خانه تکانی دل با اهدای سلول‌های بنیادی/ با 10 سی‌سی‌ خون و عضویت در بانک سلول‌های بنیادی منجی هم‌نوعان خود باشید

سارا امیری، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- سلول‌های بنیادی، مادر تمام سلول‌های بدن است که توانایی تبدیل به سلول‌های مختلف را دارد. این سلول‌ها قادر به درمان محدوده وسیعی از بیماری‌های مزمن و حاد از قبیل بیماری‌های قلبی، دیابت، کبد، ضایعات نخاعی، سکته، آسیب‌های مغزی، پارکینسون و سرطان است.

زمانی‌که فردی دچار یک بیماری حاد و یا نقص در عضوی می‌شود، سلول‌های بنیادی سریع به بافت‌های مورد نیاز بدن تبدیل می‌شود که گاه این فرآیند در برخی بیماران دچار مشکل شده و فرد نیاز به سلول‌های بنیادی افراد خویشاوند و یا غیر خویشاوند پیدا می‌کند.

اهدای سلول‌های بنیادی هیچ عارضه‌ای ندارد

دکتر محمد سعید رحیمی‌نژاد، متخصص خون و انکولوژی درباره کاربرد سلول‌های بنیادی در بدن به خبرنگار آنا می‌گوید: تمام بافت‌های بدن دارای سلول‌های بنیادی مخصوص به خود است که هنگام بروز بیماری یا نقص سلول‌های بنیادی تکثیر و موجب بهبودی فرد می‌شود اما در مواردی یا سلول‌های بنیادی در بدن فرد بیمار دچار اختلال می‌شود و یا از بین می‌رود که در این موارد فرد بیمار برای ادامه حیات نیازمند سلول‌های بنیادی اهدایی می‌شود.

وی می‌افزاید: در گذشته سلول‌های بنیادی طی عمل جراحی از مغز و استخوان فرد اهدا کننده دریافت می‌شد به همین دلیل بسیاری از افراد تمایلی به اهدا نداشتند اما امروز این سلول‌های از خون فرد اهدا کننده دریافت می‌شود.

رحیمی‌نژاد با بیان اینکه اهدای سلول‌های بنیادی برای فرد اهدا کننده هیچ خطری را در پی ندارد، می‌گوید: سلول‌های بنیادی همانند سلول‌های خونی ساعاتی پس از اهدا، مجددا در بدن فرد تشکیل می‌شود.

مراکز اهدای سلول‌های بنیادی

در ایران چهار مرکز از جمله بانک اهدای بیمارستان شریعتی، مرکز سپاس، مرکز اهدای سلول بنیادی بیمارستان منتصریه مشهد و مرکز اهدای سلول بنیادی درمانگاه شهید مطهری شیراز از داوطلبان اهدای سلول‌های بنیادی ثبت نام می‌کند که برای آشنایی بیشتر با نحوه اهدا و شرایط فرد اهدا کننده به مرکز اهدای بیمارستان شریعتی مراجعه کردیم.

نحوه اهدای سلول‌های بنیادی

عضویت در بانک اهدای سلول‌های بنیادی همانند اهدای خون است، بدین صورت که وقتی وارد سالن می‌شوید ابتدای سوالاتی درباره سابقه بیماری و سن از شما پرسیده می‌شود که در صورت داشتن شرایط، پزشکی در خصوص اهدا توضیحاتی را ارائه می‌دهد که در نهایت و پس از رضایت نهایی فرآیند نمونه‌گیری از فرد اهدا کننده آغاز می‌شود.

پزشک در توضیحات خود می‌گوید که در ابتدا از فرد اهدا کننده نمونه خون دریافت می‌شود و سپس روی نمونه دریافتی، آزمایش HLA (نقشه ژنتیکی) انجام می‌شود که پس از این مراحل، نمونه خون در بانک ذخیره می‌شود و زمانی‌که برای بیماری اعلام نیاز شود، مشخصات HLA بیمار با نمونه‌های ذخیره شده در بانک تطبیق و با فرد اهدا کننده که نقشه ژنتیکی یکسانی با بیمار دارد، تماس گرفته می‌شود.

فرد اهدا کننده پس از مراجعه به بانک سلول‌های بنیادی برای اهدا، ابتدا باید آزمایش‌های تایید سلامت را انجام دهد. در صورتی که نتایج آزمایش‌ها مورد تایید بود فرد اهدا کننده باید تحت نظر پزشک برای چند روز داروی G-CSF را مصرف کند. این دارو موجب افزایش سلول‌های بنیادی و ورود سلول‌ها از مغز استخوان به خون فرد می‌شود در واقع با مصرف این داروی بی‌خطر اهدا کننده برای اهدای سلول‌های بنیادی دیگر نیاز به جراحی ندارد، بلکه طی فرآیندی ساده این سلول‌ها از خون محیطی فرد گرفته می‌شود.

فرد اهدا کننده بنا به نیاز بیمار به سلول‌های بنیادی، باید به مدت 3 تا 4 روز به بیمارستان مراجعه کند تا سلول‌های بنیادی از خونش دریافت شود. دریافت سلول‌های بنیادی به کمک دستگاهی همانند دستگاه دیالیز انجام می‌شود؛ بدین صورت که از یک دست نمونه خون وارد دستگاه می‌شود و عمل تجزیه سلول‌های بنیادی از سلول‌های خونی انجام می‌شود و از دست دیگر سلول‌های خونی مجدد وارد بدن شخص می‌شود. در واقع در این فرآیند تنها سلول‌های بنیادی از فرد اهدا کننده دریافت و مابقی اجزای خون به بدن فرد باز می‌گردد.

افراد متقاضی می‌توانند با اهدای 10 سی‌سی‌ خون و عضویت در بانک، علاوه بر نجات جان هم‌وطنان در نجات جان تمام انسان‌ها در سراسر دنیا مشارکت داشته باشند. زیرا بانک‌های سلول‌های بنیادی تمام کشور عضو بانک بین‌المللی هستند که نمونه تمام افراد در این بانک بررسی و در صورت تطبیق نمونه با شرایط بیمار نمونه از فرد در کشور مبدا گرفته و به کشور مقصد ارسال می‌شود.

با این تفاسیر می‌توان گفت، اهدای سلول‌های بنیادی عملی به سادگی اهدای خون اما فراتر از آن است که با کم‌ترین هزینه (زمان) می‌توان در نجات جان انسان‌ها مشارکت داشت.