تیراژ متوسط کتاب‌های عمومی به زیر 1300 نسخه رسیده است
هادی حسینی‌نژاد، خبرنگار فرهنگی آنا- با تجمیع آمارهای ماهانه از حوزه نشر که از سوی خانه کتاب منتشر می‌شوند، نتایجی از وضعیت نشر در 10 ماه نخست سال جاری، به دست می‌آید که در این گزارش به آن پرداخته خواهد شد.
در جدول زیر (جدول تعداد عناوین و تجدیدچاپی‌ها) اطلاعات نشر طی 10 ماه نخست سال جاری (فروردین تا دی‌ماه) در چهار ستون «کل عناوین و تجدید چاپی‌ها»، «کمک درسی»، «کودک» و «عمومی» گنجانده شده است و در ردیف آخر، می‌توان حاصل جمع این آمارها را مشاهده کرد.
توضیح آنکه گروه کتاب‌های درسی و کودک در گروه کتاب‌های عمومی قرار نمی‌گیرند و به همین خاطر در ستون‌هایی مجزا، از گروه کتاب‌های عمومی تفکیک شده‌اند. نکته قابل توجه این است که کتاب‌های عمومی، اصلی‌ترین بخش از صنعت نشر به شمار می‌آید. از طرفی بسیاری بر این باورند آنچه به عنوان درس و کمک درسی منتشر می‌شود را نباید «کتاب» خواند و از طرفی بخش قابل توجهی از کتاب‌هایی که در حوزه کودک منتشر می‌شوند، مربوط به بازی و سرگرمی، کاردستی، رنگ‌آمیزی و ... بوده و آن‌ها را نیز نباید کتاب دانست. بنابراین بررسی شرایط نشر، بیشتر منوط به بررسی وضعیت نشر کتاب‌های عمومی است؛ حال آنکه در برخی دوره‌ها این تفاوت و اهمیت، در ارائه آمارهای صنعت نشر مکتوم نگه داشته شده است.
جدول تعداد عناوین و تجدیدچاپی‌ها
در جدول بعدی، یعنی جدول شمارگان، در ستون «کل عناوین و تجدید چاپی‌ها»، «کمک درسی»، «کودک» و «عمومی» شمارگان این گروه‌ها مشخص شده است.
جدول شمارگان
شمارگان زیر 1300 برای کتاب‌های عمومی
چنانچه در جدول فوق دیده می‌شود، شمارگان متوسط کل (کل عناوین و تجدید چاپی‌ها) عدد هزار و 676 است که به مراتب پایین‌تر از عدد تقریبی متوسط شمارگان نشر در سال 94، یعنی دو هزار است. اما از این عدد که بگذریم، شمارگان متوسط کتاب‌های کمک‌درسی سه‌هزار و 120 و شمارگان متوسط کتاب‌های کودک، دو هزار و 446 است. این یعنی شمارگان کتاب در این دو گروه، معمولا در محاسبه شمارگان متوسط کتاب در کشور (حتی در رقم دو هزار سال 94) نقش فراوانی دارد در حالی که چنانچه گفته شد، بررسی وضعیت نشر را باید به شمارگان متوسط کتاب‌های عمومی معطوف کرد؛ عددی که در جدول بالا، هزار و 292 است؛ عددی نگران کننده برای صنعت نشر و سرانه مطالعه در کشور.
42 درصد نشر ایران را کتاب‌های کمک‌درسی و کودک تشکیل می‌دهد
همچنین از جدول بالا می‌توان به نتایجی درباره وضعیت اقتصاد نشر نیز رسید. چنانچه در ردیف آخر این جدول درج شده، در 10 ماه نخست سال جاری، مجموعا بیش از 105 میلیون نسخه کتاب منتشر شده است که از این رقم، نزدیک به 44 میلیون نسخه (یعنی 42 درصد از کل آمار نشر) تنها به دو گروه کمک درسی و کودک اختصاص دارد و در گروه کتاب‌های عمومی که شامل حوزه‌های کلیات، فلسفه، دین، علوم اجتماعی، زبان، علوم طبیعی و ریاضیات، علوم عملی، هنر، ادبیات و تاریخ و جغرافیا می‌شود، تنها 61 میلیون نسخه کتاب منتشر شده است. در چنین شرایطی، طبیعی است که سهم کتاب‌های کمک‌درسی و کودک در اقتصا نشر، به مراتب بیشتر از سهم کتاب‌ها در 10 گروه دیگر باشد.
جدول بها
40 درصد بهای کتاب‌ها در نشر ایران مربوط به کتاب‌های کمک‌درسی و کودک است
چنانچه در جدول بها دیده می‌شود، بهای کل کتاب‌های منتشر شده در 10 ماه نخست سال جاری، بیش از 13 هزار و 398 میلیارد ریال بوده است. بهای کتاب‌های منتشر شده در دو گروه کمک درسی و کودک نیز مجموعا بیش از پنج هزار و 267 میلیون ریال است؛ یعنی نزدیک به 40 درصد از بهای کل کتاب‌های تولید شده در این بازه زمانی کشور. حال آنکه بها کتاب‌های تولید شده در گروه عمومی که دربردارنده 10 حوزه کلیات، فلسفه، دین، علوم اجتماعی، زبان، علوم طبیعی و ریاضیات، علوم عملی، هنر، ادبیات و تاریخ و جغرافیا است، حدود هشت هزار میلیون ریال است.
* چنانچه گفته شد محاسبات آماری موجود در این گزارش، مربوط به 10 ماه نخست سال 95 است و طبیعتا در پایان سال، با اعداد و ارقام متفاوتی در عرصه نشر کتاب ایران روبرو خواهیم بود. اما قطعا این تفاوت‌ها در میانگین‌ها و نسبت‌های نشر به یک‌دیگر چندان تغییر دهنده معادله‌ها و نتایج این گزارش نخواهد بود.
انتهای پیام/