مسیر کوتاه برای مربی شدن در ایران / با 900هزار تومان مربی شوید

فرزانه شریفی-گروه ورزشی:فوتبال در سال‌های اخیر از هر نظر رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است.جام جهانی،جام باشگاه‌های اروپا و لیگ‌های اروپایی، همه و همه به محلی برای درخشش ستارگان فوتبال تبدیل شده‌‌است و حالا نسل جدید مربیان که سرمنشاء همه این موفقیت‌ها هستند زیر ذره‌بین نگاه‌ها قرار گرفته‌اند و این سوال را در ذهن همگان به وجود آورده که این مربیان چه مسیری را برای نشستن بر روی نیمکت مربیگری تیم‌های بزرگ جهان طی کرده‌اند و با چه ابرازی یک تیم را موفق می‌کنند؟

در این میان از منظر مردم عادی و اهالی فوتبال تفاوت بین مربیان ایرانی و خارجی بسیار زیاد است. عده‌ای معتقدند مربیان ایرانی دانش کمی دارند و باید همیشه هدایت تیم‌های بزرگ و به خصوص تیم ملی را به دستان مربیان خارجی سپرد. سوالات زیادی در مورد علت این تفاوت‌ها وجود دارد، برخی‌ها معتقدند چرخه پرورش مربی در ایران معیوب است و رشد روزافزون مربیان باعث شده که کیفیت آموزش پایین بیاید و مربیان در کلاس‌های مربیگری نه برای افزایش اطلاعات بلکه صرفا برای کسب مدرک شرکت می‌کنند برخی دیگر هم معتقدند مربیان ایرانی دانش کافی دارند اما خودشان به دنبال اطلاعات بیشتر نمی‌روند و در واقع اطلاعات خود را به روز نمی کنند و همین موضوع دلیل تفاوت فاحش مربیان ایران و اروپایی است.

برای روشن شدن این موضوع در وهله اول فرایند مربی شدن در دو کشور ایران و انگلستان را مقایسه کردیم و همچنین نظر مدرسان مربیگری در ایران را هم جویا شدیم. در این میان تئوریسین ها و مدرسان معتقدند روند مربیگری در فوتبال ایران به درستی انجام می شود و سخت‌‌گیری‌های لازم هم انجام می‌شود، مشکل از نحوه آموزش نیست بلکه مربیان خودشان به سمت به روز شدن اطلاعات نمی روند. این در حالی است که وحید هاشمیان که دوره مربیگری را در آلمان سپری کرده معتقد است باید نظارتی بر روی کار مربیانی که دوره مربیگری را در ایران دیده اند وجود داشته باشد و تنها به روز شدن اطلاعات مربیان بر عهده خودشان نیست، او که خودش مدرک «پرولایسنس» از آلمان گرفته‌ است، هر سال یا دو سال یک بار باید 24 ساعت دوره کوتاه آموزشی برود که اگر این کار را انجام ندهد مدرک او باطل می‌شود.

چگونه در ایران مربی فوتبال شویم؟

کلاس‌های مربیگری در ایران در سه مقطع برگزار می‌شود.(البته قبل تر این کلاس ها از سطح D شروع می شد،اما به گفته مسئولان کمیته آموزش فدراسیون فوتبال این روند تغییر کرده و کلاس ها از سطح C آغاز می شوند.) از همین روی اولین مقطع سطح C است. این کلاس‌ها برای آمادگی و آشنا کردن آنها با مربیگری در فوتبال است و حدود یک هفته طول می‌کشد. افراد متقاضی در این مقطع باید حداقل دیپلم داشته باشند و در رده سنی ۲۱ تا ۳۵ سال باشند و البته از آمادگی جسمانی هم به مقدار لازم برخودار باشند.هزینه شرکت در این کلاس حدود نهصد هزار تومان است.

دومین مرحله مربیگری سطح B ایران است که معمولا افرادی در این مرحله می‌توانند شرکت کنند که مدرس از عملکرد آنها در مرحله C رضایت داشته باشد بنابراین اگر مدرس از وضعیت پیشرفت‌ فرد راضی باشد و در واقع سفارش شده باشد، می‌تواند در کمتر از شش‌ماه سر کلاس‌های مربیگری B ایران بنشینید. شرایط برای حضور در این دو مرحله به این صورت است که فرد متقاتضی باید تجربه بازیگری در سطح حداقل را داشته باشد اما اگر سفارش مدرس مربیگری را داشته باشد می تواند در این کلاس‌ها شرکت کند و از نظر سن بین 21 تا 35 سال داشته باشد و در آخر هم از آمادگی جسمانی خوبی نیز برخودار باشد. فردی که می خواهد این مدرک را بگیرد باید یک میلیون چهارصد هزار تومان هزینه کند.

آخرین مرحله کلاس های مربیگری در ایران کلاس A است که فرد در این مرحله توانایی های خود را به معرض نمایش می گذارد و بعد از اینکه مورد سنجش وارزیابی قرار می گرفت به این کلاس ها راه پیدا می کند. مدت حضور در این کلاس ها 12 روز است و مبلغ آن هم هنوز اعلام نشده است.

تا به اینجای کار اگر یک مربی این مراحل را در ایران طی کند به گفته دبیر کمیته آموزش فدراسیون فوتبال می تواند به عنوان مربی به تیم های لیگ برتری راه پیدا کند.البته که در هر دوره مورد سنجش و ارزیابی قرار می گیرد و جواز حضور در مرحله بعد را باید به دست بیاورد.

یک مربی که در کلاس های ایران حضور پیدا کرده چطور می تواند به کلاس های A و B آسیا راه پیدا کند؟

به گفته مسئولان کمیته آموزش فدراسیون فوتبال ،شرط افرادی که تمایل دارند در کلاس‌های «A »و «B» آسیا حضور داشته باشند. این است که در کلاس «B» ایران ممتاز شناخته شده باشند و مدرس هم از آنها رضایت کافی داشته باشد که در اصطلاح به آن «ریکامند» می‌گویند. به این معنی که مدرس مربی مورد نظر را سفارش کرده باشد. شرط دیگر آن هم این است که فرد خودش در کلاس‌های مربیگری نمره کلاسی قابل قبولی به دست آورده و جزو نفرات برتر شناخته شده باشد و تمایل داشته باشد دوره های مربیگری خود را در سطوح بالاتر ادامه دهد.

آخرین مرحله مربیگری در آسیا ، شرکت در کلاس‌های مربیگری حرفه‌ای است که فرد متقاضی علاوه بر قبول شرایط بالا باید رفتار و منش مربیگری داشته باشد و به زبان انگلیسی تسلط کامل داشته باشد و از طرفی حد‌اقل دو سال با مدرک «A» کار کرده باشد. مدت کلاس‌های حرفه ای 380 ساعت است که در چهار بخش و در کشور های مختلف بصورت ناپیوسته انجام می شود.

در انگلیس مربیان نیمکت تیم ها را چگونه تصاحب می کنند؟

فوتبال انگلیس از دیرباز مورد علاقه اهالی فوتبال در ایران بوده است . شاید این علاقه عمومی که به فوتبال انگلیس وجود دارد باعث شد تا با یک مقایسه ساده روند مربی شدن در دو کشور را مورد مقایسه قرار دهیم . مربیگری در انگلستان سخت و دشوار است و به نوعی هر فردی که به دنبال مربیگری در این کشور باشد باید از هفت خوان رستم گذر کند. اگر یک مربی جوان بخواهد بر روی نیمکت یکی از تیم‌های لیگ برتری یا دسته اول فوتبال این کشور بنشیند باید مدارج مربیگری را زیر نظر «یوفا» سپری کند. یک مربی جوان با شرکت در دوره مربیگری درجه «1» و «2» فوتبال خود را برای مربیگری در یکی از تیم‌ها آماده می کند. دوره مربیگری درجه «1» یک دوره یک هفته ای شامل مرور تکنیک های اولیه بازی از جمله کنترل کردن، پاس دادن و ... است که این دوره دقیقا مطابق محتویات دوره آسیا C و D است.

دوره درجه 2 شامل یک کلاس 21 روزه و شش ماه دوره تمرینی است،مربیان جوان با چهار جنبه مهم در مربیگری یعنی تکنیک، تاکتیک، آمادگی بدنی و آمادگی روانی آشنا می‌شوند و به مرور تاکتیک‌های اولیه در فوتبال (برای مثال دفاع منظم و دفاع غیرمنظم یا تعویض منطقه ای بازی) می پردازند. آنها برای موفقیت در اتمام این دوره موظف به تمرین دادن یک تیم زیر 14 سال به مدت شش ماه (حداقل 100 ساعت) هستند و در نهایت هم توسط یک مربی حرفه ای که معمولا (پرولایسنس) دارد ارزیابی می‌شوند. مربیانی که موفق شوند دوره های «1» و «2» را با موفقیت طی کنند و به عنوان یک مربی به استخدام یک آکادمی فوتبال دربیایند، در صورت دسترسی داشتن به زمین چمن با کیفیت استاندارد اجازه شرکت در اولین دوره مربیگری یوفا، یعنی «بی لایسنس» را دریافت می کنند. این دوره شامل یک ماه کلاس آموزشی در دو بازه زمانی دو هفته ای است و داوطلبان باید طی یک سال این دو دوره کلاس را پشت سر بگذارند.
پس از مراحل فوق، نوبت به اولین تجربه مربیگری می‌رسد که به سطح مربیگری A مربوط است. در این سطح، مربی الزاما باید در سطح حرفه‌ای و در یک لیگ رقابتی (مانند لیگ برتر انگلستان برای رده سنی زیر 18 یا 21 سال) مربیگری کند. دوره A، یک دوره یکساله است که شامل مطالبی در مورد روانشناسی ورزش، تغذیه و ریکاوری می‌شود. آن دسته از مربیانی که موفق شوند در مرحله اول دوره A حد نصاب لازم را کسب کنند اجازه ادامه دادن دوره را خواهند یافت تا در نهایت در حضور سه مربی حرفه ای جلسه تمرینی یکساعته را سازماندهی و مربیگری کنند.»

.

همه آنچه ذکر شد، برای آمادگی یک مربی برای رسیدن به سطحی است که به عنوان دستیار روی نیمکت تیم‌های لیگ برتری بنشیند، چرا که برای مربیگری در سطح اول فوتبال بریتانیا، مدرک A هم کافی نیست و مربیان ملزم به گذراندن «پرولایسنس» هستند. این دوره شامل مرور پیشرفته ترین مباحث تاکتیکی روز و نکات رهبری و مدیریت تیم است و معمولا بدون پیشنهاد مربیان لیگ برتری فردی را برای این دوره نمی پذیرند.

عدم اجازه به مربیان برای استفاده از دانش خود

فریدون معینی مدرس فوتبال در قاره آسیا است او عضو کمیته آموزش فدراسیون فوتبال هم است و معتقد است نوع آموزش مربیگری در همه دنیا یکسان است اما زیرساخت‌ها و سطح آموزشی متفاوت است. او برای روشن شدن این موضوع گفت: «کسانی که در دوره‌های آموزش مربیگری حرفه‌ای شرکت می کنند این گونه نیست که از فوتبال چیزی ندادند و صرفا با پرداخت هزینه در این کلاس‌ها شرکت کنند. ما در هر مرحله شرایط و ضوابط خاصی داریم که به طور طبیعی اگر فرد نتواند آزمون‌ها را با موفقیت پشت سر بگذارد نمی‌تواند در مراحل بعدی شرکت کند. هر فرد علاقمند به مربیگری می‌تواند به هیات فوتبال شهر یا استان‌شان مراجعه کنند و برای این‌گونه کلاس‌ها ثبت‌نام کنند.»

وی عنوان کرد: «هر دوره توسط مدرسان تایید ‌شده از AFC برگزار می شود. در طول این دوره مدرسان موظف به گرفتن سه امتحان کوچینگ از کارآموزان هستند. دروس تئوری در بخش دوم گنجانده شده که به مباحث پایه‌ای فوتبال می‌پردازد. گرم کردن،حرفه مربیگری، مربی کیست؟ و... صدمات رایج در فوتبال و تغذیه و رژیم غذایی برای فوتبالیست‌ها در این بخش است. بخش سوم هم مباحثی با موضوعات آناتومی و فیزیولوژی است. بخش آخر و چهارم هم به بررسی دروس عملی شامل تمریناتی است که در هر جلسه عملی انجام داده می شود.»

فرد پس از گذراندن این دوره سه بار مورد امتحان قرار می‌گیرد و کسانی که بتوانند نمره قابل قبولی بگیرند بعد از یک سال می توانند به دوره بالاتر که همان کلاس B است معرفی می شوند. از طرفی باید در این مدت هم در یک باشگاه فعالیت کند و برای رفتن به کلاس B گواهی آن باشگاه را ضمیمه پرونده شان کنند. به گفته معینی فرد بعد از حضور در کلاس های B می تواند یک سال بعد در کلاس های A شرکت کند. آموزش مربیگری در فوتبال در همه دنیا شبیه به هم است.اگر در جایی مانند انگلیس این آموزش‌ها متفاوت است.»

روند کلاس‌های آموزش مربیگری در ایران به این شکل است اما با این حال باز تفاوت زیادی بین مربیان ایرانی و اروپایی وجود دارد که شاید بتواند علت اصلی این موضوع را کیفیت پایین آموزش بدانیم اما این مدرس فیفا معتقد است آموزش در همه جای دنیا به یک شکل است و باید این تفاوت را در جای دیگر جست و جو کرد.

معینی در این باره گفت: «هیچ تفاوتی بین مدرکی که در ایران یا مثلاً در ژاپن داده می شود، وجود ندارد. تمامی این مدارک توسط AFC صادر می شود.حتی مدرکی که AFC صادر می‌کند هم فرقی با مدارک سایر کنفدراسیون‌ها ندارد. یعنی آفریقا، آسیا، اروپا و آمریکا همه در یک سطح هستند و نوع آموزش‌ها یکی است.متاسفانه عامل نتیجه گرایی باعث تفاوت بین مربیان ما و مربیان اروپایی است. در ایران به مربی اجازه نمی دهند از دانش خود استفاده کند. مربیان ایرانی می‌دانند اگر دو هفته نتیجه نگیرند از تیم اخراج می‌شوند و همین باعث می شود که بیشتر به حواشی فکر ‌کنند تا از دانشی که در کلاس‌های مربیگری به دست آورده‌اند.»

معینی ادامه داد: «مربیگری دانش گسترده‌ای است و تفاوت اصلی مربیان ما با دیگر کشورهای این است که مربی اروپایی همواره در حال به روز کردن اطلاعاتش است اما در ایران مربیان ما درگیر مسائل حاشیه ای هستند. ما هم معتقدیم یک فرد تنها با شرکت در کلاس مربیگری نمی تواند مربی شود و باید همواره اطلاعات به روز داشته باشد و حتی باید با مربیان دیگر تبادل اطلاعات کند. متاسفانه بازیکنان ما و حتی مربیان تحصیلات دانشگاهی ندارند و حواشی در تیم‌ها به قدری زیاد است که آنها به درس و دانشگاه نمی رسند در حالی که مربیان کشوری مثل ژاپن همگی تحصیلات دانشگاهی دارند و به زبان انگلیسی مسلط هستند.»

وی همچنین در مورد آزمون هایی که از متقاضیان مربیگری گرفته می شود،گفت: «در هر مرحله فرد سه بار مورد آزمون قرار می گیرد و علاوه بر دروس تئوری از نظر عملی هم مورد ارزیابی قرار می گیرد و در بیشتر مواقع افرادی که نتوانند در آزمون ها موفق شوند در همان سطح باقی می مانند و اجازه حضور به مقاطع بعدی و به طبع حتی اجازه نشستن به عنوان دستیار هم در لیگ برتر را ندارند. برخی از آنها هم به فوتبال دسته سه و دسته دو فرستاده می شوند.»معینی عنوان کرد:« فوتبال انگلیس اختیارات فراوانی در اختیار مربیان قرار می‌دهد. آنها از پایه طوری مربیان را آموزش می‌دهند که مربی مدیر به بار می‌آید. انگلیسی‌ها مدرکی به نام FA دارند که به طور کلی جدای مدارک کنفدراسیون قاره اروپاست.»

دفاع محصص از نحوه برگزاری کلاس‌های مربیگری در ایران

مرتضی محصص هم در مورد وضعیت کلاس‌های مربیگری در ایران به آنا گفت: «من به جرات می توانم بگویم که کلاس های مربیگری در ایران حتی سفت و سخت تر از دیگر سایر کشوها برگزار می شود. موضوعی که باعث تفاوت عملکرد مربیان ایرانی با اروپایی می شود شرایط و امکانات ماست. وقتی در ایران چمن مناسب نداریم و مربیان نمی‌توانند به درستی آن چیزی که فرا گرفته‌اند به دلیل نامناسب بودن امکانات انتقال دهند، نه مربی که آموزش دیده مقصر است و نه مدرسی که به آن آموزش داده است. متاسفانه این یک واقعیت است که در ایران ما با فقر امکانات روبه رو هستیم و همین موضوع باعث می شود فوتبال ما نسبت به سایر کشورها عقب مانده تر باشد از طرفی موضوعی که همیشه در فوتبال ما بوده و هست و شدت آن هم در این سال ها بیشتر شده حواشی است، متاسفانه مربیان ما اسیر حواشی هستند که ناخواسته آنها را درگیر می کند و دیگر مربی انگیزه ای برای پیاده کردن دانشی که آموخته ندارد. در ایران اگر یک مربی دو هفته متوالی نتیجه نگیرد از همه طرف به او فشار می آوردند و همین موضوع باعث می شود که او تنها به نتیجه فکر کند نه کار تکنیکی و تاکتیکی.»

این مدرس فیفا در ادامه درباره تعداد و ساعات کم کلاس های مربیگری گفت: «این موضوعی است که همه به آن اشاره می کنند و بعضا افرادی هم که به دنبال تخریب ما هستند از آن سوبرداشت می کنند و عنوان می کنند در کلاس هایی که یک هفته و یا ده روز برگزار می شود چه چیزی می توان به مربی یاد داد در حالی که ماهیت اصلی این کلاس ها به این معنی نیست که ما تمام تغییرات و فنون روز را به کسانیکه که در کلاس‌ها شرکت می‌کنند یاد می دهیم بلکه ما مربی را با اطلاعات روز دنیا آشنا می کنیم و مسائلی که باعث می شود در کارشان پیشرفت کنند به آنها یادآوری می کنیم، از طرفی تمام برنامه هایی که در کلاس های مربیگری انجام می شود طبق دستورات کنفدراسیون آسیاست و ما موضوعی را از خودمان اضافه نکردیم، اگر هم ساعت کلاس ها به صورت فشرده است به این دلیل است که ما طبق شرایط کلی وضعیت کشورمان ساعت ها را اینگونه برنامه ریزی کردیم وگرنه ما هم مانند کشور انگلستان دو سال مربی را درگیر این کلاس ها می کردیم. در کشوری مانند انگلستان افراد هفته ای یک روز به مدت سه ساعت در کلاس ها شرکت می کنند در حالی که در ایران کلاس ها فشرده است و افراد هر روز در کلاس ها شرکت می کنند.»

وی که سابقه تدریس در کشور کره جنوبی هم دارد در ادامه گفت: «باتوجه به شرایطی که کشورهای آسیایی دارند معمولا کلاس ها به صورت فشرده است و این موضوع هم مورد تایید کنفدراسیون آسیا هم قرار گرفته است. ما در کشور ایران بضاعتمان محدود است و باید طبق داشته هایمان برنامه ریزی کنیم. بسیاری از افرادی که در کلاس های مربیگری شرکت می کنند موفق نمی شوند مدرک خود را بگیرند و حتی نمی توانند در دوره بعدی هم شرکت کنند. مربی که از دوره B به دوره A انتقال داده می شود باید یک سال مورد ارزیابی قرار بگیرد و بعد از آن با به همراه داشتن گواهینامه اجازه شرکت در کلاس های A را دارد. تمام اسامی افرادی که در کلاس های مربیگری شرکت می کنند در سایت رسمی کنفدراسیون آسیا ثبت می شود و حضور در این کلاس ها به هیچ عنوان به معنای قطعی کسب مدرک نیست.»

مربیان اسیر دلالیسم‌ها می شوند

مسعود اقبالی هم از دیگر مدرسان کنفدراسیون فوتبال آسیا در ایران است او هم مانند معینی اعتقاد دارد تفاوتی بین آموزش مربیگری در ایران و اروپا وجود ندارد و دقیقا مراحل کلاس‌های مربیگری در ایران طبق دستور العمل کنفدراسیون آسیا طی می شود.

وی در این مورد گفت: «فوتبال و مربیگری دو مقوله جدا از هم بوده و نمی توان متصور بود که یک بازیکن خوب حتما می‌تواند مربی خوبی هم شود. اغلب بازیکنان تصور می‌کنند که چون سال‌ها فوتبال بازی کرده‌اند به راحتی می‌توانند مربیگری فوتبال را هم انجام دهند. بسیاری از آنها با حضور در دوره‌های مربیگری به این نتیجه می‌رسند که بدون گذراندن کلاس و آشنایی با اصول مربیگری نمی‌توانند یک تیم فوتبال را هدایت کنند.»

وی ادامه داد: «پروسه پرورش مربی در همه جای دنیا به یک شکل است. در ابتدا مربی بعد از گذراندن دوره آموزشی با تیم‌های پایه شروع به کار می‌کند و پس از کسب تجربه لازم در کنار مربیان قدیمی، وارد رده‌های بزرگسال در لیگ‌های بالاتر می‌شود. مدت زمان تعیین شده برای کلاس A آسیا 20 روز است، اما این مدت، زمان مناسبی برای آموزش تمام موارد مربیگری نیست و فقط می توان آنها را با تغییرات روز دنیا آشنا کرد. در این مدت مدرسان وظیفه دارند تا شرایط مطلوب جهت تبادل نظر و انتقال آخرین اطلاعات فوتبال را فراهم کنند.»

اقبالی در مورد اینکه اگر سطح آموزش در همه جا یکسان است اما چرا اختلاف فاحش بین عملکرد مربیان ایرانی و اروپایی وجود دارد، اظهار کرد: «در کمیته آموزش فدراسیون فوتبال، آموزش مربیگری دقیقا همانطور اجرا می شود که کنفدراسیون فوتبال آسیا به ما دستورداده است. متاسفانه به کارگیری مربیان بعد از گذراندن دوره مربیگری شیوه نادرستی است و این موضوع به عملکرد کمیته آموزش فدراسیون فوتبال مربوط نمی شود. یک بازیکن ستاره که حالا پا به سن گذاشته و به دنبال کار مربیگری است تنها در یک یا دو مرحله کلاس شرکت می کند و بعد از آن هم مدیران به دنبال آنها می روند همین بهانه‌ای می شود که آنها دیگر در مراحل بعدی کلاس ها حضور پیدا نکنند.»

این مدرس AFC عنوان کرد: «‌مدیران به دنبال برند هستند و در این سال های اخیر کم نبودند افرادی که تنها به دلیل اسمشان بر روی نیمکت تیم های لیگ برتری نشستند. حضور این افراد بر روی نیمکت تیم ها کاملا مشخص است به دلیل مسائل فنی نبوده و موضوع مهمی مانند دلالیسم ها آنها را راهی لیگ کرده است. در باشگاه های ما کمیته فنی برای نظارت بر روی عملکرد مربیان وجود ندارد و به همین دلیل مشخص نیست مربی که با حضور در یک یا دو مرحله کلاس مربیگری وارد یک باشگاه شده است کار را به درستی انجام می دهد یا خیر. در صورتی که مربیان اروپایی حرفه ای عمل می کنند و با اطلاعات روز دنیا همگام هستند و با کمک هایی که در اختیار دارند مشورت می کنند. از طرفی تا مدت ها به عنوان دستیار مشغول به کار هستند اما ما در لیگ خودمان تیمی را من سراغ دارم که حتی مربی آن تیم با کمک هایش حرف نمی‌زند.»

اقبالی تاکید کرد: «‌من به عنوان مدرس AFC اعتقاد دارم برای شرکت در کلاس های مربیگری اولویت با بازیکنان سابق فوتبال است، آنهایی که فوتبال را درک کردند و شرایط را می‌دانند البته به این معنا نیست کسانی که فوتبالیست نبوده‌اند نمی توانند در کلاس‌ها شرکت کنند چرا که این دو مقوله از هم کاملا جداست. همین بازیکنان سابق در کلاس های مربیگری شرکت می کنند و مورد توجه مدیران هم قرار می گیرند و خیلی زودتر از تصور همگان وارد لیگ برتر می شوند. مدیران هم با اعتقاد بر اینکه آنها بازیکن بوده‌اند و کار را به خوب می دانند تیم را به آنها می سپارند و همین باعث می شود در لیگ ما به برخی از مربیان نمی توانیم حرفی بزنیم و اگر هم دقت کنید با قراردادهای میلیاردی در هر فصلی به صورت یویووار از این تیم به تیم دیگر می روند. مربیانی که در کلاس های مربیگری شرکت می کنند باید ابتدا در لیگ های پایه حضور داشته باشند و بعد به عنوان دستیار به لیگ برتر راه پیدا کنند این فرآیند در فوتبال ما به طور کامل اجرا نمی شود. البته نمونه های هم بوده که به این صورت وارد لیگ شدند و وقتی به عنوان مربی انتخاب شدند نتیجه خوبی گرفتند. حسینی سرمربی فعلی تیم ذوب آهن کسی بود که در کلاس های مربیگری شرکت کرد و ابتدا کارش را با تیم‌های پایه شروع کرد و بعد هم به عنوان دستیار در کنار یحیی گل محمدی بود و حالا هم به عنوان مربی در ذوب آهن عملکرد قابل قبولی دارد اما کسانی دیگر هم هستند که بدون گذراندن دوره دستیاری به سرعت به عنوان مربی لیگ برتری انتخاب شدند که مقصر آن هم تنها مدیران باشگاه هاست.»

وی در ادامه عنوان کرد: «‌کمیته آموزش فدراسیون فوتبال باید از مقوله آموزش بیرون بیاید و مانند یک افسر دوپینگ که به صورت سر زده به ورزشکاران سر می‌زند،در باشگاه ها حضور داشته باشند و عملکرد مربیان را مورد بررسی قرار دهند که آیا مربی طبق قانون کار می کند و برای تیمش برنامه دارد یا خیر.متاسفانه وضعیت لیگ ما به گونه ای شده‌است که آقایان تنها مدرک می گیرند و با هر شیوه‌ای تیم را آموزش می دهند و هیچ نظارتی بر کار آنها نیست.»

مدرس AFC در پاسخ به اینکه مربی شدن در ایران راحت است، اظهار کرد: «روند مربی شدن در ایران هم طبق دستور کنفدراسیون آسیاست و فردی که در جهت مربی شدن قدم بر می دارد باید 11 ماه تحت تعلیم قرار بگیرد و در هر مرحله هم مورد آزمون قرار می گیرد، ضمن اینکه این مدت زمان به صورت پیوسته نیست و از مرحله D تا A مربی به صورت پراکنده 11 ماه تحت آموزش قرار می‌گیرد. هر مرحله هم شرایط و ضوابط خاص خودش را دارد، افراد زیادی بودند که در کلاس های مربیگری شرکت کردند اما نتوانستند آزمون ها را با موفقیت سپری کنند و در سطح فوتبال دسته دو و سه باقی ماندند. از طرفی کلاس‌های مربیگری که در داخل ایران برگزار می شود با آنهایی که مجوز رسمی از کنفدراسیون آسیا را دارد کاملا متفاوت است.»

اگرچه مدرسان AFC در ایران کاملا معتقدند دوره مربیگری در ایران هم مانند کشورهای اروپایی است و هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارد اما جزییات مربی شدن در اروپا با ایران متفاوت است، در انگلستان یک مربی بعد از گذراندن تمام مراحل تازه به عنوان دستیار انتخاب می شود اما در ایران بلافاصله به لیگ برتر راه پیدا می کند و از طرفی در اروپا تنها داشتن مدرک A به معنی مربی شدن نیست و فرد باید حتما دوره حرفه‌ای مربیگری را سپری کند، این در حالی است که مربیان ما ابتدا به عنوان سرمربی در تیم لیگ برتری فعالیت می کنند و بعد از آن به دنبال شرکت در کلاس های حرفه ای مربیگری می روند!

شاید اگر افرادی که در کلاس های مربیگری شرکت می‌کنند سفت و سخت تر گزینش می شدند و صرفا به خاطر علاقه به این سمت نمی آمد بخش اعظم مشکلات ما کم می شد اما این اتفاق نیفتاده و ما هر روز می بینیم کلاس‌های مربیگری با قیمت بسیار ناچیز برگزار می شود و افراد زیادی هم به این سمت کشیده می شوند. البته که تنها کلاس مربیگری باهزینه بسیار ناچیز تنها دغدغه این روزهای فوتبال ایران نیست، مربیان اسم و رسم داری که حالا نیمکت تیم های لیگ برتری هم تصاحب کرده‌اند در کلاس های مربیگری شرکت می کنند اما تفاوت اصلی آنها با اروپا این است که مربیان در فوتبال ایران درگیر حاشیه می شوند و وقتی برای به روز کردن اطلاعات خود ندارند.

همچنین در ایران نظارت سفت و سخت بر روی کار مربیان نمی شود و به گفته مدرسان کنفدراسیون آسیا مربیانی که در کلاس های مربیگری شرکت می کنند بعد از کسب مدرک به حال خود رها می شوند و شاید یکی از دلایل تفاوت فاحش مربیان ایران و اروپا همین موضوع باشد. البته نباید از این نکته غافل شویم که هم همه چیز تقصیر مربیان نیست به هر حال باید امکانات کافی در اختیار مربیان قرار دهند.

مقایسه هزینه کسب مدرک مربیگری در ایران و انگلستان

یکی دیگر از تفاوت های مربی شدن در ایران و اروپا هزینه های کلاس های است. در ایران هزینه‌های مربی شدن نسبت به سایر کشورها قیمت پایین تری دارد و شاید همین موضوع باعث شده خیل عظیمی از مشتاقان فوتبال و کسانی که اندک سوادی از این ورزش پر سود دارند به سمت کلاس های مربیگری کشیده می شوند اگر چه بیشتر آنها نمی توانند به لیگ برتر بیایند اما ورود همین افراد به فوتبال پایه، آینده نه چندان درخشانی را برای فوتبال ایران رقم می زند. مرتضی محصص درباره علت هزینه های کم کلاس های مربیگری در ایران می گوید: «مربی شدن در ایران نسبت به کشورهای صاحب فوتبال هزینه بسیار کم تری دارد شاید یک دهم سایر کشورها.ضمن اینکه بخش قابل توجهی از این هزینه ها برای کلاس مربیگری در ایران از طریق فدراسیون فوتبال پرداخت می شود و به همین دلیل است که فرد متقاضی خودش هزینه های زیادی برای پرداخت متحمل نمی شود.»

جدول قیمت حضور در کلاس های مربیگری در ایران و انگلیس به شرح زیر است: