ازدواج دانشجویی: آری یا خیر؟

مقدمه:

* وَ مِنْ آیاتِهِ اَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ اَنْفُسِکُمْ اَزْواجاً لِتَسْکُنُوا الی‌ها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً اِنَّ فی ذلِکَ لاَیات لِقوْم یَتَفَکَّرُونَ.

و از نشانه‌های او اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد. این نشانه‌هایی است برای گروهی که تفکّر می‌کنند! « سوره روم، آیه 21»

ازدواج:

ازدواج و تشکیل خانواده از آغاز آفرینش بشر، سنگ بنای هر اجتماعی محسوب می شود. ازدواج پیمان مقدسی است که در سایه ی آن، انسان ها تربیت شده و در مسیر کمال حرکت می کنند. پیمانی است که در آن زن و مرد متعهد می شوند که حقوق اخلاقی، معنوی و مادی را در قبال یکدیگر رعایت کنند.

پیامبراکرم صلی الله و علیه و آله در این باره می فرمایند: «در اسلام هیچ بنایی ساخته نشد، که نزد خدای عزّوجلّ محبوب تر و ارجمند تر از ازدواج باشد».

ازدواج دانشجویی

ازدواج دانشجویی ازدواجی است که در آن زوج یا زوجین هر دو دانشجو هستند، مراسم ازدواج در ساده ترین شکل ممکن و به دور از تجملات رایج برگزار می‌شود و زوجین دارای میانگین سنی پایینی هستند.

در چند سال اخیر رویکرد نهادهای فرهنگی، برای تسهیل امر ازدواج و ترغیب جوانان به تشکیل خانواده، تاکید به گسترش ازدواج های دانشجویی بوده است. در همین راستا همه ساله، شاهد برگزاری مراسم ازدواج جمعی از دانشجویان سراسر کشور در اعیاد مذهبی هستم. بی شک تشویق و ترغیب به ازدواج در سنین پایین باید منوط به وجود مجموعه ای از شرایط و ویژگی ها باشد تا ازدواج ها در سال های نخست به بن بست منتهی نشوند.

شرایط جامعه چه از نظر فرهنگی، چه از نظر اقتصادی در تسریع امر ازدواج موثر است. تغییر هر یک از این شرایط محیطی هم به طبع باعث تغییر در نگرش ها و رویکردها در خصوص موضوع ازدواج می شود.

بسیاری از پدران و مادران ما در دورانی جوانی خود را سپری کرده اند که، سهم اصلی زندگی را معنویات و اخلاقیات برعهده داشته است و همین امر پذیرش شریک زندگی و پایه گذاری یک زندگی مشترک را تسهیل می کرد چرا که توقع افراد از شریک زندگی‌شان در حد توانایی های فردی آن شخص بوده و چیزی بالاتر از وسع مالی بر او تحمیل نمی شد. کما اینکه در اوایل جنگ بسیاری از دانشجویان، پاسداران، طلاب و بسیجیان در سنین آغاز جوانی ازدواج کرده اند و زندگی های موفقی را تشکیل داده اند.

مزایای ازدواج دانشجویی

ازدواج در محیط دانشگاه، به دلیل اینکه دو طرف زمان زیادی را در کنار هم بوده اند و به شناخت نسبی از هم دست یافته اند، می تواند یک ازدواج سازنده تلقی شود. دو انسانی که در یک محیط آموزشی حضور دارند، تقریبا در یک گروه سنی قرار دارند، اهداف مشترکی دارند و نگاه‌شان به آینده و مسیر آتی زندگی تا حدود زیادی به هم شبیه است. درک متقابل افراد در چنن شرایطی، به دلیل وجود روحیه ی نزدیک افزایش می یابد. بنابراین در چنین ازدواجی برنامه ریزی زندگی به سهولت رقم می خورد و زوجین در این خصوص با درگیری کمتری مواجه هستند.

در ازدواج های دانشجویی به دلیل اینکه اغلب پسران دانشجو در حین تحصیل "به ویژه در مقاطع کارشناسی" دارای شغل ثابت و تمام وقت نیستند و به طبع بودجه ی زیادی برای شروع یک زندگی ندارند، خواه ناخواه توقعات همسر پایین می آید و در نتیجه در چنین ازدواج هایی تجملات و افراط گری های مالی را کمتر شاهد هستیم. ساده زیستی و تاکید بر معنویات، دوری از اشرافی گری و پرهیز از ریخت و پاش های سایر ازدواج های مرسوم از ویژگی های قابل تحسین در این نوع ازدواج ها است.

ازدواج دانشجویی از نظر محقق دینی

غلامرضا بدرخانی به عنوان روحانی و محقق علوم قرآنی، در رابطه با موضوع مطرح شده به نکات خوبی اشاره کرده است. او معتقد است، ازدواج دانشجویی در واقع یک نوع فرهنگ است، ما در عرف دانشجویان، موارد متعددی را می بینیم که با قید دانشجویی آورده می شود مانند: لباس دانشجویی، غذای دانشجویی، خوابگاه دانشجویی.

اما بخش دیگری از این روایت بر می گردد به طرح این سوال که آیا ازدواج آقایان و بانوان در دوران دانشجویی مطلوب است یا خیر؟!

طبیعتا اینجا نیازمند تفصیل بیشتری هستیم. بررسی شرایط سنی طرفین، مقطع تحصیلی زوجین، بلوغ عقلی و رشد توانایی های مالی می توانند مصداق این تفصیل باشند. پس نمی توان به صرف دانشجو بودن، ازدواج دانشجویی را رد یا قبول کرد. عده ای بر این باورند که ازدواج در مقاطع بالاتر تحصیلی، به دلیل رشد عقلانی افراد و نیز فراهم شدن فرصت های شغلی خوب و رسیدن به ثبات شخصیتی، ازدواج مطلوب تری خواهد بود. از سوی دیگر باید گفت که اگر اشخاص از حیث عقلی و فکری در حدی باشند که توان مدیریت یک رابطه و مدیریت خانواده را داشته باشند و سایر شرایط و ملزومات را نیز دارا باشند؛ به صرف کم سن و سال بودن، جایز نیست که ازدواج را به تاخیر بیندازند چرا که شور و احساس جوانی ولو با فراز و نشیب هایی در زندگی همراه شود؛ چون منجر به کسب تجربه می شود؛ از منطق و تعقل انتزاعی در سنین بالاتر مطلوب تر است.

ازدواج دانشجویی از نظر روانشناس

مژده ارشادی فارسانی، به عنوان استاد دانشگاه و روانشناس، نظر جامعی در این خصوص دارد. وی معتقد است، در خصوص مبحثی که مطرح شده توجه به دو مسئله ضروری است:

1) اگر رواج ازدواجی با سبک و سیاق دانشجویی، ریشه در اختتام تعاریف ناهنجار و آداب و تشریفات نامتناسب با نوع زندگی اصیل دارد و به دنبال آغازی زیباتر برای یک زندگی نوپا است و تلاش دارد با ایجاد فضایی بسیار مثبت از بحران های غیر ضروری روانی، اجتماعی و قطعا مالی جلوگیری کند؛ اقدامی پسندیده است..

2) از منظری متفاوت، اگر بخواهیم به این منش ازدواجی، به عنوان راهکاری ارزنده برای کاهش آمار طلاق، افزایش سلامت خانواده، جلوگیری از روند افزایشی زندگی های متاسفانه به سبک ازدواج سفید، کاهش آمار روابط فرازناشویی و فرا خانوادگی، کاهش آسیب های شبکه های مجازی و سایر آسیب های معطوف به خانواده، نام ببریم؛ باید به این راهکار شک کرد. ازدواج مسیری است دو نفره، سفری است دو سویه، که موجب افزایش روح سرزندگی، اعتماد به‌نفس و مسئولیت پذیری افراد می شود. نکته اصلی در همین جمله اخیر است. ازدواج باعث افزایش این خصیصه های مثبت می شود، آن هم با خاصیت هم افزایی زن و مرد در کنار هم و برای هم. پسر و دختر جوانی که جهان‌شان از سنین پایین تر دو نفره می شود، شادی، رضایت و موفقیت بیشتری را می توانند به تصویر بکشند؛ البته اگر پیش فرض مدنظر ما رعایت شود و این پیش فرض وجود و بروز خصوصیات ذکر شده در بالاست. یعنی دختر و پسری که اعتماد به‌نفس، شادی، مسئولیت پذیری و... را در زندگی فردی خود دارند، با ازدواج می توانند این خصایص مثبت را هم در خود و هم در همسرشان افزایش دهند. پیش فرض شروع زندگی در سنین پایین تر هم مثل سایر سنین، تسلط بر خویشتن و دارا بودن مهارت های زندگی اعم از مهارت های شخصی (کنترل تکانه ها، هیجان طلبی، منطق خواهی در مسیر درست زندگی، همدلی، خودمراقبتی، خودشناسی، اعتماد بنفس)، مهارت های ازدواج (ادراک و همدلی با همسر، مقابله ی مثبت با بحران ها، پرهیز از تعارض ، رویکرد حل مسئله مدار، مقابله با استرس ها)، مهارت های اجتماعی (حقوق شهروندی، سلامت و رفاه اجتماعی، شناسایی نیروهای موثر معاصر) است. اگر قرار است فردی را به سمت زندگی مشترک تشویق کنیم، بهتر است قبل از او مسیر پیشنهادی را بررسی کرده و آمادگی های لازم و هشدارهای به موقع را برای تداوم زندگی در جاده خوشبختی با ضمانت بیشتری اجرایی سازیم. تفکر، پژوهش، بررسی دقیق و بعد ارائه ی یک راهکار.

با جمع بندی نظرات ارائه شده، باید گفت که ازدواج دانشجویی جنبه های مثبت بسیاری دارد به شرطی که بسترهای لازم برای به ثمر نشستن ازدواج های این چنینی فراهم شود و جوانان ما از سنین نوجوانی، مهارت های لازم را کسب کرده و آماده ی یک زندگی مشترک سالم و سازنده شوند.

منبع: سایت عروس