چرخ لنگ تجاری‌سازی در بازار نانو

وی با اشاره به صادرات تولیدات نانو به 17کشور جهان ازجمله استرالیا، کره جنوبی، چین، روسیه، مالزی و چند کشور دیگر تأکید کرد: بیشتر محصولات صادر شده در زمینه داروهای نانو در حوزه سلامت و تجهیزات آزمایشگاهی بوده است. انتقال فناوری به مالزی، چین و عقد پنج قرارداد با کشور چین و استقرار شرکت‌های ایرانی در این کشور از دیگر دستاوردهای کشور در عرصه نانو بوده است.

دبیر ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پاسخ این پرسش که آیا برای رفع مشکل شرکت‌های دانش‌بنیان برای تجاری‌سازی محصولات، برنامه ویژه‌ای در سند دوم و برای سال 96 پیش‌بینی شده است، گفت: این شرکت‌ها حق دارند، نسبت به تجاری‌سازی محصولاتشان گلایه‌مند باشند. تا قبل از این، تجارت در کشور ما بر پایه محصولات سنتی همچون خشکبار، فرش و زعفران بوده، اما تجارت محصولات پیشرفته علمی (های‌تِک) متفاوت است. متاسفانه ما در این زمینه بسیار کم‌کار کرده‌ایم. به همین دلیل، تجربه و بازرگان متخصص در این حوزه تقریبا نداریم. وزارت بازرگانی لازم است، بازرگانانی برای تجارت و فعالیت در این عرصه تربیت کند.

طرح غنی سازی شیرخشک با آب پنیر

در یازدهمین جشنواره برترین‌های نانو از دو طرح منتخب تجلیل شد. تهیه غشاهای سرامیکی نانوساختار برای تولید کنسانتره آب پنیر یکی از این طرح‌ها بود.

دکتر علی بابالو، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی سهند تبریز درباره این طرح گفت: در حال حاضر، صنایع لبنی به وفور آب پنیر تولید می‌کنند، اما از آن به دلیل ارزش غذایی پایین استفاده نمی‌شود و حد نهایت مصرف آن برای پفک‌سازی و تولید خوراک دام است.

وی ادامه داد: آب پنیر را می‌توان به یک ماده غذایی با ارزش با عنوان WPC یا کنسانتره پروتئین آب پنیر تبدیل کرد. از این ماده می‌توان برای مکمل‌های غذایی ورزشکاران، شکلات‌سازی، نان، محصولات لبنی غنی شده از پروتئین و شیرخشک بچه‌ها استفاده کرد. باید توجه داشته باشیم که سالانه 2500 تن از این کنسانتره را وارد می‌کنیم.

دکتر بابالو درباره تجاری شدن این محصول می‌گوید: در حال حاضر با چند شرکت برای راه‌اندازی خط تولید آن مذاکره کرده‌ایم و امیدواریم بزودی این محصول با برند ایرانی تولید شود. با تولید استاندارد این محصول مطابق با استانداردهای جهانی نه تنها می‌توانیم پاسخگوی نیاز داخلی باشیم، بلکه می‌توانیم به روسیه، کشورهای عربی و آسیای میانه نیز صادرات انجام دهیم.

دکتر سرکار: بودجه نداریم اما انتظار خروجی داریم!

دکتر سرکار اعتبارات اختصاص یافته برای فناوری نانو را متناسب با قابلیت‌های کشور نمی‌داند. وی در این باره گفت: کشورهای پیشرفته‌ای مانند آمریکا با اعتباری بالغ بر 5/1میلیارد دلار، چین 2/1 میلیارد دلار، ژاپن یک میلیارد دلار و کره ‌جنوبی 700 میلیون دلار در هر سال برای توسعه این فناوری سرمایه‌گذاری می‌کنند در حالی که در کشور ما سالانه کمتر از 15میلیون دلار سرمایه‌گذاری می‌شود. واضح است که در تولید علم، جعبه جادویی‌ای وجود ندارد که از یک طرف چیزی به داخلش ندهیم، اما از طرف دیگر انتظار خروجی داشته باشیم. وی با کنایه تصریح کرد: جادوگران و شعبده‌بازان دستمالی را وارد جعبه می‎کنند و کبوتر درمی‌آورند! حداقل به اندازه آن دستمال بودجه بدهند. آنچه امروز به دست آورده‌ایم، حاصل قابلیت‌های نیروی انسانی خودمان است.

دبیر ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، از رونمایی و تجاری‌سازی داروی جدید ضد سرطان در سال آینده خبر داد و تمرکز این ستاد را بر توسعه کاربردهای نانو در صنایع ماشین‌سازی عنوان کرد.

مخترعان باید پتنت‌نویسی را بیاموزند

استادان دانشگاه و دانشجویانی که نگرش خلاقانه دارند و تلاش می‌کنند به فعالیت‌های خود نگاه نوآورانه داشته باشند، باید توجه داشته باشند قبل از آن که درباره اختراعات خود در جایی سخن بگویند، مراحل ثبت اختراع خود را از مسیر قانونی طی کنند تا مورد سرقت علمی قرار نگیرد.

دکتر سیدمهدی رضایت، مدیر کارگروه توسعه نیروی انسانی ستاد فناوری نانو با تأکید بر این نکته درباره مسیر ثبت اختراع و پتنت‌نویسی به جام‌جم گفت: بسیاری از استادان و دانشجویان با پتنت‌نویسی آشنا نیستند و لازم است مانند کارگاه مقاله‌نویسی، کارگاه‌های پتنت‌نویسی برگزار شود تا محققان و مخترعان نسبت به آن مطلع شوند و بدانند قبل از علنی کردن دستاوردهای خود، باید ابتدا مراحل ثبت ایده خود را طی کنند.

وی تأکید کرد: دانشجویی که به دستاورد جدیدی رسیده، باید دفاع خود را در شرایط بسیار خاص و محافظت شده‌ای انجام بدهد. در معاونت علمی ریاست جمهوری، تشکیلاتی با عنوان کانون پتنت ایران به نشانی اینترنتی patentoffice.ir ساماندهی شده که افراد می‌توانند خلاصه دستاوردهای علمی خود را به این کانون ارسال کنند تا اگر داوران کارگروه مستقر در کانون نیز نوآورانه‌بودن طرح را تأیید کردند، محقق سایر مراحل را طی کند.

مدیر کارگروه توسعه نیروی انسانی ستاد فناوری نانو درباره هزینه این اقدام گفت: کانون بعد از تأیید طرح، وکلایی را به مخترع معرفی می‌کند و راه و روش ثبت اختراع را توضیح می‌دهد. هزینه این کار، حدود 12 میلیون تومان است که نزدیک به 90 درصد آن از طرف کانون پرداخت می‌شود. اگر پتنتی به مرحله آخر رسید، مبلغی هم به عنوان تشویقی پرداخت می‌شود و به این ترتیب، همه هزینه‌ها پوشش داده می‌شود.

شکم‌بند بارداری ضدامواج

تولید الیاف، نخ و پارچه‌های نیمه‌رسانا و رسانا، طرح منتخب دیگری بود که در صنعت پوشاک دستاورد خوبی به همراه داشته و آن تولید شکم‌بند بارداری ضدامواج الکترومغناطیسی است.

دکتر لاله ملک‌نیا، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب با اشاره به کارکرد این پارچه‌ها در صنایع نظامی و پزشکی به جام‌جم گفت: ضدباکتری و رسانا بودن از دیگر ویژگی‌های این منسوجات هوشمند است که در گام اول از آن برای تولید شکم‌بندهای بارداری به منظور محافظت از جنین در برابر امواج الکترومغناطیس استفاده کرده‌ایم.

وی ادامه داد: این شکم‌بند، طول موج را تا حدود 92 درصد پوشش می‌دهد در حالی که شکم‌بندهای خارجی و مرسوم دنیا نهایتا بین 55 تا 65 درصد توانایی پوشش امواج الکترومغناطیسی را دارند. دکتر ملک‌نیا در پاسخ این پرسش که آیا همه اقشار با هرسطح درآمد امکان خرید این شکم بند را دارند، تأکید کرد: چنین امکانی فراهم است. قیمت این شکم بند یک‌چهارم قیمت شکم‌بندهای خارجی است که در حال حاضر توزیع می‌شود. وی درباره تفاوت این محصول با نمونه‌های خارجی گفت: فناوری مورد استفاده در آنها متفاوت است. در شکم‌بندهای خارجی از سیم‌های نقره‌ای استفاده شده، در صورتی که در محصول ما استفاده از نانوذرات باعث افزایش انعطاف و سبکی آن شده است. بز‌ودی 5000 نمونه از این محصول در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های لوازم آرایشی توزیع می‌شود.

براساس این گزارش، در این جشنواره از 10 محقق برتر از دانشگاه‌های تهران، کاشان، بابل، یاسوج، تربیت مدرس، صنعت نفت، گیلان، سهند تبریز، شریف در رشته‌های نانوپزشکی، نانوساختارها، شبیه‌سازی مکانیک سیالات، جاذب‌های نانوساختار، سنتز و شناسایی پلیمرهای کئوردیناسیونی، نانوکاتالیست‌ها، دینامیک مولکولی، نانوکاتالیست‌ها و رفرمینگ ترکیبات نفتی و گاز، کاربردهای زیستی گرافن و نانوذرات تقدیر به عمل آمد. همچنین از محمدمهدی نجف‌پور به عنوان محقق جوان برتر قدردانی و به موسسات پژوهشی برتر دانشگاه تهران، اصفهان، تربیت مدرس، شریف، امیرکبیر و نشریات آی‌اس‌آی فناوری نانو جوایزی اهدا شد.