ناشران به تبلیغ در فضای مجازی احتیاج دارند/ ناشران جوان بلندپروازی نکنند؛ باسابقه‌ها هم در خطرند
اعظم کیان‌افراز مدیر و صاحب‌امتیاز نشر افراز درباره ضرورت توجه تبلیغات کتاب در فضای مجازی، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا گفت: «ناشران همیشه به مساله تبلیغ و معرفی تازه‌های نشر خود، فکر می‌کردند و از قدرت تبلیغات آگاه بودند اما تا پیش از گسترش امکانات اینترنتی و شیوع شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی، دست‌شان چندان برای تبلیغ باز نبود.»
وی ادامه داد: «تا اواسط دهه 80، تنها امکان بالقوه برای تبلیغ کتاب، مطبوعات و جراید بودند. در دوره‌هایی این اتفاق به شکل حرفه‌ای و از سوی منتقدان شناخته شده انجام می‌شد اما متاسفانه در سال‌های آخر این دهه، جریان‌های مافیایی‌گونه و انحصارگر در بسیاری از روزنامه‌ها و جراید فضای تبلیغ عادلانه برای ناشران را محدود کردند. این مسأله، تبعاتی را برای صنعت نشر به همراه داشت؛ آنقدر که در مصاحبه‌ای گفتم پیش از مطرح کردن موضوع مافیای پخش، باید به مافیای مطبوعات پرداخت.»
مدیر نشر افراز اظهار داشت: «خوشبختانه از اواخر دهه هشتاد، شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های جدید، ورق را برگرداند. اگرچه شیوع استفاده از این امکانات، آسیب‌هایی مانند میل به خلاصه‌خوانی و مشغول کردن مردم به مطالب متعدد را به همراه داشت اما نمی‌توان از مزایایی که برای تبلیغ و معرفی کتاب در این فناوری‌های تازه ایجاد شد، غافل ماند.»
وی گفت: «شیوع امکاناتی مانند تلگرام، اینستاگرام و... کار تبلیغ را برای ما آسان کرد و به همین خاطر، بیشتر ناشران سعی کردند با استفاده از این امکان کم هزینه، با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند. به نظرم آسیب‌هایی هم که این امکانات به جامعه کتاب‌خوان وارد کرده، مقطعی هستند و رفته رفته با جا افتادن آنها در جامعه، کمتر خواهند شد.»
افراز درباره ضرورت حرکت نشر سنتی به سمت نشر مدرن اظهار داشت: «نشر به شیوه سنتی دیگر جواب‌گو نیست. ناشران سنتی در گذشته در تمام مراحل نشر، از انتخاب کتاب گرفته تا شیوه چاپ و انتشار، به شکل سنتی کار می‌کردند اما رفته رفته در طول این سال‌ها بیشترشان دریافتند که استفاده نکردن از امکانات جدید، باعث می‌شود از بازار کتاب عقب بمانند.»
وی ادامه داد: «بازار کتاب در حال حاضر، به شدت رقابتی شده است و بحران‌ها و کسادی‌ها ایجاب می‌کند از امکانات جدید استفاده شود. البته ورود به عرصه‌ها و بازارهای جدید مانند نشر الکترونیک ریسک‌هایی را هم به همراه دارد اما چاره‌ای نیست. باید ترس را کنار گذاشت و مخاطرات نشر مدرن را به جان خرید.»
مدیر نشر افراز افزود: «کما اینکه امکانات جدید چاپ دیجیتال، قاعده بازی را در صنعت نشر تغییر داد. به طوری‌که ناشران می‌توانند مطابق با نیاز بازار، کتاب چاپ کنند؛ به همین دلیل انبارداری کتاب رفته رفته در حال حذف شدن است زیرا ناشر می‌توانند دقیقا به تعدادی که کتاب‌فروشان و شبکه‌های توزیع سفارش می‌دهند، کتاب چاپ کنند. همان کاری که آمازون سال‌هاست در سطح بین‌المللی انجام می‌دهد.»
وی گفت: «چه بخواهیم و چه نخواهیم، جهان و به تبع آن جامعه ایرانی به سمت مدرنیته پیش می‌رود. این جریان را می‌توان در حرکت مراکز نشر سنتی به سمت مدرن شدن دید. حتی مراکز پخش نیز سعی می‌کنند از ابزارهای جدید برای تبلیغ و معرفی کتاب‌ها استفاده کنند و در چنین شرایطی، طبیعی است که ناشران نیز برای تبلیغ کتاب‌هاشان برنامه‌ریزی داشته باشند.
افراز با اشاره به ضعف‌هایی که در شبکه‌های توزیع وجود دارد، اظهار داشت: «ناشران از چند سال قبل فهمیده‌اند که نباید تنها به شبکه‌های توزیع و پخش کتاب تکیه کنند. به همین خاطر علاوه بر تبلیغ و معرفی کتاب‌ها، نسبت به راه‌اندازی فروشگاه‌های اینترنتی اقدام کرده‌اند. مصداق دیگر اینکه اگر در گذشته ناشران کمتر تمایل به حضور در نمایشگاه‌های استانی داشتند، در سال‌های اخیر شاهد بیشترین مشارکت از سوی آنان هستیم. دلیلش این است که شبکه‌های توزیع در سایر استانها و شهرستان‌ها، ضعیف هستند.»
وی ادامه داد: «البته هیچ کدام از امکان‌های جدید، نشر را از موزعان بی‌نیاز نمی‌کند. اینکه یک ناشر بخواهد خودش را از شبکه‌های توزیع بی‌نیاز کند، نه منطقی است و نه به‌صرفه. کار نشر یک کار است و کار توزیع کاری دیگر. بنابراین ناشر نمی‌تواند هم روی نشر تمرکز داشته باشد هم روی پخش.»
مدیر و صاحب‌امتیاز نشر افراز درباره وضعیت بازار کتاب و شرایط سختی که ناشران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، گفت: «بازار نشر دچار بحران است و حتی ناشران باسابقه نیز در معرض خطر هستند؛ همانطور که اخیرا شنیدیم یکی از ناشران بسیار قدیمی کشور به دلیل بدهی چند صد میلیونی دچار مشکل شده و متاسفانه شرایط سختی را تجربه می‌کند. این یعنی زنگ خطر برای تمام ناشران.»
وی ناشران جوان‌تر و تازه‌تاسیس‌تر را بیشتر در معرض خطر خواند و افزود: «به نظرم ناشرانی که سابقه کمتری دارند باید با احتیاط بیشتری کار را دنبال کنند. آنها نباید بی‌محابا و بلندپروازانه پیش بروند. بازار کتاب کنونی، هم پشتوانه مالی زیاد می‌خواهد و هم احتیاط.»
انتهای پیام/