تناقض‌گویی مسئولان میراث مشهد و بنایی که دیگر نیست
فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار می‌گوید: «مهدیه مرحوم عابدزاده قابلیت ثبت در فهرست آثار ملی را داشته، اما پرونده ثبت این بنا به تازگی به دست ما رسیده و در حال بررسی این پرونده هستیم.» نظری در مورد اظهارات سال گذشته مسوولان میراث‌فرهنگی مشهد اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: «اینکه یکی از مسوولان استانها در استانی اعلام کند که اثری ثبت شده، طبیعی است که باید با هماهنگی ما باشد، اما اگر بدون هماهنگی با ما مصاحبه کند یا اظهارنظری داشته باشد مسوولیت آن با خود اوست.»
وفا ثابتی، مدیر میراث‌فرهنگی منطقه ثامن در خصوص ادعای میراث‌فرهنگی برای ثبت‌ملی بنا می‌گوید: «پرونده ثبت بنا سال گذشته تهیه شده بود، اما به دلیل اینکه ناقص بود به تهران ارسال نشد و تکمیل آن مقداری زمان برد. تلاش ما این بود که مهدیه به ثبت برسد، چون در جریان ثبت بوده و ما مطمئن بودیم که این بنا به ثبت می‌رسد، اما پروسه تهیه پرونده طولانی بود و تکمیل مدارک پرونده زمان برد.» ثابتی در خصوص عدم صداقت میراث‌فرهنگی با مردم می‌گوید: «من اطلاع ندارم که عینا این نکته اعلام شده که این بنا ثبت شده یا نه، اما این را می‌دانم که پرونده ثبت بنا در حال تهیه و تکمیل بود.»
محمد‌حسین زارع‌صفت، مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی بعد از تخریب بنا به رسانه‌های محلی مشهد گفت: «بنایی که تخریب شده فاقد ارزش‌های معماری جهت ثبت در فهرست آثار ملی کشور بوده است.» زارع صفت در اظهارات ضد و نقیض خود مبنی بر بی‌ارزش بودن کالبد بنا در ادامه می‌گوید: «جامعه‌المصطفی متعهد شده است که عین به عین و در همان نقطه مهدیه را بر اساس ضوابط و مستندات موجود و با نظارت میراث‌فرهنگی دوباره بسازد.» تناقضات در اظهارات زارع صفت محدود به اینجا نمی‌شود، مدیرکل میراث‌فرهنگی خراسان رضوی در ادامه می‌گوید: «پرونده مهدیه عابدزاده در گذشته برای ثبت تنظیم شد و با توجه به تخریب بنا جلسه ثبت در تهران برگزار شده است و به زودی شماره ثبت اعلام می‌شود.» زارع صفت به کلی ادعای ثبت بنا در فهرست آثار ملی را تکذیب می‌کند و می‌گوید: «بنای مهدیه به عنوان اثر ثبتی میراث‌فرهنگی نبوده و جامعه‌المصطفی به عنوان ملک خود آن را تخریب کرده.» این در حالی است که محمد رکنی، معاون میراث‌فرهنگی خراسان رضوی پس از تخریب بنا و پیش از آنکه مسوولان دفتر ثبت اعلام کنند مهدیه عابدزاده ثبت نشده است، در گفت‌وگو با «اعتماد» اعلام کرده بود که بنا سال گذشته ثبت اضطراری شده است: «زمانی‌که ما به موضوع ورود کردیم، بنا تخریب شده بود، بخش اصلی بنا را تخریب کرده بودند. اما ما باید یک اثر را ثبت کنیم تا بتوانیم آن را حفظ کنیم و از آن دفاع کنیم.» رکنی در پاسخ اینکه یک بنای مخروبه را چرا ثبت‌ملی کرده‌اند، می‌گوید: «مجبور بودیم، نمی‌توانستیم بیکار بنشینیم که بنا را تخریب کنند.» هر چند به گفته رکنی میراث بیکار ننشست، اما بنا تخریب شد و حالا قرار است بنایی که نیست ثبت‌ملی شود.
از سویی نبی دوست در خصوص ادعای کذب میراث‌فرهنگی می‌گوید: «یکی از آثاری که میراث اعلام کرده ثبت شده است، گرمابه اسلام است. مالک گرمابه اسلام به من گفتند ما اصلا در جریان نیستیم کی بنا ثبت شده، در حالی که برای ثبت باید رضایت مالک جلب شود. از طرفی باید به مالک نامه بزنند که حق تخریب ندارد، اما ایشان می‌گفتند که هیچ نامه‌ای در این زمینه دریافت نکرده‌اند.»
یکی از بناهای مذهبی مهم مشهد تخریب شده و به نظر می‌رسد هیچ توجیهی برای این تخریب منطقی نیست. حتی توجیه ساخت دوباره و عین به عین بنا که مسوولان مدام بر آن تاکید دارند، در حالی مطرح است که دوباره چینی بناهای تاریخی اصولی دارد که با شواهد موجود در مورد بنای عابدزاده امکان پذیر به نظر نمی‌رسد.
رضا سلیمان نوری،خراسان پژوه در خصوص ساخت عین به عین بنا می‌گوید: «اعلام شد جامعه‌المصطفی ملزم به ساخت عین به عین بنا شده است، اما این اتفاق مستلزم رعایت برخی موارد است از جمله اینکه به هیچ‌وجه مقبره مرحوم عابدزاده جابه‌جا نشود و مهدیه در همان وسعت تقریبا ٢٠٠ متری قدیم بازسازی شود و دو طرف بنا هم دو دالان که قبلا اتاق اسکان طلاب بوده احیا شود. در حالی که تا جایی‌که ما اطلاع داریم جامعه‌المصطفی قصد دارد یک ساختمان چهار طبقه به جای بنای قبلی مهدیه بسازد. اما ساخت عین به عین بنا مستلزم جابه‌جایی مقبره مرحوم عابدزاده و همینطور از بین رفتن دوطرف ساختمان است، از طرفی یک درخت انجیر پیر در حیاط بنا وجود دارد که آن هم در صورت ساخت عین به عین باید جابه‌جا شود، همینطور مستلزم این است که نقاشی‌های داخل بنا دوباره بازسازی شود، در صورتی که مستنداتی از این نقاشی‌ها وجود ندارد. حتی اگر ما از موضوع استفاده از مصالح و حریم منظر اثر هم چشم پوشی کنیم، از باقی اصول و ضوابط مربوط به ساخت عین به عین نمی‌توانیم صرف نظر کنیم. حتی در بحث کاربرد بنا هم تغییراتی ایجاد خواهد شد. مهدیه در گذشته تنها محلی بوده که دروس علمیه را به‌طور شبانه برای کسبه ارایه می‌داد و کسبه مشهد در مهدیه با اصول فقهی فعالیت در بازار آشنا می‌شدند. در حالی که جامعه‌المصطفی در نظر دارد بنا را برای تحصیل طلاب خارجی مورد استفاده قرار دهد. به‌طور کلی ما با یک مثلث عدم صداقت روبه‌روییم، نه جامعه‌المصطفی صداقت دارد، نه میراث خراسان و نه شهرداری، شهرداری مشهد اعلام کرد این بنا را حفظ می‌کند، اما شهردار منطقه مجوز تخریب بنا را صادر کرد.»
تلاش ما برای تماس با مسوولان میراث‌فرهنگی مشهد بی‌نتیجه بود و با وجود ارسال پیام‌های مختلف حاضر به پاسخگویی در خصوص ادعای کذب ثبت‌ملی این اثر در سال گذشته نشدند.
انتهای پیام/