بابون، حیوان هوشمند مصریان باستان برای گرفتن مجرمان + تصاویر

به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا به نقل از Ancient Origins، از «حوروس» خدای سرعقابی آسمان و انتقام گیرنده تا الهه طبیعت و باززایی همگی دارای حیوانات مقدسی بودند که نقش ویژه‌ای در فرهنگ و هنر مصر باستان ایفا می‌کنند. در اساطیر مصر باستان، بابون‌ها به دلیل ارتباط‌‌‌‌‌شان با «توث»، خدای خرد، مشهور هستند. به علاوه در جامعه مصر باستان نیز جایگاه خاصی داشتند. این حیوانات معمولا به عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌شدند. حتی باستان‌شناسان موفق به کشف بقایای مومیایی‌شده بابون‌ها شده‌اند. علاوه بر این، بابون‌ها (یا میمون‌ها) در آثار هنری مصر باستان نیز به تصویر کشیده شده‌اند که در فعالیت‌های انسانی مانند رقصیدن، نواختن سازهای موسیقیایی، چیدن میوه، تهیه نوشیدنی و حتی گرفتن مجرمان شرکت داشته‌اند.

بابون‌ها در حال حمل بابون‌ها

ارتباط با خدایان

در زمان پادشاهی کهن، گونه بابون مقدس و بابون زیتونی در بخش‌های جنوبی مصر علیا یافت می‌شدند. هرچند در زمان پادشاهی میانه، به احتمال زیاد دیگر جزو حیوانات بومی مصر محسوب نمی‌شدند. از زمان پادشاهی جدید شواهدی دال بر واردات بابون‌ها از سمت جنوب، از نوبیا یا سرزمین پونت، به مصر وجود دارد.

در دوره پیش دودمانی، یک خدای خاص با نام «بابا» یا «بابی» پرستیده می‌شد. ترجمه اسم این خدا «گاوبابون» می‌شود که به شکل یک بابون به تصویر کشیده شده است. فرض بر این است که منشا کلمه «بابون» هم از اینجا باشد. هرچند در زمان پادشاهی کهن، بابون‌ها به توث، خداوندگار خرد مصریان باستان، ارتباط داده شدند. شاید دلیل ایجاد ارتباط میان بابون‌ها و خدای خرد به خاطر این است که این موجود یک حیوان هوشمند تلقی می‌شده است.

توث خدای حامی کاتبان بود و بابون که حیوان مقدس وی به شمار می‌رفت معمولا در کنار افراد دارای این حرفه به تصویر کشیده می‌شد. همچنین باورها بر این است که توث یک خدای قمری است و به همین دلیل بعضی اوقات بابون‌ها با هلال ماهی روی سرشان به تصویر کشیده شده‌اند. این امر به نوبه خود باعث ایجاد ارتباطی میان بابون‌ها و خدای قمری دیگری به نام «خونس» شده است. معبد خونس در تبس دارای تندیس‌هایی از این خدا در فرم بابون شکل خود است که می‌توان آنها را در مقابل ساختمان معبد پیدا کرد.

توث در فرم بابون شکل خود، پیشکشی از جانب فردی به نام «هرهتپ»

همچنین بابون‌ها به خدای دیگری به نام «رع»، خدای خورشید، ارتباط داده می‌شوند. مصریان باستان متوجه این موضوع شدند که بابون‌ها در هنگام طلوع خورشید پارس می‌کنند و این امر تبدیل به تصاویری از بابون‌ها با دستانی برافراشته شد که در حال عبادت خورشید هستند. اعتقادها بر این است که یکی از چهار پسر «حوروس» به نام «هاپی» دارای سر بابون بوده است. این خدای باستانی مسئولیت حفاظت از ریه‌های فرد متوفی را برعهده داشته است.

دیوارنمایی از رامسس سوم و بابون‌ها. معبد رامسس سوم واقع در گورستان تبس، مصر

نقش‌های ویژه بابون‌ها در مصر باستان

بابون‌ها به عنوان حیوانات مقدس در معابد نگهداری می‌شدند و کاهنان از آنها مراقبت می‌کردند. با این وجود افرادی که دارای استطاعت مالی بودند نیز قادر به نگهداری از بابون‌ها به عنوان حیوان خانگی بودند، هرچند این عمل عمدتا جنبه تشریفاتی داشت. با این حال صاحبان این حیوانات همیشه رفتار خوبی با آنها نداشتند. برای مثال باستان‌شناسان در شهر «هیراکون پولیس» موفق به کشف قبرستانی از بقایای حیوانات، از جمله بابون‌ها، شده‌اند که زمانی به عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌شده‌اند.

بررسی استخوان‌های بابون‌ها نشان می‌دهد که این حیوانات در زمان حیات مرتبا مورد ضرب و شتم قرار داشته‌اند. قدمت این قبرستان تقریبا 5000 سال است و به پایان دوره پیش دودمانی یا دوره آغازین دودمانی مصر تعلق دارد. بنابراین حدس زده می‌شود که در آن برهه زمانی، مصریان باستان شروع به یادگیری فوت و فن نگهداری از حیوانات خانگی کرده بودند و ضرب و شتم‌ها به منظور تربیت کردن بابون‌ها بوده است.

هرچه مصریان باستان در تربیت کردن حیوانات بهتر شدند، میزان خشونت نسبت به حیوانات خانگی نیز کمتر شد که در نتیجه آثار ضرب و شتم در بقایای بابون‌های دوره‌های بعدی کمتر دیده می‌شود.

تصویر بالا: میمونی در حال بالارفتن از یک درخت خرما و اربابش

تصویر پایین: یک قطعه سفال که تصویر میمونی در حال لمس بینی یک دختر را نشان می‌دهد، دودمان بیستم مصر

در بعضی از آثار هنری مصریان باستان، بابون‌ها (یا میمون‌ها) مشغول به انجام فعالیت‌های انسانی مانند چیدن میوه از درختان بلند دیده می‌شوند. در برخی از نقاط جهان، میمون‌ها برای میوه‌چینی آموزش داده می‌شوند. در یک معبد متعلق به دودمان دوازدهم مصر، بابون‌ها حتی در حال رقابت با انسان‌ها در جمع آوری میوه‌ به تصویر کشیده شده‌اند.

دیگر وظایف بابون‌ها از جمله کمک کردن در تهیه نوشیدنی یا ساختن قایق، به نظر کمی غیرواقعی می‌رسد. هرچند، با توجه به اینکه بابون‌ها در آن زمان به عنوان حیوانی هوشمند شناخته می‌شدند، این امر که مصریان باستان تصور کنند این حیوانات قادر به انجام چنین کارهای هستند خیلی هم تعجب آور نیست.

یک جعبه سرمه به شکل میمونی در کنار درخت خرما

مترجم: هانا حیدری