مبتلایان به اختلالات روان در انتظار تصویب لایحه سلامت روان/ توزیع ناعادلانه روانپزشک در کشور/ انگ‌زدایی درباره افسردگی در شعار سازمان بهداشت جهانی
مهرو ماهر، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا: حسن هاشمی، وزیر بهداشت در یادداشتی که به مناسبت شعار امسال روز جهانی سلامت نوشته بود، ذکر می‌کند: هم‌اکنون بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در دنیا از افسردگی رنج می‌برند و این آمار طی 10 سال اخیر تقریبا ۲۰ درصد افزایش یافته است، اما حمایت نامطلوب به همراه ترس از انگ روانی، باعث شده این افراد از دسترسی به درمان مناسب محروم بمانند.
علی اسدی، معاون دفتر سلامت روان، اجتماع و اعتیاد وزارت بهداشت در مورد شعار امسال سازمان بهداشت جهانی و آمار مبتلایان به افسردگی به خبرنگار آنا می‌گوید: انگ‌زدایی در مورد افسردگی در شعار سازمان بهداشت جهانی بسیار مورد تاکید بود تا مردم از پنهان کردن بیماری خود بپرهیزند و در مورد آن صحبت کنند، آگاهی و اطلاع‌رسانی محور شعار امسال بود که اگر مردم با علائم و نشانه‌های اولیه افسردگی روبه‌رو شدند به پزشک مراجعه کنند و نسبت به درمان خود حساس باشند زیرا هم‌اکنون در ایران ۱۲.۵ درصد جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال این اختلال را دارند و افسردگی شایع‌ترین اختلال روان در کشور است.
بودجه 3 درصدی سلامت روان
اسدی در مورد بودجه وزارت بهداشت برای رسیدگی به بیماران مبتلا به اختلالات روان اظهار می‌کند: تنها سه درصد از کل بودجه حوزه سلامت به بیماران روانی اختصاص می‌یابد که سهم ناچیزی است و پاسخگوی خدمات تعریف شده و نیازهای سطح کشور در حوزه سلامت روان نیست در حالی که میزان شیوع بیماری‌های روانی در کشور رو به افزایش است، البته باید توجه داشته باشیم که بودجه حوزه سلامت به طور کلی کم است.
حل مشکلات بیماران روان با تصویب لایحه سلامت روان
به گفته معاون دفتر سلامت روان، اجتماع و اعتیاد وزارت بهداشت از حدود 11 سال پیش پیش‌نویس لایحه سلامت روان از سوی وزارت بهداشت و با همراهی اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی و برخی انجمن‌های علمی تهیه و برای قسمت حقوقی وزارت بهداشت ارسال شد و پس از آن به دولت رفت اما با توجه به اینکه برخی سازمان‌ها و گروه‌های دیگر روی آن نظراتی داشتند هنوز در کمیسیون دولت در دست بررسی است و اولین جلسه بررسی این موضوع در سال جدید نیز برگزار شد.
اسدی ادامه می‌دهد: در جلسه قبل گروه‌ها و کارشناسان حاضر در جلسه خواستند این لایحه به لحاظ لغوی مورد بازنگری قرار گیرد تا از صرف بیمار نگری خارج شود و اصلاحاتی از نظر حقوق شهروندی و حقوق قضا روی آن صورت گیرد که اصلاحات انجام و مجددا ارائه شد.
او در مورد نتایج تصویب لایحه سلامت روان در زندگی بیماران مبتلا به اختلالات روان می‌گوید: یکی از مشکلات بیماران روانی این است که بیماران مبتلا به اختلالات روان تاکنون به علت برچسب و انگ بیماری روانی از حقوق شهروندی خود محروم می‌شدند. به عنوان مثال کسی که برچسب بیماری روانی را بر پیشانی داشت از پذیرفتن حضانت فرزند، تولیت بر اموال و زندگی شخصی خود محروم می‌شد و دیگران با پرونده‌سازی سعی داشتند حقوق آنان را زیر پا بگذارند در حالی که یکی از مباحث این است که ابتلا به بیماری روانی دلیلی بر ناتوانی فرد در اداره امور زندگی نیست و تنها یک درصد از بیماران مبتلا به اختلالات روان قادر به اداره امور زندگی خود نیستند اما درصد بسیاری از آنان با مداخلات درمانی به موقع می‌توانند از اداره امور زندگی اجتماعی بهره‌مند شوند بنابراین حقوق اجتماعی و قانونی بیماران روانی با تصویب این لایحه حفظ می‌شود.
مردم به دلیل هزینه‌‌ها به روانپزشک مراجعه نمی‌کنند
احمد جلیلی، رئیس انجمن روانپزشکان ایران در گفت‌وگو با خبرنگار آنا با انتقاد از عملکرد بیمه‌ها در مورد بیماران سلامت روان اظهار می‌کند: یکی از دلایل پوشش ندادن بیمه‌ها از بیماران مبتلا به اختلالات روان این است که تاکنون ساختار بیمه در ایران به درستی تعریف نشده و از دیدگاه دفاع از حق و حقوق بیماران واقعی می‌توان گفت که ما بیمه به معنای واقعی نداریم زیرا بیمه‌ها به روش‌های مختلف از انجام اقدامات پوشش بیمه درمانی بیمار روانی طفره می‌روند.
او معتقد است: در حالی که بیمه‌ها در مورد بیماران قلبی، ارتوپدی و سایر بیماری‌ها بخشی از مسئولیت خود را انجام می‌دهند اما وقتی بیماران مبتلا به افسردگی یا مبتلا به سایر اختلالات روانی مراجعه می‌کنند از پذیرفتن آنان سر باز می‌زنند.
به گفته جلیلی، پوشش ندادن بیماری‌های روحی و روانی از سوی بیمه‌ها به ضرر آنان تمام می‌شود زیرا در علت‌شناسی بروز بیماری‌های جسمی از قبیل بیماری‌های قلبی و گوارشی مشخص شده که یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل بروز بیماری، استرس، افسردگی و اضطراب است و اگر بیمه‌ها در مرحله اول مشکلات روحی و روانی بیماران را تحت پوشش قرار دهند در آینده از بروز سایر بیماری‌های جسمی پر هزینه به نفع خود پیشگیری کرده‌اند.
اسدی در این مورد می‌گوید: با اجرای طرح تحول سلامت اگر کسی به دلیل اضطراب و افسرگی به بیمارستان یا پزشک مراجعه کند مراکز درمانی و پزشکان طرف قرارداد با بیمه‌ها موظف به پذیرش بیمار هستند اما برخی از مراکز یا روانپزشکان با بیمه قرارداد ندارند که این موضوع را به اطلاع بیمار می‌رسانند و تنها می‌توانند برای نسخه بیمار از دفترچه بیمه استفاده کنند. سازمان‌های بیمه‌گر خدمات درمانی، تامین اجتماعی و بیمه سلامت موظفند خدمات سرپایی و بستری کمتر از 56 روز را پوشش دهد و این موضوع با اجرای طرح تحول سلامت محقق شد.
تعرفه 40 هزار تومانی روانپزشکان
رئیس انجمن روانپزشکان ایران ادامه می‌دهد: تعرفه‌های درمانی دو بیمه فراگیر کشور از جمله بیمه تامین اجتماعی و خدمات درمانی با وضعیت موجود تناسبی ندارد. بیمه‌های تکمیلی هم در برخی موارد خدمات روانپزشکی را تحت پوشش قرار می‌دهند اما بوروکراسی اداری آنان نیز چنان طولانی و پیچیده است که بیماران از پیگیری حقوق خود منصرف می‌شوند.
جلیلی تعرفه‌های درمانی بیمه‌ها در حوزه روانپزشکی را غیر واقعی می‌داند و ادامه می‌دهد: براساس تعرفه‌های درمانی ابلاغ شده سال گذشته تعرفه روانپزشک حدود 40 هزار تومان است در حالی که این رقم پایین است و برخی از روانپزشکان با تعرفه‌های مشخص شده از سوی وزارت بهداشت امکان ادامه کار در مطب را ندارند و اگر قرار باشد روانپزشکان با این تعرفه‌های تعیین شده کار را ادامه دهد زندگی و روند ادامه کار آنان با مشکل مواجه می‌شود. بر همین اساس برخی از روانپزشکان تعرفه‌های ابلاغ شده را رعایت نمی‌کنند که دود این تخلف به چشم بیماران و خانواده‌های آنان می‌رود.
اسدی، راجع به تعرفه‌های درمانی روانپزشکان می‌گوید: روانپزشکان باید بر اساس تعرفه اعلام شده از سوی وزارت بهداشت عمل کنند، البته وزیریت روانپزشکی نسبت به سایر بیماری‌ها زمان بیشتری نیاز دارد و ویزیت جلسه اول روانپزشکی نسبت به جلسات بعدی بیشتر است زیرا در جلسه اول شرح حال گرفتن از بیماران به زمان بیشتری نیاز دارد. در صورتی که روانپزشکی در جلسات دوم به بعد بیش از تعرفه دریافت کند متخلف است و به صورت قانونی با وی برخورد می‌شود.
فعالیت 1500 روانپزشک در کل کشور
اسدی در مورد حضور روانپزشکان در مناطق محروم و دور دست با پذیرفتن کمبودهای موجود در این زمینه می‌گوید: در مناطقی که دانشگاه علوم پزشکی نداریم با کمبود روانپزشک مواجه هستیم و برخی از مناطق دسترسی به روانپزشک ندارند؛ هم‌اکنون در کل کشور حدود 1500 روانپزشک فعال داریم که بخش بسیاری از آنها نیز در کلانشهرها مشغول به کار هستند. متاسفانه توزیع ناعادلانه برای این گروه از متخصصان کاملا مشهود است اما نمی‌توان یک متخصص را به اجبار به منطقه‌ای محروم اعزام کرد.
او تاکید می‌کند: اولویت ما، در توزیع نیروی انسانی مناطق محروم و دور از دسترس است بنابراین پزشکانی که باید طرح و ضریب k (حق‌الزحمه پزشکان) بگذرانند را به این مناطق اعزام می‌کنیم.
متاسفانه بسیاری از مبتلایان به اختلالات روان از جمله افسردگی به دلیل مسائل اقتصادی و ترس از انگ، به متخصصان سلامت روان مراجعه نمی‌کنند و این مساله روز به روز بر شدت بیماری آنان می‌افزاید، در حالی که به گفته حسن هاشمی، وزیر بهداشت مراجعه به متخصصان سلامت روان نه‌تنها عیب نیست بلکه هنر است زیرا امروزه در کنار افراد مشهور و معروف دنیا یک روانپزشک و روانشناس حضور دارد.
انتهای پیام/