تصمیم ترامپ بر جایزه کتاب سال ایران هم تاثیر گذاشت/ جاماندن برگزیدگان آمریکایی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری آنا، مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل خانه کتاب در ابتدای این نشست گفت: همه ما می‌دانیم که کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، بزرگترین و باسابقه‌ترین جایزه کتاب در ایران و خاورمیانه است و اهمیت آن نسبت به سایر جوایز چندبرابر است. چرا که ما جایزه مشابهی نداریم که در آن این تعداد کتاب و موضوعات مورد بررسی و داوری قرار بگیرد.

وی افزود: کتاب سال خوشبختانه در میان اندیشمندان و نویسندگان جا باز کرده و بسیاری دوست دارند در آن شرکت کنند و جزو برگزیدگان آن باشند، اما موضوعی که متاسفانه مورد غفلت ارگان‌های فرهنگی نظیر کمیسیون فرهنگی مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفته و عدم‌توجه به نتایج و تحلیل این جایزه بوده است که اگر قرار می‌گرفت، ما شاهد روند کیفی‌سازی در حوزه نشر بودیم. در حالی که نتایج نشان می‌دهد این روند، روند رو به رشد مطلوبی نیست.

مدیرعامل خانه کتاب ادامه داد: در جایزه کتاب سال تمامی کتاب‌های منتشر شده در یکسال از سوی گروهی خبره مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، بنابراین ما نیازمندیم که این تحلیل علمی با نگاهی موشکافانه مورد بررسی قرار گیرد و بایدها و نبایدهای کتاب مشخص شود تا این نتایج برای رفع نواقص مورد استفاده قرار گیرد.

غلامی جلیسه در بخش دیگری از این نشست ضمن بیان این مطلب که جایزه کتاب سال 11 برگزیده و 40 شایسته تقدیر دارد و جایزه جهانی کتاب سال 10 برگزیده، درباره برخی حوزه‌ها توضیح داد: امسال تنها دو کتاب در حوزه محیط‌زیست داشتیم که این حوزه نیز مانند سایر حوزه‌های علوم‌انسانی با ضعف‌ها و کمبودهایی مواجه است. همچنین در حوزه علوم اسلامی نیز نشر ما دچار ضعف است و به همین خاطر در همین حوزه‌ها، برگزیده‌ای در جایزه کتاب سال نداریم.

وی ادامه داد: کتاب سال معیارها و استانداردهای داوری خاص خودش را دارد و برگزیده‌ها باید دارای این استانداردها باشند. دبیرخانه این جایزه کمبودها را از سه سال گذشته و به دور از آمارسازی‌ها هشدار داده است تا جامعه علمی نسبت به نقاط ضعف موجود برنامه‌ریزی کند، آنچنان که در این جایزه 75 گروه داریم که از بین آنها تنها 11 برگزیده و 40 شایسته تقدیر انتخاب شده‌ است.

حجت‌الاسلام مهدوی راد، دبیر جایزه کتاب سال در این نشست با اشاره به آمار و ارقام این دوره توضیح داد: امسال 100درصد کتاب‌ها از طریق اطلاع‌رسانی با پیامک و پست الکترونیکی که به حدود 6هزار ناشر، 2500 کارشناس و داور و حدود 6هزار صاحب‌قلم ارسال شده بود تهیه و گردآوری شد. در این دوره 3473 اثر با فراخوان و 2100 اثر با بررسی و تحلیل آرشیو‌ کتاب در داوری‌ها شرکت کرده‌اند که اگر بخواهیم کتاب‌های بررسی‌ شده در جایزه جلال را هم موردنظر قرار دهیم، کتاب‌های بررسی شده به 8364 عنوان می‌رسد.

وی ضمن بیان اینکه در این دوره از جایزه کتاب سال 1176 داور مستقیما در بررسی آثار حضور داشته‌اند، خاطرنشان کرد: ما هرکتاب را به 4 داور دادیم که میانگین امتیازات آن داورها به هر اثر ملاک ارزیابی قرار خواهد گرفت، به طوری که کتاب‌هایی که امتیاز بین 70 تا 80 را گرفته‌اند، به عنوان شایسته تقدیر و کتاب‌های حائز امتیاز 80 تا 90 به عنوان برگزیده شناخته شده‌اند.

مهدوی‌راد گفت: در سال 94، 46هزار و 527 عنوان کتاب غیر از تولیدات آموزشی منتشر شده‌اند که در این دوره از جشنواره مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. بنابراین ما به لحاظ کمی کمبودی نداریم اما واقعیت این است که هنوز به لحاظ کیفی دچار کمبودهایی هستیم؛ حتی در حوزه ترجمه نیز ضعف‌های زیادی وجود دارد و برخی از مترجمان خیلی باری‌به هرجهت ترجمه می‌کنند.

وی در ادامه به معضل سرقت ادبی اشاره کرد و افزود: ماجرای کتاب‌دزدی الکترونیکی که اسم دیگری نمی‌توانم بر آن بگذارم فاجعه‌ بزرگی است که مولف و ناشر را به خاک سیاه می‌نشاند. در این شرایط کدام مولف انگیزه نوشتن و کدام ناشر انگیزه سرمایه‌گذاری پیدا می‌کند؟ این وضعیت باعث شده ما در حوزه تحلیل، تالیف و ترجمه دچار ضعف کیفی شویم که امیدواریم با تدوین قانون جدی و همکاری دولت‌ و سایر دستگاه‌ها این پلشتی از حوزه نشر رفع شود.

در بخش دیگری از این نشست محسن جوادی، دبیر جایزه جهانی کتاب سال ضمن اشاره به سابقه 24 ساله این جایزه که در حوزه اسلام و ایران‌شناسی برگزار می‌شود، گفت: مشکل ما در این بخش تنوع زبان‌هاست. چرا که داوران باید کتاب‌هایی که به زبان‌های زنده و غیرزنده در جهان منتشر شده‌اند مورد بررسی قرار دهند. البته ما ادعا نداریم همه بهترین‌ها را می‌بینیم و داوری می‌کنیم، چرا که به هرحال برخی کتاب‌ها از چشم ما دور می‌ماند، اما با این وجود در این دوره نزدیک به 2500 عنوان کتاب از طریق فضای مجازی مورد بررسی قرار گرفت و از بین کتاب‌های تهیه شده مجموعا 180 کتاب حائز معیارهای داوری شناخته شد و از این تعداد 10 عنوان کتاب به عنوان برگزیده انتخاب شدند.

وی افزود: تجلیل از یک پژوهشگر با توجه به مجموعه آثارش در حوزه اسلام‌شناسی و تقدیر از 2 مولف که در حوزه گفت‌وگوی ادیان با محوریت گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت فعالیت‌ کردند نیز در این دوره تقدیر خواهد شد.

جوادی همچنین درباره برگزیدگان این بخش توضیح داد: تعداد قابل‌توجهی از برگزیدگان ما در این دوره از کشور آمریکا بودند که به دلیل واکنش متقابل ایران نسبت به سیاست‌های آمریکا، آنها را در حالت تعلیق قرار دادیم.

وی اظهار داشت: در این شرایط در حالی که از برگزیدگان آمریکایی دعوت اولیه صورت گرفته بود، اما این دعوت در مرحله صدور ویزا لغو شد و متاسفانه حتی با وجود حل و فصل شدن مشکل ورود ایرانیان به آمریکا، امکان و زمان اصلاح شرایط و صدور ویزا برای آنان میسر نشد.

دبیر جایزه جهانی کتاب سال خاطرنشان کرد: نگاه ما به کتاب سیاسی نیست، ولی هر کشوری قوانین خودش را دارد و ما نیز تابع قوانین کشورمان هستیم. درباره برگزیدگان آمریکایی نیز هنوز تصمیمی اتخاذ نشده که ببینیم آیا می‌شود سال آینده از آنان دعوت کرد یا خیر و همین‌طور جوایز آنها نیز معلق می‌ماند.