بدون ویزا به بیش از 37 کشور جهان بروید/ کاهش 700 هزار توریست در اثر حمله به سفارت عربستان/ افزایش 3 برابری درآمدهای کنسولی ایران

سمیرا امیرچخماقی، گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا​- سفر بدون ویزا از جمله مسائلی است که تعیین کننده اعتبار گذرنامه‌های هر کشوری به شمار می‌آید. هر ساله رتبه‌بندی‌های غیر رسمی از اعتبار گذرنامه‌های جهان منتشر می‌شود که مهمترین فاکتور آن، امکان سفر بدون ویزا با گذرنامه هر کشوری است.

طی سال‌های اخیر و همزمان با بهبود موقعیت بین‌المللی ایران، شمار کشورهایی که ایرانی‌ها می‌توانند بدون ویزا به آن‌جا سفر کنند افزایش یافته است.

علی چگنی، مدیر کل کنسولی وزارت امور خارجه نیز با اطمینان می‌گوید که اعتبار گذرنامه ایرانی واقعا افزایش پیدا کرده است و تلاش‌های وزارت امور خارجه برای اعتلای اعتبار گذرنامه ایرانی را روایت می‌کند.

او در مورد اقداماتی که وزارت امور خارجه در سال های اخیر برای لغو سفر بدون ویزای ایرانیان انجام داده است، بیان کرد: «لغو روادید یک موضوع حاکمیتی و در اختیار کشورها است و متناسب با منافع و شرایط کشورها تغییر می‌کند. به طور مثال زمانی در بین کشورهای اروپایی ویزا برقرار بود اما بعد از مدتی به این نتیجه رسیدند که ویزا را لغو کنند و این یک اقدام جمعی است که هر کشوری بر اساس منافع خود به این جمع‌بندی می‌رسد.»

وی ادامه داد: «ممکن است کشوری برای جلب توریست به این نتیجه برسد که ویزا را به طور کامل برای همه کشورها لغو کند. بعضی‌ها نیز برای پرستیژ اقدام به لغو روادید می‌کنند و معتقدند که کشورشان به اقتداری رسیده است که می‌تواند با حفظ امنیت داخلی شهروندان به مردم دیگر کشورها این اجازه را بدهد که با همراه داشتن یا نداشتن روادید وارد کشور شوند و این امر در عرصه علمی، اقتصادی و بین‌المللی کشور اهمیت دارد.»

چگنی تصریح کرد: «برخی کشورها در مقاطعی تحت حب و بغض سیاسی محدودیت‌هایی اعمال می‌کنند که در اینجا برای ما بحث عزت و احترام ملی مطرح است و اقدام متقابل انجام می‌دهیم. کما اینکه در حال حاضر به دلیل اینکه بعضی کشورهای خاص با اتباع ما رفتار غیرمحترمانه دارند همان سخت‌گیری را نسبت به آنها اعمال می‌کنیم و در صورتی که آنها انگشت‌نگاری یا سخت‌گیری‌ دیگری کنند ما هم متقابلا انجام می‌دهیم.»

مدیر کل کنسولی وزارت امور خارجه با تشریح شرایط پس از انقلاب بیان کرد: «در دوران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی کشور ما در شرایط خاصی قرار داشت و مورد هجمه ناجوانمردانه و جنگ سخت دشمن یعنی تحریم بودیم که بخشی از تبعات اعمال تحریم‌ها به تسهیل روادید برای اتباع، تجار و مأموران باز می‌گردد. به عنوان مثال قبل از انقلاب با برخی از کشورها لغو روادید بودیم اما بعد از انقلاب به خاطر ارزش‌های انقلاب اسلامی حتی با آن کشور قطع رابطه کردیم و حتی شناسایی خود را با برخی کشورها که رابطه سیاسی داشتیم برداشتیم.»

وی ادامه داد: «بنابراین باید دید در چه شرایطی هستیم و در چه ظروف زمانی و مکانی اقدام می کنیم. از طرف دیگر این موضوع حاکمیتی است و ممکن است لغو روادید با کشوری مانند ترکیه همان طور که از قبل وجود داشته ادامه پیدا کند. علیرغم فراز و فرودهایی که بین دو کشور در تفاوت‌های سیاسی وجود داشته منافع نشان داده که وجود نظام لغو روادید به نفع دو کشور بوده است و همچنان استفاده از آن ادامه دارد و در این زمینه هیچ بحرانی نداشتیم.»

لغو روادید کامل با 7 کشور جهان

او افزود: « در همین راستا نیز با کشورهای ارمنستان و گرجستان لغو روادید انجام شد و به این ترتیب در حالی که در این دولت با روسیه و قرقیزستان نیز توافق لغو روادیدهای گروهی داشته‌ایم اکنون ایران با ارمنستان، گرجستان، سوریه، ترکیه بولیوی، قزاقستان و روسیه دارای توافق لغو روادید است و ایرانیان همچنین بدون نیاز به اخذ ویزا می توانند به بیش از 30 کشور جهان سفر کنند و روادید آنها هنگام ورود و در فرودگاه صادر می‌شود و بعضا برای مدت محدودی نیاز به ویزای فرودگاهی نیز وجود ندارد که از جمله لبنان، مالزی، کنیا، اقلیم کردستان، عراق، سریلانکا، اکوادور، نیکاراگوئه، هایتی، دومینیکا، ونزوئلا، گویان، کامبوج، نپال و.... هستند.»

180 کشور روادید فرودگاهی می‌گیرند

چگنی همچنین به برخی از خدماتی که ایران به اتباع خارجی ارائه می‌دهد اشاره کرد و گفت: «ما به اتباع بعضی کشورها در فرودگاه روادید می‌دهیم. در 28 فرودگاه و مبادی رسمی کشور برای اتباع 180 کشور روادید فرودگاهی متناسب با درخواست فرد یا میزبان او از یک روز تا سه ماه صادر می‌کنیم.»

او افزود: «فرودگاه‌های مذکور شامل فرودگاه امام خمینی، مشهد، تبریز، شیراز، بوشهر، اصفهان، جزیره کیش، جزیره قشم، کرمانشاه ، اهواز، یزد و به طور کلی همه فرودگاه‌های بین‌المللی می‌شود که وزارت امور خارجه دفتری را تدارک دیده و روادید صادر می‌کند.»

تکریم خانواده ایرانی در خارج از کشور

وی همچنین به برخی دیگر از اقدامات وزارت امور خارجه اشاره کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران برای احترام به دختران و خانم‌های ایرانی که در خارج از کشور همسر خارجی اختیار کردند، ویزای خانوادگی صادر می‌کند. همسران بانوان ایرانی در خارج از کشور داماد ملی ما هستند و به همین دلیل بهای روادید از آنها یک سوم است. برای فرزندان این افراد که زیر 18 سال هستند اصلا استعلام نمی‌شود و برای شوهران آنها و فرزندان بالای 18 سال تنها یک بار استعلام می کنیم و حتی ویزای کثیرالسفر برای آنها صادر می‌شود که نشانه تکریم به ایرانیان خارج از کشور در دولت یازدهم ولو اینکه همسر خارجی اختیار کرده باشند، است.»

او توضیح داد البته اگر یک مرد ایرانی با خانم خارجی ازدواج کند خانم به صورت اتوماتیک تبعه ایرانی حساب می‌شود و دیگر به ویزا احتیاجی ندارد.

برگزاری اجلاس‌های منظم کنسولی با 48 کشور دنیا

چگنی همچنین تصریح کرد: «اکنون جمهوری اسلامی ایران با 48 کشور جهان اجلاس‌های کنسولی منظم برگزار می‌کند که این اجلاس‌ها به مفهوم نشست‌های منظم بین کشورها برای ارتقای روابط مردم با مردم است. تعداد این کشورها در دوران قبل از لغو تحریم‌ها بسیار محدود بوده است و اغلب کشورهای همسابه را شامل می‌شد.»

او ادامه داد: «در گذشته تنها مسائل و مشکلات کنسولی و مرزی مورد بررسی قرار می‌گرفت اما اکنون نشست‌ها به درخواست خیلی از کشورهای اروپای غربی برگزار می‌شود که به صورت منظم بحث‌های مهاجرتی و چگونگی ارتقای روابط را در اولویت دارد.»

لغو روادید سیاسی و خدمت با 70 کشور دنیا

به گفته مدیر کل کنسولی وزارت امور خارجه اکنون در همین راستا با کشورهایی مانند پرتغال و یونان که عضو شنگن هستند لغو روادید سیاسی و خدمت صورت گرفته است و مقامات سیاسی و غیر دیپلمات دو کشور برای انجام سفر بدون روادید به خاک یکدیگر تردد می‌کنند که این به مفهوم گستره روابط دو کشور است و در قدم بعدی به سمت روادید گردشگری و عادی هم حرکت می‌کنیم.

او تأکید کرد:‌ «در دوره دولت یازدهم با 15 کشور دیگر لغو روادید سیاسی و خدمت داشته‌ایم که تعداد کل کشورهایی که تاکنون با آنها دارای لغو روادید سیاسی و خدمت هستیم به 70 کشور می رسد و در مورد برخی از کشورهای اروپای شرقی و غربی که به طور مثال تنها لغو روادید سیاسی بوده‌اند روادید خدمت افزوده شده است. در حال حاضر مقامات بانکی و بسیاری از مقامات کشور که با روادید خدمت سفر می‌کنند رفت و آمد آسانی دارند.»

چگنی افزود:‌ «زمانی لغو روادید با کشوری مانند روسیه کار سختی بود اما اکنون تنها یک گام با لغو روادید کامل فاصله داریم.»

این دیپلمات کشورمان با اشاره به اینکه بسیاری از کشورها در مقاطع خاص بر اساس منافع خود برای اتباع ایرانی لغو روادید می‌کنند، بیان کرد: «به طور مثال تایلند در دوره خاصی در نوروز برای حضور گردشگران ایرانی 3 ماه روادید را لغو می کرد. »

افزایش صدور روادید برای اتباع ایرانی

وی با اشاره به اینکه بیشترین آمار صدور روادید برای اتباع ایرانی از سوی کشورهای همسایه است، تصریح کرد: «در بین بعضی از این کشورها نوعی رقابت وجود دارد که البته آنها هم محدودیت‌های خودشان را دارند.»

مدیر کل کنسولی وزارت امور خارجه علاقه و توانایی مردم به سفرخارجی را نشانه خوبی در یک کشور دانست و عنوان کرد: «مردم ایران نشان دادند که این تقاضا به ویژه در حوزه گردشگری وجود دارد و آنها سه ماه تابستان یا ایام نوروز می‌خواهند کشور دیگری را ببینند یا از یک رویداد تجاری یا فرهنگی مانند اکسپو میلان بازدید کنند.»

ایران می‌تواند سالانه ده‌ها میلیون روادید الکترونیک صادر کند

وی با اشاره به ایجاد روادید الکترونیک در دولت یازدهم اظهار داشت: «روادید الکترونیک گسترش بسیاری پیدا کرده و سالانه تا دهها میلیون نفر در شرایط فعلی می‌توانند روادید دریافت کنند و حتی به سمتی می‌رویم که افراد از طریق کامپیوتر، تبلت و موبایل شخصی خود برای دریافت روادید اقدام کنند.»

این دیپلمات وزارت امور خارجه افزود: «صدور رواید الکترونیکی اکنون برای 40 کشور اجرا می‌شود و افراد بدون مراجعه فیزیکی به سفارت روادید خود را دریافت می‌کنند و این یکی از خدمات برجسته و توفیقات دولت اخیر است که بسیار در مورد آن زحمت کشیده شده و به سرعت در حال توسعه آن به همه کشورهای جهان هستیم.»

توسعه گردشگری سلامت در ایران

چگنی تصریح کرد: «در این دولت برای روادید سلامت نیز تسهیلات بسیاری فراهم شده که بسیاری از بیماران با توجه به سطح علمی و پزشکی بالایی که در کشور ما وجود دارد به ایران سفر کنند. در بحث گردشگری سلامت نه تنها از کشورهای همسایه بلکه از بسیاری کشورهای دیگر نیز پیشی گرفته‌ایم و تسهیلات خیلی خوبی به کسانی که بخواهند در ایران درمان کنند، می‌دهیم. بعضی بیمارستان‌های خیلی خوب ایجاد شده‌اند که افراد می‌توانند با خانواده اقامت داشته باشند.»

وی همچنین به روادید سرمایه‌گذاری اشاره کرد و گفت: «این روادید بلند مدت و رایگان است و هدف از آن دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی است.»

او به سیستم «تاک» اشاره کرد و گفت: «این سیستم را طراحی کرده‌ایم که به مفهوم تایید اسناد کنسولی است که اتباع ایرانی در سراسر دنیا می‌توانند به طور مثال برای واگذاری یک وکالت‌نامه از هر جایی اقدام کنند. هیچگونه امکان جعل وجود ندارد و این اقدام به آسان‌ترین شکل انجام می‌شود و یا حتی در بعضی از کشورها ما ظرف کمتر از یک ساعت برای افراد گذرنامه صادر می‌کنیم. در دولت الکترونیک این موضوع را به جایی رسانده‌ایم که سوابق فرد بلافاصله آنلاین دریافت می‌شود.»

وی تاکید کرد: «به زودی قرار است کارت هوشمند ملی را در خارج از کشور با هماهنگی با سازمان ثبت احوال صادر کنیم.»

چگنی به اقدامات دیگر کنسولی اشاره کرد و گفت: «یکی از مهم‌ترین این اقدامات امضای اسناد قضائی با دیگر کشورها برای انتقال محکومان بوده است. توافق‌نامه‌های معاضدت قضائی و استرداد مجرمان با خیلی از کشورها امضا شده و اکنون در بستر خوبی قرار گرفته‌ایم. همچنین در روابط مردم با مردم که اساس روابط بین‌الملل است پیشرفت بسیار خوبی داشته ایم. اگر این نوع از روابط را تضمین کنیم به دنبال آن روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نیز پیشرفت خواهد داشت.»

وی با اشاره به اینکه ثبت ازدواج پیش از این نیز در خارج از کشور صورت می‌گرفت، تاکید کرد: «‌اکنون و برای اولین با دفترچه های عقدنامه برای هر خانم ایرانی که در خارج از کشور ازدواج کند صادر و ثبت و ارسال مدارک ازدواج به صورت الکترونیکی و بسیار سریع انجام می‌شود.»

افزایش سه برابری درآمدهای کنسولی ایران نسبت به دوره قبل

چگنی تاکید کرد: «مهم‌ترین نکته این است که درآمدهای کنسولی که ناشی از همین ارتقاء است نسبت به قبل چند برابر شده و این مبلغ به خزانه واریز شده است. یعنی وزارت امور خارجه که یک وزارتخانه حاکمیتی است و قرار است مصرف کننده باشد اکنون درآمدزایی قابل توجهی دارد. به هر حال افزایش درآمد گردشگری به کمک سازمان گردشگری و وزارت کشور و دیگر نهادها بخشی از اقدامات وزارت امور خارجه است.»

وی ادامه داد: «به جرأت می‌توانم بگویم که درآمدهای کنسولی ما نسبت به دوره قبل بیش از سه برابر شده است. ارائه خدمات یکی از نشانه‌های توسعه‌یافتگی در جهان امروز است. امیدواریم در سالی که از سوی رهبری با نام اشتغال و تولید نام‌ گرفته است بتوانیم آنقدر کمک کنیم که هیچ زمینه‌ای در کشور نباشد که به ویزا و روادید مربوط باشد و معطل بماند و همین امر موجب اشتغال برای جوان‌ها شود.»

عزت پاسپورت ایرانی

دیپلمات وزارت امور خارجه درباه عزت پاسپورت ایرانی گفت: «اعتبار گذرنامه ایرانی واقعا افزایش پیدا کرده است. سفارت خانه‌ای که در گذشته سالی 6 هزار ویزا صادر می‌کرده است اکنون سالی 70 هزار ویزا برای ایرانی‌ها صادر می‌کند. اکثر سفارت‌خانه‌های کشورهای غربی در تهران نیروهای خود را افزایش داده و امکانات و تجهیزات آورده‌اند و حتی بیرون از سفارت با شرکت‌هایی قرارداد بسته‌اند تا خدمات آسان‌تر و محترمانه‌تر و بیشتر به اتباع ایرانی بدهند.»

او ادامه داد: «اینکه تعداد متقاضیان برای سفر زیاد شده نشانه خوبی است و اکنون برای دانشجویان ما به راحتی روادید تحصیلی صادر می‌شود و برای بسیاری از تجار ویزای چندبار ورود صادر می‌کنند. در گذشته چنین مواردی اصلا وجود نداشت یا بسیار محدود بود.»

موضوع لغو روادید با عراق

چگنی تأکید کرد: «البته ما در آمارهای خود اصلا کشوری مانند عراق که سالانه میلیون‌ها زائر در رفت‌و‌آمد به آن هستند را در نظر نگرفتیم. ما با عراق در جنگ بودیم و اگر شرایط امنیتی عراق اقتضا می‌کرد حتی اکنون مقامات عراقی تمایل به لغو روادید با ایران داشتند.»

او در پاسخ به این سوال که آیا اکنون طرف عراقی برای لغو روادید تمایلی ندارد، اظهار داشت: « نه اینکه مقامات عراقی در اظهارات و دیدارهای برادرانه تمایلی به لغو روادید ندارند بلکه شرایط کشورشان این طور اقتضا می‌کند. آنها همیشه برای ما توضیح داد‌ه‌اند که ما راغب به این کار هستیم. از نظر ما هیچ مشکلی نیست اما از نظر مقامات عراق به دلیل شرایط خاص امنیتی که در این کشور حاکم است هنوز به این مرحله نرسیده‌اند که توافق لغو روادید انجام دهند. اما به آسانی و یک ساعته روادید صادر می‌کنند. به هر حال در روند روابط دو کشور این امر وجود دارد که امیدواریم به زودی محقق شود.»

مبلغ روادید را بر اساس عمل متقابل تعیین می‌کنیم

وی درباره هزینه‌های صدور روادید که در سفارت‌خانه‌ها دریافت می‌شود نیز گفت : «هزینه روادید نیز متناسب با دو اصل است. یکی عمل متقابل و دیگری منفعت. ممکن است کشوری تمایل داشته باشد که قیمت روادید را ارزان کند تا تعداد گردشگران افزایش یابد و یا کشوری با افزایش مبلغ خواهان کاهش مسافران شود. ما با اکثریت کشورها مبلغ روادید را بر اساس عمل متقابل تعیین می‌کنیم.»

او تأکید کرد: «بسیاری از این ارقام نیز در تفاهمات و اجلاس‌های کنسولی محقق می‌شود. به طور مثال در تفاهم با ژاپن نرخ روادید را 50 درصد کاهش دادیم. به دلیل آنکه گردشگران دو کشور بتوانند ارزان‌تر رفت و آمد کنند. چراکه شعار عملی وزارت امور خارجه سفر آسان، ارزان و امن اتباع جمهوری اسلامی ایران به دیگر کشورها و اتباع دیگران به خاک ایران است و سعی کردیم این شعار را در عمل پیش ببریم.»

مدیر کل کنسولی وزارت امور خارجه گفت : «دستور آقای دکتر ظریف به ما این است که موانع را با استفاده از کنوانسیون‌های بین‌المللی و قراردادهای معتبر جهانی و حتی اعتمادسازی دوجانبه تا جای ممکن کاهش دهیم. ما قراردادهایی داریم که اگر تبعه ما به صورت غیرقانونی به کشوری رفت یا تبعه کشوری به شکل غیرقانونی وارد کشور ما شد بتوانیم اتباع را استرداد کنیم. چرا باید به نام یک ایرانی کسی در دنیا خلاف کند و دیگران نسبت به ایرانی‌ها بدبین شوند؟ باید فرد خطاکار را متوقف کنیم.»

وی افزود: «یکی از تلاش‌های دولت یازدهم مخصوصا وزارت امور خارجه این بوده است که به سمت اعتمادسازی برویم. ما با دوستان و هم‌قطاران خود صحبت می‌کنیم تا در یک عمل متقابل قانونی دو طرف تضمین کنند که مانع عبور و مهاجرت غیرقانونی اتباع خود به آن کشور شوند و در عوض راه را باز کنند و افراد به آسانی بتوانند تردد کنند. ایرانیان جمعیت خوش نامی در دنیا هستند و در برخی از کشورها به عنوان بهترین جمعیت مهاجرشناخته می‌شوند. آنها به لحاظ سطح فرهنگ، سواد، مدنیت و رعایت قوانین و مقررات و بهره‌ وری که در کشور ایجاد می‌کنند بسیار نیک نام هستند.»

اغلب موسسات اعتبارسنجی گذرنامه در دنیا سندیت ندارند

چگنی تأکید کرد: «مطالبی که در فضای مجازی تحت عنوان اعتبارنامه گذرنامه طبق نظرسنجی‌های مختلف منتشر می‌شود اغلب معتبر نیست چرا که شرکت‌های مذکور اغلب در قبال دریافت وجه این اقدام را انجام می‌دهند و به نوعی پروژه‌ای و سفارشی نظرسنجی می‌کنند و ارزشیابی دقیق و منظمی وجود ندارد و اغلب هم سندیت ندارد.»

وی به مقایسه شرایط پیش و پس از انقلاب پرداخت و گفت : «قبل از انقلاب اسلامی زیر 100 هزار نفر ایرانی در خارج از کشور مقیم بودند یا رفت و آمد داشتند اما اکنون آمارها بیش از 5 میلیون نفر را نشان می‌دهد. علاوه بر این ارقام شرایط در دنیا متفاوت شده است. اگر هجوم مهاجران سایر کشورها به اروپا نبود ما اکنون چند قرارداد لغو روادید دیگر داشتیم اما اروپایی‌ها دچار وحشت شدند. بنابر این موضوع را باید در ظرف زمانی خود ببینیم.»

اکنون بیش از 35 کشور از ایران ویزا نمی‌خواهند

چگنی تصریح کرد : «در گذشته تنها بولیوی، ترکیه و سوریه با ما لغو روادید بودند اما امروز بیش از 35 کشور از ایران ویزا نمی‌خواهند یا ویزا را در فرودگاه و هنگام ورود ایرانیان صادر می کنند. کشورهایی هستند که ابراز تمایل کردند که در مرحله اول به صورت گروهی و مرحله بعدی لغو روادید کامل شوند.»

تبعات حمله به سفارت عربستان

این دیپلمات کشورمان در پاسخ به این سوال که حمله به سفارت عربستان تا چه اندازه در موضوع روادید با کشورهای منطقه و به ویژه کشورهای عربی تأثیرگذار بود، بیان کرد: «جمهوری اسلامی ایران مرکزیتی برای گردشگران مذهبی دارد و پیوندهای دراز مدت با کشورهای همسایه داریم. جمهوری اسلامی در روابط مردم با مردم با این کشورها تجدید نظری نکرده است. اکنون برای اتباع کشورهای همسایه با شرایطی روادید صادر می‌کنیم. برای بعضی‌ها هم گوشه چشمی به عمل متقابل داریم اما بحث همسایگی را رعایت می‌کنیم.»

او تأکید کرد: «البته که حمله کردن به سفارت یک کشور آثار و تبعاتی دارد. گردشگران عربستانی به خصوص شیعیان به راحتی از مناطق شرقی و شمالی عربستان به کشور ما می‌آمدند. حمله به سفارت عربستان باعث شد که این کشور مانع خروج این افراد شود و در نتیجه این عمل کاهش بیش از 700 هزار نفر گردشگر از عربستان و دیگر کشورهای منطقه را شاهد بوده ایم؛ اما در مورد ایران اگر قرار باشد شهروندی از کشور همسایه به ایران سفر کند در قالب‌های موجود آن را بررسی می‌کنیم.»

وی تأکید کرد: «در حقیقت برخی از کاهش سفرها در منطقه به واسطه اعمال برخی افراد خودسر است که حتی مقام معظم رهبری نسبت به این اقدام خودسرانه که مورد تایید دولت نبود و با اصول انقلاب اسلامی و عرف‌های موجود همخوانی نداشت واکنش نشان دادند.»

چگنی گفت : «ما در بین کشورهای گردشگر و مذهبی جزء سه کشور اول دنیا هستیم و گردشگر مذهبی برای ما یک سرمایه بالقوه عظیم است که اگر بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم بسیار ارزشمند است.»