رئیس سازمان حفاظت محیطزیست: استراحت جنگل‌ها باید عملیاتی شود
به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا از اعتماد، او روز تصویب این مصوبه را روز بزرگ محیطزیست ایران دانست و از مجلس برای تصویب این لایحه برنامه ششم قدردانی کرد. او از محدودیت‌های مدیریتی و حقوقی سازمان جنگل‌ها که مجری بی‌واسطه این مصوبه است می‌گوید و زمان ٣ ساله‌ای که برای رسیدگی به این محدودیت‌ها خواسته شد.
قانون ممنوعیت بهرهبرداری از جنگل‌های شمال کشور که طی رسیدگی به برنامه ششم در مجلس تصویب شد، هم مورد تمجید قرار گرفت و هم مورد انتقاد بسیاری از فعالان حوزه محیطزیست. با همه این تفاسیر این قانون را چطور می‌بینید؟
این قانون از ابتدای سال چهارم برنامه باید کامل اجرا شود. برای اجرایی شدن این برنامه، نزدیک دو سال است محیط زیست به عنوان دستگاه ناظر دارد کار می‌کند که استراحت جنگل عملیاتی شود. خوشبختانه دولت از ابتدای کار، دستورالعملی مصوب کرد که برداشت از درختان سالم ممنوع شد. الان در هر صورت چه این قانون بیاید، چه نیاید در جنگل‌های طبیعی ممنوعیت برداشت از درختان سالم را داریم و قاعدتا باید اجرا هم شود. ما هم گزارش خواستیم و هم پیگیریم. موضوع واردات چوب هم در این مصوبه آمده است.
در مورد این قانون چند موضوع است که باهم مطرح می‌شود. یکی اینکه چرا شروع این ممنوعیت با سه سال تاخیر شروع می‌شود. پیشنهاد ابتدایی ما از سال اول برنامه بود، اما حرف سازمان جنگل‌ها این است که ما دو بحث مدیریتی و حقوقی داریم. در بحث حقوقی، قراردادهای طولانی در جنگل داریم که اگر بدون مقدمات لازم بخواهیم لغوش کنیم، دچار تبعات حقوقی می‌شویم و هزینه‌های سنگینی تحمیل می‌شود. از سوی دیگر اینکه باید برای بهرهبرداری که قرار است حذف شود، جایگزین داشته باشیم. به هر حال این سازمان دارد مجموعه‌ای از جنگل را مدیریت می‌کند که برداشت و تخریب دارد. اینکه چگونه باید این سطح جدید از حفاظت را مدیریت کند، در حالی که نیروی کافی ندارد، قاچاق چوب، برداشت‌های غیرقانونی هم دارد. اینها در فاصله کم امکان‌پذیر نیست. باید بتواند گردشگری در جنگل و بهره‌مندی مردم از مواهب جنگل را در دستور کار خود داشته باشد. سازمان جنگل‌ها برای تحقق همه اینها زمان خواست، این شد که قانون از ابتدای سال چهارم به اجرا در‌می‌آید یعنی ٣ سال دیگر.
در تبصره‌ای از این قانون به بهرهبرداری از درختان پیر، خشک سرپا، افتاده، آفت‌زده اشاره شده که مورد انتقاد کارشناسان حوزه قرار گفت و ممکن است مورد سوءاستفاده برخی بهره‌برداران هم قرار گیرد. در این خصوص چه پاسخی دارید؟
در مورد تبصره‌ای که اشاره کردید، باید بگویم سازمان جنگل‌ها اصرار داشت که اگر از تنه درخت بهرهبرداری نشود، از شاخه‌ها و تنه‌های افتاده استفاده شود. ما باز هم در این موضوع و در کلمات به کار برده شده ملاحظات جدی داشتیم، پیشنهادات خودمان را هم دادیم، ولی به هرحال مجلس به این لایحه رای داد. من فکر می‌کنم دستاورد خیلی بزرگی است چون تا به حال در قانون توقف طرح بهرهبرداری نداشتیم.
اما برخلاف حرف شما که می‌گویید مجلس گام بزرگی برداشت، محیط‌زیستی‌ها از تصویب چنین قانونی خوشحال نشدند.
نقد اشکال ندارد، اما ما در نقد هم واقعیت‌ها را ببینیم. واقعیت این است که ما هیچ قانون توقفی نداشتیم، قانون بهرهبرداری داشتیم، اما نخستین بار است که قانون ممنوعیت و توقف بهرهبرداری داریم. دوستان از دور می‌بینند. این موضوع خیلی در رفت و برگشت بود، خیلی مقاومت شد تا به تصویب رسید.
تبصره ذکر شده انگار راه فراری برای بهره‌برداران گذاشته، ممکن است مشکل‌آفرین شود؟
بستگی به تلقی و اجرا از قانون دارد. تفسیر و اجرا مهم است. اگر دستگاه‌های دولتی نگاهی یکپارچه مثل نگاه امروز به حفاظت داشته‌باشند، کمتر امکان مشکل‌دار شدن پیش می‌آید. باید مراقب بود. مردم، تشکل‌ها، همه باید مراقب باشیم. مجموعه دولت باید این اطمینان خاطر را بدهد. همان دستگاهی که مجری این قانون است.
بحثی که در طرح تنفس مطرح شده بود چه تفاوتی با این قانون دارد؟
آن دستورالعمل داخلی وزارت جهاد است که خیلی هم خوب است و بر اساس مصوبه دولت است، اما این قانون است.
سازمان جنگل‌ها اعلام کرده دارند آن دستورالعمل را در بخش‌هایی پایلوت انجام می‌دهند.
بله اینها همراستا هستند.
این ممنوعیت و توقف دوره زمانی دارد؟
تا پایان برنامه ششم است که البته این یک سیاست است، برنامه‌های بعدی هم همین رویکرد را پیش می‌گیرند.
با عملی شدن این قانون، برای واردات چوب هم برنامه ریختید؟
برای واردات چوب خیلی برنامه ریخته شده، دارد کار می‌شود. از دو سال پیش با سازمان جنگل‌ها و وزارت صنعت داریم روی واحدهای صنعتی کار می‌کنیم و پایش دقیق‌تری می‌کنیم. پایش‌ها را از روی چوبی که دارد مصرف می‌شود انجام می‌دهیم. کنترل می‌کنیم که دارند از طبیعت برداشت می‌کنند، واردات است یا زراعت چوب. زراعت چوب مورد حمایت واقع می‌شود، پایش این واحدهای صنعتی برای ما خیلی مهم است که چوب قاچاق مصرف نکنند و تخلف اتفاق نیفتد. تقاضا را هم باید کنترل کنیم، توسعه واردات، توسعه کاشت جنگل صنعتی برای مصارف چوب. از سوی دیگر مصرف‌کننده هم باید مسوول باشد. من در بازدیدی که از روزنامه اطلاعات داشتم که یکی از بزرگ‌ترین چاپخانه‌ها را دارد، خواهش کردم از کارخانه‌ای کاغذ تهیه کنند که تعهد بدهد کاغذ تولیدی‌شان از جنگل‌های طبیعی نباشد. مردم هم باید در این زمینه حواس‌شان باشد، وقتی می‌خواهند مبل بخرند، بپرسند که از چوب طبیعی نباشد. این کار در واقع نوعی برچسب‌گذاری است که با جدیت داریم، دنبالش می‌کنیم.
به چه شکل دنبال می‌کنید؟
سال‌هاست در دنیا روی جعبه‌های کاغذ، برچسبی است که نوشته «کاغذ وارداتی» یعنی از جنگل طبیعی برداشت نشده. چون تخریب آمازون زنگ خطری بود برای دنیا. آمازون، ریه دنیاست. ما آمازون را نابود می‌کنیم که کاغذ و دستمال توالت درست کنیم و به سطل زباله بریزیم. این دنیا را بیدار کرد. ما هم داریم روی موضوع لیبلینگ و علامت‌گذاری کالاهایی که از فرآورده‌های چوبی تولید می‌شود، کار می‌کنیم که معلوم شود منبع چوب چیست. روی بازیافت کاغذ هم باید کار کنیم. بازیافت، مصرف کاغذ را پایین می‌آورد. امروز صنایع جدید بازیافت می‌توانند تا ٧ بار یک کاغذ با کیفیت خوب را بازیافت کنند. ما باید به اینجا برسیم که کاغذ را در بازیافت اول تبدیل به مقوا نکنیم، حداقل بعد از ٧ بار استفاده به شکل A٤ آن را به مقوا و شانه تخم‌مرغ تبدیل کنیم. بحث کتاب‌های درسی ما هم که عددی نزدیک به ٨٠ تا ٩٠ میلیون صفحه کاغذ است، در میان است. می‌توانیم برای کتاب‌های درسی از کاغذهای بازیافتی استفاده کنیم. اگر می‌خواهیم جنگل را حفظ کنیم، باید مصرف را هم کنترل کنیم، تقاضا را کم کنیم تا بتوانیم بیشتر حفاظت کنیم.
انتهای پیام/