وزیر کار: متمرکز بودن دانشگاه‌ها مانع استقلال آنهاست/ محوریت تعامل دانشگاه با محیط پیرامون و نهادها صرفا تامین مالی است
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از روابط‌عمومی دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر علی ربیعی، در همایش ملی استقلال دانشگاه‌ها که صبح دیروز در این دانشگاه برگزار شد، گفت: «استقلال و امنیت دو رکن دانشگاه هستند که باید در کنار هم تعریف شوند. دانشگاه به عنوان یک نهاد علمی و مدنی در صدسال اخیر هرچه بیشتر که جلو آمده دچار تمرکز بیشتری شده است. امروزه دانشگاه هرچه بیشتر خود را از نهادهای دیگر تفکیک کرده است و این برخلاف روند تکاملی این نهاد در برخی دیگر از کشورها بوده است که در آن‌ها، دانشگاه تاثیرات جدی‌تری در زندگی اجتماعی مردم داشته است.»
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: «شاید یکی از دلایل این امر این بوده است که دانشگاه هم مثل اکثر نهادهای مهم از قبیل رادیو و تلویزیون، مطبوعات و احزاب بر اساس یک نیاز محلی، منطقه‌ای یا یک نیاز احتماعی شکل نگرفته است و بیشتر از سوی دولت‌ها یا اصطلاحا دولت‌های توسعه‌گرا که به نحوی به دنبال ترویج دانشگاه بودند و براساس برنامه‌های توسعه، این نهاد را هم مورد نظر قرار می‌دادند، شکل گرفته است.»
او به تمرکز بیشتر دانشگاه‌ها و تفکیک عمیق‌تر آن‌ها از سایر نهادها در صدسال اخیر اشاره کرد و گفت: «همیشه در انجمن‌های علمی و کلاس‌ها یک آرمان مطرح بوده است که دانشگاه به مثابه یک عقل منفصل چگونه به نظام سیاسی و جامعه مشورت دهد در حالی که نه به خواسته‌های دولت تن بدهد و نه دچار عوام‌زدگی شود.»
تمرکز نداشتن دانشگاه‌ها راهی برای توسعه آنهاست
ربیعی بر این دل‌مشغولی در فضای آکادمیک تاکید کرد و در پاسخ به این سوال که دانشگاه چگونه می‌تواند برای قدرت و جامعه تولید نظریه کند گفت: «شاید تمرکزنداشتن دانشگاه بتواند راهی برای توسعه دانشگاه‌های ما باشد، چیزی که قبل از ما هم دغدغه مسئولان بوده است. ما اختیارات و وظایف هیئت امنای دانشگاه‌ها را سی سال قبل نوشته‌ایم و هنوز با آن حرکت می‌کنیم، در حالی که هیچ اصلاحیه‌ای و هیچ تجربه‌ای برای تکمیل بر آن وارد نشده است.»
به گفته وزیر کار تصویب آیین‌نامه، تصویب سازمان اداری، تصویب بودجه تفصیلی، تصویب ترازنامه، نحوه وصول درآمد اختصاصی، تعیین خزانه‌داری و حسابرسی، کوشش برای جلب کمک‌های بخش خصوصی، تصویب آیین‌نامه‌های مالی و معاملاتی، پیشنهاد میزان فوق‌العاده اعضای هیئت علمی و غیر هیئت علمی، نحوه اداره واحدهای تولیدی و خدماتی و کارگاهی، میزان پرداخت‌های حق‌التدریس، حق‌التالیف یا حق الترجمه، بررسی گزارش موسسه، تصویب مقررات استخدامی، تعیین شهریه‌های مختلف همه جزو وظایف مختلف و مهم هیات امنای دانشگاه‌ها است.
ربیعی گفت: «با این شرایط هیئت امنا نمی‌توانند نقشی در استقلال دانشگاه داشته باشند. محوریت تعامل دانشگاه با محیط پیرامون و سایر نهادها صرفا تامین مالی است و در این فرایند بده بستانی وقتی نوبت به "بده" می‌رسد، دانشگاه برای مشارکت مالی و این داد و ستد، طبیعتا باید ضمانت‌هایی را به این نهادها و بخش خصوصی یا حتی عمومی بدهد، امری که دانشگاه را پاسخگوتر می‌کند. بخش خصوصی یا نهادهای عمومی در مقابل مشارکت مالی که انجام می‌دهند، انتظاراتی از دانشگاه دارد، بنابراین بدون ارتباط با محیط پیرامون و نیازهای آن، محدودیت زیادی ایجاد می‌شود.»
دانشگاه پاسخگو به نیازهای جامعه، راه استقلال دانشگاه است
او با استثنا خواندن کمک‌های خیران به دانشگاه، قدرت هیات امنا در تامین مالی مستقل از سایر نهادها را ضعیف دانست و افزود: «دانشگاه پاسخگو به نیازهای جامعه در همه سطوح راه استقلال دانشگاه است. هیئت امنا باید قدرت داشته باشد اداره امور را به نحوی در دست بگیرد که یک دانشگاه در گیلان با دانشگاهی در سیستان و بلوچستان تفاوت داشته باشد، چرا که شیوه اداره دو دانشگاه مختلف هرگز یکسان نیست. ما حتی وقتی در خارج از کشور هم دانشگاهی راه‌اندازی می‌کنیم، آیا نباید نسبت به محیط، متنوع عمل کنیم، چرا که هر محیطی نیازها و پاسخگوهای متناسب با آن‌ها را می‌طلبد.»
او گفت: «من فکر می‌کنم نه تنها این تنوع وجود ندارد بلکه هیئت امنا حتی نمی‌تواند در جذب اعضای هیئت علمی متناسب با دانشگاه خود فعالیت کند. به اعتقاد من مجموعه مقرراتی که ما برای شیوه عمل هیات امنای دانشگاه‌ها در پیش گرفته‌ایم، کارکردی برای ظهور استقلال آکادمیک ندارد. هیات امناها به مجموعه‌ای از اقدامات اداری و مالی منحصر شده‌اند که نقشی در هدایت دانشگاه ندارند، طوری‌که دانشگاه‌ها کماکان متمرکز اداره می‌شوند و شکل و قالب خاصی از حیات آکادمیک بر کل بدنه دانشگاهی کشور با استانداردسازی مستولی شده است.»
او در ادامه گفت: «هیات امناها وقتی کارکرد مناسب دارند که بتوانند با درک شرایط محیطی، برای برنامه‌ریزی دانشگاه گام بردارند و به نیازهای خود و محیط پاسخ بدهند، که متاسفانه در شرایط فعلی این توانایی را ندارند و صرفا در حد برخی اقدامات مالی می‌توانند نظر بدهند.»
نسل کپی‌پیست و لایک، نسل نظریه پردازان لایکی را پدید آورده است
ربیعی بر ضرورت نیاز به دانشگاه‌های پویا تاکید کرد و گفت: «ظرفیت‌هایی که امروز در دانشگاه‌های ما وجود دارد، کفایت و ظرفیت بهبود وضعیت زندگی مردم را در خود دارند. استادان و پژوهشگران همین دانشگاه‌ها توانایی این را دارند که حتی در این شرایط، راهکارهایی را برای بهبود زندگی ایرانیان ارائه کنند و ما هم وظیفه داریم این شور درس را اضافه کنیم.»
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نقدی از خود را هم به عنوان یک عضو نهاد دانشگاه ارائه کرد و گفت: «واقعیت این است که ما هم در دانشگاه، شور زیادی برای درس دادن نداریم و نسل کپی پیست و لایک، ما را هم به نسل نظریه‌پردازان لایکی تبدیل کرده است و ما می‌نویسیم که لایک بیشتر بگیریم.»
ربیعی افزود: «شرایط متفاوت امروز نیاز به این دارد که ما خود را با برنامه‌ریزی دقیق با محیط جدید سازگار کنیم. امیدوارم ما شور درس دادن در دانشگاه را چنان تقویت کنیم که با تولید فراوران دانش و نظریه، حتی در صورت نبود رابطه متعامل با محیط، راه خود را در جامعه پیدا کنیم، همانطورکه پیش از انقلاب صنعتی اروپا، آنقدر تولید علم و نظریه شده بود که این انقلاب باید رخ می‌داد، بنابراین ما وظیفه داریم فارغ از پرسش "که چه؟!" به تولید علم و دانش و نظریه‌پردازی اهتمام بورزیم.»
او در پایان گفت: «امروز در نظریه‌های رفاه، اشتغال و ... تغییرات چشم‌گیری داشته‌ایم و به‌ویژه در حوزه پیشگیری و شناخت اقدامات خوبی انجام داده‌ایم، طوری‌که حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان در مجموع همه بخش‌ها هدف‌دار مصرف شود.»
انتهای پیام/