سرمایه، مساله اصلی لیزینگ ها

به گزارش گروه اقتصادی آنا از روابط عمومی اتاق بازرگانی تهران، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در دومین روز از چهارمین همایش تجاری و بانکی ایران و اروپا در مرکز همایش‌های صداوسیما از اجرای لیزینگ برای تأمین مالی خرید قطار و هواپیما خبر داد. به گفته آخوندی، تأمین مالی بزرگ طرح‌های زیربنایی با بودجه کنونی دولت امکان‌پذیر نیست.

به‌این‌ترتیب آخوندی از برنامه این وزارتخانه برای تأمین مالی صنعت ریلی و هوایی با استفاده از لیزینگ خبر داد و گفت: همه موسسه‌های داخلی و بین‌المللی می‌توانند در این شیوه همکاری کنند.

به‌هرحال واگن‌های صنعت ریلی ایران عمری در حدود 64 سال دارد و نیاز به نوسازی در این حوزه ضروری است. بر اساس صحبت‌های وزیر راه و شهرسازی، هم درصورتی‌که شبکه ریلی کشور از 13 هزار کیلومتر فعلی به 25 هزار کیلومتر افزایش یابد، می‌توانیم دسترسی روزانه مناسبی را به کشورهای منطقه برقرار کنیم. در حوزه صنعت ریلی بیش از 2 هزار و 800 واگن ریلی و 28 هزار واگن باری نیاز به نوسازی دارند.

از طرفی دیگر هم یک‌میلیون و 200 هزار مسافر بین تهران و شهرهای حومه آن در تردد هستند و به قول آخوندی اگر قرار باشد بخشی از ترافیک بین‌شهری از جاده‌ها به ریل انتقال یابد، حجم ناوگان ریلی کشور باید چند برابر می‌شود؛ اما درواقع اگر قرار است بر اساس پیش‌بینی برنامه ششم توسعه ایجاد راه‌آهن حومه‌ای برای تهران و کلان‌شهرها ایجاد شود، به میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و ناوگان نیاز است.

درباره ناوگان هوایی هم آخوندی اعلام کرد که در 4 سال گذشته میزان مسافرت هوایی بیش از 15 درصد در کشور رشد داشته و برای پاسخ به نیازهای فعلی بازار، به بیش از 500 فروند هواپیما نیاز است. آخوندی تعداد مسافرانی که سالانه توسط شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی جا به جا می‌شوند را 3.7 میلیون مسافر برآورد کرد و گفت: این در حالی است که یکی از شرکت‌های هوایی در همسایگی غربی ایران سالانه 60 میلیون مسافر را جا به جا می‌کند.

حسن کلهر، مدیرعامل لیزینگ بانک صادرات و عضو هیات نمایندگان اتاق ایران درباره ورود لیزینگ ها برای تأمین مالی خرید هواپیما و قطار اعلام کرد: لیزینگ ها ازنظر تأمین مالی خرید هواپیما و قطار هم از قانونی و هم ازنظر دستورالعمل و بخشنامه و آیین‌نامه‌ای که بانک مرکزی و نظارت بر بنگاه‌ها طراحی کرده، مشکلی ندارند. به‌این‌ترتیب لیزینگ ها بالقوه با مشکلی مواجه نیستند اما در شرایط بالفعل باید گفت که سرمایه لیزینگ های خصوصی سرمایه پایینی است، حتی لیزینگ وابسته به بانک‌ها هم آن‌قدر سرمایه در دست ندارند که بتوانند به خرید هواپیما و قطار ورود پیدا کنند.

البته به گفته کلهر، در حال حاضر بعضی از لیزینگ ها هواپیمای کوچک و قطار خریده‌اند، اما به دلیل سرمایه کم نتوانسته‌اند وارد پروژه‌های بزرگ‌تر شوند.

مدیرعامل لیزینگ بانک صادرات همچنین ادامه داد: سرمایه لیزینگ ها آن‌قدر قابل‌توجه نیست که در سطح وسیع بتوانند به خرید هواپیما ورود کنند. از طرفی هم لیزینگ هواپیما پیچیده است و در حال حاضر امکانش وجود ندارند مگر اینکه لیزینگ ها سرمایه‌شان افزایش دهند و سازوکار لازم ایجاد شود.

درحالی‌که لیزینگ های ایران توانایی ورود به تأمین مالی خرید هواپیما و قطار را ندارند، اما در کشورهای خارجی و پیشرفته لیزینگ ها فعالیت‌های بیشتری انجام می‌دهند. به گفته کلهر، فعالیت لیزینگ در کشورهای پیشرفته بسیار وسیع است. تقریباً اکثر تأمین مالی خرید هواپیما، لوکوموتیو و کشتی از طریق لیزینگ ها انجام می شود و آنها ازنظر فاینانس وارد می‌شوند.

اما بر اساس صحبت‌های مدیرعامل لیزینگ بانک صادرات در ایران عدم‌حمایت بانک مرکزی از لیزینگ ها، مقررات و ضوابط بسیار پیچیده و نرخ‌های پایین باعث می‌شود که لیزینگ ها هم رغبتی به ورود به این بازار نداشته باشند. به‌این‌ترتیب کلهر می‌گوید: در ایران لیزینگ ها ترجیح می‌دهند در خودرو و کالاهایی ازاین‌دست وارد شوند و به مبحث اقلام بزرگ (Big ticket) ورود نکنند.

البته که گویا بعضی لیزینگ ها سعی کرده‌اند وارد بازارهای اقلام بزرگ شوند، اما به دلیل سرمایه با مشکل مواجه شده‌اند. به گفته کلهر، لیزینگ ها از محل بانک‌ها تغذیه می‌شوند و عمده سرمایه آن‌ها از بانک‌ها است. به این ترتیب سرمایه آن‌ها محدود است و توان مالی قوی برای لیزینگ هواپیما و لوکوموتیو ندارند.

او تاکید کرد: برای فعالیت بیشتر لیزینگ ها باید فضای کسب‌وکار و قوانین و مقررات بهتر شود. در حال حاضر فضای کسب‌وکار لیزینگ به گونه‌ای نیست که سرمایه‌گذاران را جذب کند تا آنها سرمایه‌گذاری‌های سنگین انجام دهند. به همین دلیل هم این صنعت مهجور واقع‌شده است. این در حالی است که این فضا آماده است و سازوکار آن‌هم مهیا است تا سرمایه‌گذاران سرمایه‌های بالاتری به آن تزریق کنند.