معضلی به نام تغییر نسل داوری

دیروز دو نفر از دوستان عزیز که اتفاقاً دستی هم در آتش و تنور داغ فوتبال دارند از من به‌عنوان یک خیرخواه کوچک داوری بازخواست کردند چرا قضاوت بازی‌های اخیر لیگ مثل گذشته نه چندان دور دلچسب نیست، آنها حتی به من ایراد می‌گرفتند نکند انتقادات شما و سایر کارشناسان هم در این بدشدن‌ها دخیل است.

با تمام احترامی که برایشان قائلم و تمام محبتی که نسبت به آنها در دل دارم ضمن قبول نکردن دخیل بودن نوشته‌ها و اظهار نظرهایم در علت مطلق مسایل رخ داده در قضاوت تعدادی از بازی‌های اخیر «تعدادی از نقدهایم در تحسین قضاوت بعضی از داوران بوده است» را خدمتشان عرض کردم؛

اولاً که بنده و دیگر کارشناسان داوری آرزومند و مشوق قضاوت بی‌عیب ونقص داوران هستیم و نقد و تذکرمان هم صرفاً برای اصلاح و رفع اشتباه بعضی از داوران بوده است.

دوماً؛ بنده در این 10 ساله اخیر مشاور داوری مهدی تاج رییس فعلی فدراسیون بوده و هستم و فعلاً هم در سمت مشاورت کمیته داوران خدمتگزارم لذا شرعاً، اخلاقاً و عرفاً می‌بایست هدفم تعالی داوری و کمک به مسئولان امر باشد. در مقابل معتقدم اگر در برابر اشتباهات داوران سکوت کنم هیچ اصلاحی دراین امر بوجود نخواهد آمد و به تعالی داوری کشور بخصوص کوشش‌های بی وقفه ریاست محترم فدراسیون برای پیشرفت و ترقی امر مهم قضاوت فوتبال خیانت کرده‌ام.

آن دو دوست بزرگوار با تائید قسمتی از نظرات من گفتند پس چرا صادقانه ننوشته‌اید مشکل اصلی داوری در کجاست؟

دوباره خدمتشان عرض کردم در دوران مسئولیت آقایان منوچهر نظری، مسعود عنایت، حسین عسکری، مهدی تاج و بنده در کمیته و دپارتمان داوری عین همین اشتباهات داوران را شاهد بوده‌ایم و نظیر همین مسایل رخ داده‌ است علتش هم فقط یک اتفاق مهم بوده است «تغییر نسل داوری».

وقتی در داوری فوتبال کار به جایی می‌رسد که عده‌ای از داوران به دلیل کهولت سن، عدم آمادگی جسمانی و ممنوعیت قانونی سن بیش از ٤٥ سال مجبور به کناره‌گیری می‌شوند یک خلأ اجباری پیش می‌آید. اگر تعداد بازنشسته‌ها کم باشد غیبت آنها به‌چشم نمی آید اما اگر زیاد باشد کمیته داوران را با مشکل مواجه می‌کند. لذا کمیته و دپارتمان ناچار است داوران جوان و احیاناً کم تجربه را جایگزین آنان کنند تا این جوانان خود را در میادین بزرگ لیگ پیدا کنند و خود و قضاوتشان رابه رخ تیم‌ها، بازیکنان، تماشاگران و اصحاب رسانه بکشند و آنها نیز به داوران اطمینان کنند زمان می‌برد.

در این میان داوران باید زمان پر التهاب و پرحرف و حدیثی را پشت سر بگذارند تا به روزی برسند که تصمیم و سوت‌شان مثل قضاوت‌های این روزهای علیرضا فغانی وحی منزل تلقی شود. وقتی برای بار اول به علیرضا فغانی و سعید مظفری قضاوت لیگ را دادم با همین اعتراضات دست به گریبان بودم، این روزها داوری ما با این معضل بزرگ تغیر نسل مواجه شده است تعدادی از داوران بین المللی و یا باتجربه مان به دلایلی که عرض شد یا از دنیای قضاوت خدا‌حافظی کرده‌اند و یا بزودی کناره‌گیری خواهند کرد در این شرایط کمیته ودپارتمان ناچار است دست به جوانگرایی بزنند. این تغیر نسل اجباری و کم تجربه‌گی داوران ودل مردگی پا به سن گذاشته ها باعث همه یا درصد زیادی از اشتباهات بوجود آمده است.

البته صادقانه باید اذعان کرد دانش داوری، تحصیلات و شخصیت اجتماعی در کنار توانایی قضاوت این جوانان برومند و آماده امروزی به مراتب بالاتر و بیشتر از داوران گذشته است و به ضرس قاطع می‌‌گویم اگر آنان درست راهنمایی و هدایت شوند در آینده‌ای نه چندان دورشاهد تحولی عظیم در داوری ایران خواهیم بود.

بر خود این جوانان هم فرض است بکوشند جایگاه واقعی خود را در جامعه داوری تصاحب کنند. این امر محقق نخواهد شد جز با سلامت نفس، تلاش و کوشش مضاعف برای یادگیری قوانین داوری و افزایش دانش مربوط به آن و آمادگی جسمی وروحی روانی کامل.

البته بنده ایراد دیگری را هم مثل نحوه چیدمان در اشتباهات آخر داوران دخیل می‌دانم که امید است با تدبیر و تفکر و درایتی که در آینده شاهد آن خواهیم بود این مشکل قابل حل هم مرتفع شود.

نکته قابل ذکر سلامت کاری اعضا کمیته، دپارتمان و داوران است که به نحو احسن وجود دارد و مسئولان عالی فدراسیون هم با تمهیداتی که دراین باره اندیشیده اند به جد در پی آنند.

* رئیس اسبق کمیته داوران فوتبال ایران