جایگاه و اهمیت خلیج فارس در گردشگری دریایی و معضلات آن

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، خلیج فارس در امتداد دریای عمان و در میان ایران و شبه‌جزیره عربستان قرار دارد. مساحت خلیج فارس ۲۳۷٬۴۷۳ کیلومتر مربع است و پس از خلیج مکزیک و خلیج هادسون سومین خلیج بزرگ جهان بشمار می‌آید. خلیج فارس از شرق از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد و از غرب به دلتای رودخانه اروندرود، که حاصل پیوند دو رودخانهٔ دجله و فرات و پیوستن رود کارون به آن است، ختم می‌شود.

در مجاورت خلیج فارس کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین قرار دارند و بخاطر وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این خلیج در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای مهم و راهبردی بشمار می‌آید.

نام تاریخی این خلیج، در زبان‌های گوناگون، دریای پارس بوده‌ است ودر تمام سازمان‌های بین‌المللی نام رسمی این خلیج، «خلیج فارس» است اما برخی از کشورهای عربی در دهه‌های اخیر آن را خلیج عربی یا خلیج می‌نامند البته سازمان آب‌نگاری بین‌المللی از نام خلیج ایران (خلیج فارس) برای این خلیج استفاده می‌کند. دولت ایران نیز برای پاسداری از میراث معنوی و فرهنگی خلیج فارس رسمیت دادن به روز ملی خلیج فارس در تقویم رسمی کشور بود. در این راستا در تیر ماه سال ۱۳۸۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۰ اردیبهشت ماه که مصادف با اخراج پرتقالی‌ها از تنگه هرمز است را روز ملی خلیج فارس نام نهاد.

زمین شناسان معتقدند در حدود پانصدهزار سال پیش، صورت نخستین خلیج فارس در کنار دشت‌های جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان، بر اثر تغییر و تحول در ساختار درونی و بیرونی زمین، شکل ثابت کنونی خود را یافت. خلیج فارس در آغاز، بسیار پهناور بوده به طوری که تا اواخر دوره سوم زمین‌شناسی بیشتر جلگه‌های برازجان، بهبهان و خوزستان ایران تا کوه‌های زاگرس در زیر آب بوده‌اند.

در نوار ساحلی خلیج همیشه فارس سه استان بوشهر، خوزستان و هرمزگان قرار دارد که جزایر زیبایش (جزیره مینو، جزیره خارک، ججزیره کیش، جزیره قشم جزیره هنگام) هرساله از مقاصد گردشگران داخلی و خارجی است.

خلیج فارس نه تنها محور ارتباط بین اروپا، آفریقا، آسیای جنوبی و جنوب شرقی است بلکه از نظر جغرافیای سیاسی، استراتژیک، انرژی و تاریخ و تمدن نیز از موصعیت قابل توجهی برخوردار است.

همچنین جدای از ویژگی‌های اقتصادی، سیاسی و استراتژیکی، این بخش از کشور از جاذبه‌های گردشگری بسزایی نیز برخوردار است. بر اساس اعلام مدیرکل بندر و دریانوردی خرمشهر، شمار گردشگران دریایی در خرمشهر در نوروز امسال ۲۱۳ هزار و ۳۹۰ گردشگر دریایی بوده که در قالب ۱۱ هزار و ۱۳۲ سفر دریایی در رودخانه های کارون و اروند تردد کردند که این میزان سفر در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد ۱۵۱ درصدی داشته است. با توجه به موقعیت ویژه خلیج فارس نوروز امسال ۱۰۲ هزار و ۲۶۸ میهمان نوروزی به صورت کاروان خودرویی و کاروان‌های راهیان نور از اقصی نقاط کشور از بخش های مختلف مجتمع بندری خرمشهر دیدن کردند.

گونه‌های مختلف جانوری در خلیج فارس یکی دیگر از جاذبه‌های آن به شمار می‌رود به طوری‌که در رشد گردشگری دریایی نیز تاثیر بسزایی داشته است، برای مثال صدف‌ها، حلزون‌ها، نرم تنان، شقایق‌های دریایی، اسفنج‌های دریایی، عروس‌های دریایی، لاک پشت‌ها، دلفین‌ها، کوسه ماهی‌ها و بسیاری از موجودات دریایی از بخش‌های جدانشدنی و لاینفک سفر به استان‌های بوشهر، خوزستان و هرمزگان است.

در این میان اما یکی از مواردی که اثرات زیست محیطی منفی بر حاشیه خلیج فارس داشته و مدتها است به عنوان یک معضل مطرح شده، گرد و غبار عربی است که هر سال در فصل خشک توفانی از گرد و غبار از سوی عراق - کویت و شمال عربستان بسوی سواحل شمال خلیج فارس و غرب ایران را بوجود می‌آورد. این گرد و غبار مخرب حتی گاهی اوقات تا تهران نیز می‌رسد و موجب تعطیلی زندگی و کسب و کار می‌شود. گرد و غبار باعث فرار پرندگان و حیوانات شده و به تنوع زیستی سواحل خلیج فارس آسیب زیادی زده است.