی با تاکید بر اینکه برای ایجاد شغل باید تورم و قیمت ارز را ثابت نگاه داشت، تصریح کرد: در صورتی که این دو فرض رعایت نشود، یقینا باز هم تعطیلی بنگاه‌ها آغاز می‌شود.

ربیعی با تاکید بر اینکه مسیر رشد مبتنی بر تولید و رشد کلاسیک هم می‌تواند شغل ایجاد کند، گفت: همواره برآورد می‌شد که یک درصد رشد اقتصادی می‌تواند 100هزار شغل را ایجاد کند، اما اکنون این قاعده کمتر برقرار است چرا که سرمایه‌گذاری‌های جدید مبتنی بر فناوری و تکنولوژی‌های جدید است.

به گفته وی، اکنون بیشترین کشش اقتصادی در بخش خدمات است و بیشترین شغل ایجاد شده نیز معطوف به بنگاه‌های خرد بوده است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم 200 هزار شغل مستقیم در صنعت پتروشیمی ایجاد کنیم، باید 200 پتروشیمی یک‌میلیون تنی احداث کنیم؛ در حالی که احداث هریک از این واحدها 4هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز دارد.