حدادعادل: تاریخ‌نگاری عطاملک جوینی به شیوه ابن خلدون نزدیک است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، متن پیام دکتر غلامعلی حدادعادل به شرح زیر است:
برگزاری همایشی ملی در بزرگداشت عطاملک جوینی در دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار نه فقط یک اقدام فرهنگی است، بلکه ادای دین و حق‌گزاری همشهریان ارجمند وی نسبت به او محسوب می‌شود.
علاءالدین ابوالمظفر عطاملک جوینی؛ دیوانسالار، امیر و مورخی است که نام وی با اثر مهم و بزرگ و ماندگارش، تاریخ جهانگشای، گره خورده است. درباره این کتاب گران‌سنگ سخن فراوان است. از همیت و اعتبار این اثر در میان کتب تاریخی، از ارزش‌های آن در تحقیقات تاریخی و اجتماعی عصر مغول و خوارزمشاهیان و اسماعیلیان، از ویژگی‌های زبانی و ادبی آن، و از شهرت جهانی آن در میان محققان بزرگ دنیا فراوان سخن گفته‌اند. عطاملک جوینی در نویسندگی دستی توانا داشت و زمانی که به نگارش تاریخ جهانگشای تشویق و مشغول شد، جوانی بیست‌وهفت هشت ساله بود. خود این اثر بزرگ و نیز رساله تسلیه‌الاِخوان وی که مشتمل بر شرح قسمتی از زندگی سیاسی او و مشحون از شُکر و شکایت و حدیث نفس است، گواه این مدعاست که وی نه فقط در تاریخ‌نگاری مسلط بوده، بلکه پایه و مایه کم‌مانندی در ادب عربی و فارسی و معارف اسلامی و قرآن و حدیث و امثال و حکم داشته است. اثر عطاملک جوان از همان زمان تألیف، شهرت بسیار یافت، چندان که غالب مورخان معاصر وی یا متأخران از اون از این کتاب نقل کرده‌اند و آن‌را از مأخذ معتبر خود شمرده‌اند.
تاریخ جهانگشا صرفاً یک تاریخ سیاسی محض نیست، زیرا جوینی هنگام شرح وقایع، درباره اوضاع اقتصادی و اجتماعی و بافت شهرها و موقعیت جغرافیایی و اسامی قدیمی آنها نیز توضیحات منحصر به فردی داده است. گاه حتی تحلیل‌های مردم‌شناسی و فلسفی کرده و درباره روحیات مغولان و آداب و رسوم و قوانین و طرز حکومت آنها و روابط اجتماعی مردم و شیوه‌های جنگ و گریز و حتی طرز شکارکردن آنان سخن گفته است. جوینی با آنکه خود از دیوانسالاران مغول بوده، ضمن شرح وقایع، از بیان حقایق ابا نکرده و چهره حقیقی مغولان را منصفانه تصویر کرده است. برخی اطلاعات درباره مغولان که در تاریخ جهانگشای درج است در هیچ مأخذ دیگری دیده نشده است. شیوه تاریخ‌نگاری عطاملک به شیوه ابن خلدون نزدیک است.
عطاملک جوینی و تاریخش، هر دو بخت یار بوده‌اند که محقق بزرگ معاصر، علامه محمد قزوینی، این اثر را، با کیفیتی که اهل فن بر آن واقف‌اند، تصحیح کرده است و محقق بزرگ دیگر، ولادیمیر مینورسکی، بر ترجمه انگلیسی آن نظارت داشته است. امیدواریم که همایش‌هایی از این دست به شناخت بیشتر و بهتر این شخصیت برجسته و آن اثر بزرگ کمک کند. چنانکه امیدواریم اهمیت تاریخ و حس تاریخی، به‌طور کلی، در جامعه ما تقویت شود، زیرا گفته‌اند و درست گفته‌اند که: ملتی که گذشته ندارد، آینده ندارد و ملتی که درس تاریخ را نیاموزد، ناچار به تکرار آن خواهد شد.
توفیق مدیران و دست‌اندرکاران و شرکت‌کنندگان این همایش را از خداوند بزرگ مسئلت می‌کنم.
انتهای پیام/