نانوژلی برای خنثی کردن سم مار

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از گیزمگ، سازمان بهداشت جهانی به تازگی اعلام کرده است که مارها سالانه حدود 5 میلیون نفر را در دنیا نیش می‌زنند که از این میان حدود 100 هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند و صدها هزار نفر از آنها دچار آسیب‌های دائمی می‌شوند.
پادزهرهای فعلی به اندازه لازم قادر به حفظ جان مصدومان نیست و از سوی دیگر، تولید، نگهداری و جابه‌جایی آنها بسیار دشوار و پرهزینه است. اما دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا به تازگی جایگزینی مصنوعی را تولید کرده‌اند که قادر است زهر انواع مختلفی از مارها را خنثی کند.

اگرچه پادزهرهای فعلی مصونیت خوبی را در برابر نیش مارها ایجاد می‌کنند و جان بسیاری از مصدومان را از مرگ نجات می‌دهند و از ناتوانی‌های دراز مدت مانند قطع عضو جلوگیری می‌کنند، تولید، نگهداری و انتقال آن بسیار پرهزینه است.

در روش‌های معمول، پزشکان زهر غیرکشنده را به بدن اسب یا گوسفند تزریق می‌کنند و منتظر می‌مانند تا بدن آنها در برابر زهر مار آنتی‌بادی تولید کند. سپس این آنتی‌بادی را برمی‌دارند و پس از پردازش آن، از آنها برای تولید پادزهر استفاده می‌کنند.

در کشورهای فقیر که آمار گزیدگی با نیش مار بسیار بالاست، امکان دسترسی به پادزهر بسیار کم است و همچنین به دلیل اینکه باید در یخچال نگهداری شود، نگهداری و جابه‌جایی آن هم دشوار است. اما محققان بر این باورند که محلول مصنوعی جدید تمام این مشکلات را رفع می‌کند.

این پادزهر در خنثی کردن زهر برخی مارهای بسیار خاص موثر عمل می‌کند و تخریب سلولی ناشی از گزیدگی با نیش مار را در بسیاری از گونه‌های قاره‌های مختلف متوقف می‌کند.

پادزهر جدید به دلیل به دست آوردن راحت‌تر ترکیبات نانودات، نسبت به پادزهرهای قبلی هزینه پایینی دارد و برخلاف انواع قبل، نیازی به قرار گرفتن در یخچال ندارد. همچنین جابه‌جایی این پادزهر نیز به سهولت به همه نقاط دنیا صورت می‌گیرد.

این درمان که به «نانودات» معروف است، براساس نانوژل پلیمری طراحی شده است. وقتی پزشک این پادزهر را به بدن تزریق می‌کند، این نانوژل، ذرات نانویی در این ماده، با اتصال به سموم پروتئینی خاص که در بسیاری از مارهای مهلک دنیا معمول است، زهر را به خود جذب می‌کند.

این پادزهر، سموم را از بدن جدا و خنثی می‌کند و مانع از حمله سموم به سلول‌های قرمز خونی و بروز خونریزی‌های مرگبار می‌شود.

سربازان و نیروهای نظامی که در مناطق گرمسیری و صحراهای جنوبی آفریقا حضور دارند، به دلیل اهمیت وجود مارهای متنوع سمی در معرض خطر نیش‌زدگی با مارها قرار دارند. از آنجا که بیمارستان در نزدیکی آنها وجود ندارد، مجبورند برخی تجهیزات پزشکی لازم را داخل کوله‌پشتی خود داشته باشند. در واقع، آنها برای مقابله با زهر احتمالی مارها به پادزهری سریع نیاز دارند که بتواند مانع از گسترش سم در بدن شود.
محققان بر این باورند که در سال‌های بعد از این پادزهر می‌توان برای مقابله با زهر عنکبوت‌ها، عقرب‌ها و زنبورها نیز استفاده کرد.

مترجم: ندا اظهری