دموکراسی و مورد ترکیه

چنانچه به اکثر تعریف‌هایی که از دموکراسی و یا اصلاح‌طلبی شده توجه کنیم، رسیدن به یک جامعه دموکراتیک و مردم سالارانه را با موضوعات اجتماعی و اخلاق اجتماعی و بخصوص با تربیت صحیح افراد یک جامعه و قانون‌مداری پیوند داده‌ام و تاکید داشتم تا زمانی که افراد جامعه به یک تربیت صحیح اجتماعی نرسیده باشند آن جامعه نمی‌تواند به یک حکومت دموکراتیک برسد در این تعاریف در مجموع به این نتیجه رسیده‌‌ام که تا زمانی که افراد یک جامعه درست تربیت نشوند و اخلاق را رعایت نکنند و به سطحی از آگاهی و فرهنگ و نزاکت اجتماعی دست پیدا نکنند این جوامع نمی‌توانند حکومت دموکراتیک واقعی داشته باشند هر چند مدتی هم یک دموکراسی وارداتی هم در آن حکفرما باشد.

چرا که بالاخره آن حس قدرت‌طلبی و افکار ارباب رعیتی افراد و رهبران یکجا خود را به مردم تحمیل خواهد کرد به این دلیل که همان رهبری که قدرت را در دست گرفته خودش هم در جامعی رشد کرده و تربیت شده که به اصول بنیادین اخلاقی و اجتماعی و قانون پایبند نبوده‌اند و تعریف درستی از حکومت مردم بر مردم ندارند و هنوز ریشه‌های خشونت و انحصار طلبی و بی‌قانونی و دروغ و تقدس در آن جامعه باقیمانده است با اینکه شاید هم یک حکومت ظاهرا مردمی در آن حکومت داشته است. لذا نظر به اینکه افراد آن جامعه درست تربیت نشده‌اند و ارزش‌های اخلاقی و انسانی برای افراد درست آموزش داده نشده این افراد هم نمی‌توانند مطلقا به اصول انسانی و اخلاقی و دموکراتیک پایبند باشند بنابراین وقتی احدی از افراد در این جوامع به قدرت می‌رسد دنبال کسب قدرت بیشتر هست و تا ابد می‌خواهد در قدرت و حاکمیت بماند.

به عبارتی در جامعه‌ای که مردم به سطحی از دانش و آگاهی و سطحی از شعور اجتماعی و فرهنگی و تحمل صداهای متفاوت و عملکرد سیستماتیک دست پیدا نکرده باشند دموکراسی در آن جامعه حالت واقعی و عمیق نخواهد داشت لذا در هر زمان احتمال دارد افرادی همچون اردغان به فکر امپراطوری بیفتند و بخواهند همیشه در راس قدرت بمانند.

در این چندین دهه با زور ارتش و نهادهای نیم بند دموکراتیک جامعه ترکیه بالاخره به یک حکومت نسبتا مردمی و حزبی رسیده بود ولی چون هنوز جامعه ترکیه هم کاملا از سنت‌ها و خرافات جدا نشده بود خیلی راحت با شعارهای عوام‌فریبانه و مذهبی اردوغان جامعه ترکیه در آستانه کامل تبدیل شدن به یک جامعه بسته تک صدا هست و اگر در این انتخابات مردم ترکیه به سیستم ریاستی رأی بدهند دیگر حالا حالاها ترکیه روی دموکراسی را نخواهد دید و تمام زحمت‌های که از زمان آتا ترک برای مدرن شدن ترکیه کشیده شده از بین خواهد رفت و این موضوع مسلما روی کشورهای همسایه تاثیر بسیار منفی خواهد گذاشت.

ای کاش مردم ترکیه با یک نه (هایر) قاطع از دموکراسی ترکیه دفاع می‌کردند و تلاش جدی داشتند تا هرچه بیشتر سیستم‌ها و نهادهای دموکراتیک و قانونمند را در این کشور تقویت کنند.

*کارشناس روابط بین الملل و استاد دانشگاه