پایه‌ریزی حضور زنان از دولت سازندگی/ توجه ویژه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به حضور اجتماعی و سیاسی زنان

مهرو ماهر، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا: همزمان با ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی در مرداد سال 1368، دولت سازندگی شکل گرفت، در این دوران مهم‌ترین دغدغه و فعالیت آیت‌الله بر بازسازی کشور پس از هشت سال دفاع مقدس متمرکز شده بود زیرا جنگ آثار و خسارت‌های بسیاری در اکثر نقاط کشور برجای گذاشته بود.

آیت الله هاشمی رفسنجانی در دولت سازندگی نگاه ویژه‌ای به مسایل فرهنگی و اجتماعی به خصوص به مسایل امور زنان و خانواده داشت به طوری که در این دوران اولین زیرساخت‌های حضور زنان در دولت پایه ریزی و دفتر امور زنان در این دوران تشکیل شد. همچنین کمیسیون‌های امور بانوان به صورت آزمایشی در سال 1368 در وزارت کشور تشکیل شد، پس از آن نیز کمیسیون های امور بانوان در سال 1369 در سراسر کشور شکل گرفت. اولین حکم مشاور ریاست جمهوری در امور زنان در سال 1370 از سوی آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی برای شهلا حبیبی صادر و به عنوان رئیس دفتر امور زنان برگزیده شد.

در دولت سازندگی پایه‌ریزی برای حضور زنان در دولت آغاز شد و در این دوران شهلا حبیبی، رئیس دفتر امور زنان، فاطمه رمضان زاده، مدیرکل بهداشت خانواده در معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، فائزه هاشمی رفسنجانی، نائب رئیس کمیته ملی المپیک و معصومه ابتکار، رئیس سازمان های مردم نهاد زنان مشغول فعالیت بودند.

رجل سیاسی مختص مردان نیست

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار جمعی از بانوان نخبه و فعالان سیاسی و اجتماعی زنان، با اشاره به فضای امیدوارکننده‌ای که پس از انتخابات 24 خرداد 92 در کشور ایجاد شده بود، گفت: با استناد مدارک قرآنی و روایی ثابت کردم که زنان می‌توانند در همه زمینه‌های جامعه حضور داشته باشند.

وی در پاسخ به تقاضای تفسیر واقعی از کلمه «رجل» در مباحث سیاسی کشور یادآور شد: آیت‌الله شهید دکتر بهشتی که رئیس مجلس خبرگان بررسی قانون اساسی بود، بعدها اعلام کرد که منظور از کلمه «رجال سیاسی» اعم از زن و مرد است.

توصیه انتخاباتی هاشمی به زنان ایرانی

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در دیدار با شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و چند تن از زنان مسؤل در وزارتخانه‌ها، زنان را نیمی از جامعه دانست و گفت: زنان ایرانی مسلمان در طول تاریخ نشان داده‌اند که از لحاظ علمی و مدیریتی، ظرفیت‌های بسیار بالایی برای پیشرفت و مدیریت کارها در جامعه دارند. زنان به عنوان نیمی از جمعیت هر جامعه‌ای می‌توانند در هر انتخاباتی به نامزدهای خود رأی دهند و اینکه زنان نامزد در انتخابات، رأی کافی را نمی‌آورند، به جماعت آنان در جامعه بستگی دارد.

خانم‌ها از کاندیدا شدن نترسند

آیت الله هاشمی رفسنجانی در دومین گردهمایی استانی زنان تلاشگر در عرصه اصلاح و توسعه گفت: اولاً زنان ایرانی باید به این حقیقت مسلّم در انقلاب اسلامی به عنوان دستاورد مردم‌سالاری دینی اعتماد کنند تا به عنوان نیمی از جمعیت جامعه، با مشارکت فعال و مؤثر در انتخابات، مطالبات خویش را در صندوق‌های رأی فریاد کنند و کسانی که قابلیت، توانایی و ظرفیت انجام وظایف انتخابی و انتصابی را دارند، از اعلام آمادگی و نامزدی نترسند و وارد میدان عرضه اندیشه‌های خویش برای انتخاب مردم شوند.

وی تاکید کرد: البته زن تحصیلکرده حتی اگر عرصه‌ای برای نشان دادن توانایی‌های مدیریتی خویش نیابد و با تعابیر «همسر» و «مادر» در خانواده بماند، زیربنایی‌ترین خدمت را با تربیت فرزندانی باسواد به جامعه می‌نماید که کمترین دستاورد آن حضور خیل دختران و پسران باسواد و درخشش آنها در آزمون‌های ملی و المپیادهای بین‌المللی است که الان شاهد آن هستیم.

منع اجتماعی زنان را قبول ندارم

آیت الله هاشمی رفسنجانی طی سخنانی کوتاه در کنگره بین المللی زنان در ابتدای دهه 60 تاکید کرد: در همه موارد فعالیت‌های علمی و صنعتی ، فنی و هنری و خیلی چیزهای دیگر نقش زن و مرد می تواند مثل هم باشد البته موارد خاصی هم هست که در فقه مطرح است که قابل بحث است. به نظر می رسد که در اسلام تقریباً در اکثریت نزدیک به تمام موارد زندگی اجتماعی زن می‌تواند نقش مساوی با مرد داشته باشد. البته با قطع نظر از شرایطی که بر زنان تحمیل شده و مشکلاتی که سنن و آداب من‌در‌آوردی بر خانم ها تحمیل کرده است.

وی یادآور شد: با مراجعه انسان به متون اسلامی به طور اصولی برداشت می‌کند که نقش زن و نقش مرد و وظایفی که در جامعه می‌توانند انجام دهند و حقوقی که برای حرکت آنان در نظر گرفته شده در حرکت های اجتماعی در زندگی خانوادگی، زندگی اجتماعی، مراکز محدود یا مراکز باز و در همه موارد فعالیت های علمی و صنعتی ، فنی و هنری و خیلی چیزهای دیگر نقش زن و مرد می تواند مثل هم باشد. البته موارد خاصی هم هست که در فقه مطرح است که روی آن بحث شده، بعضی از آنها که از نظر شخصی من (که من ارزشی ندارم، فقط به اندازه طلبه ای که یک مقدار فقه خواننده‌ام که می توانم حرف بزنم)، قابل بحث است. بعضی‌ها روشن‌ترند ولی بعضی از آنها قابل مباحثه اند.

تصدی هیچ مقام و پست و سمتی توسط خواهران ممنوع نیست

آیت الله هاشمی رفسنجانی در کنگره بین المللی زنان در سال 1367 تاکید کرد: دوران خشکه مقدسی‌ها به‌سر آمده است و آنها نباید فکر کنند که این افتخار و خدمت است که پای زنان و دختران را از مدرسه و تحصیلات عالی ببرند و کوتاه کنند.

وی یادآور شد: خشکه مقدس‌ها فکر نکنند که این افتخار و خدمت است که پای بچه‌هایشان را از مدرسه و تحصیل ببرند. گذشت آن زمانی که این مسأله افتخار به حساب می‌آمد. نتیجه چنین طرز تفکرات غلطی که دختران را از رفتن به مدرسه و دانشگاه باز می‌داشت، این شد که ما الان در جامعه خود با کمبود نیروی متخصص زن روبه‌رو هستیم. حتی اگر خانم‌ها قصد کار بیرون از خانه هم نداشته باشند، باز هم نیاز دارند یک مادر و همسر تحصیل کرده باشند و حداقل یک حرفه و تخصص را فرا بگیرند.

آیت الله هاشمی رفسنجانی تاکید کرد: من امروز به صراحت اعلام می‌‌کنم تصدی هیچ مقام و پست و سمتی توسط خواهران ممنوع نیست و منع شرعی ندارد. خانم‌ها می‌توانند وزیر، استاندار، وکیل، مدیر کارخانه، مشاور وزیر، رئیس دانشگاه و .... باشند.»

باید مشکلات احقاق حقوق زنان برداشته شود

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با اشاره به افزایش جمعیت زنان با تحصیلات عالی در جامعه پس از انقلاب اسلامی گفت: به‌رغم این توفیق، هنوز جامعه زنان نتوانسته است به تناسب رشد تحصیلی، به سهم واقعی خود در عرصه‌های مختلف کشور دست یابد که باید مشکلات پیش رو برای احقاق حقوق زنان برداشته شود.

وی یکی از مشکلات حضور فعال‌تر خانم‌ها در عرصه‌های مدیریتی و سیاسی به ویژه شوراها و مجلس شورای اسلامی را عدم خودباوری زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور دانست و گفت: اگر خانم‌ها به توانمندی و استعدادهای خود، باور بیشتری داشته باشند و در ایام انتخابات از امکانات و سهم مناسب‌تری برای تبلیغات و حضور در لیست‌های انتخاباتی برخوردار شوند، می‌توانند نقش فعال‌تری در آینده سیاسی و اجتماعی کشور ایفا کنند.

حوزه علمیه نقش مهمی در گره ‌گشایی از چالش‌های حقوق زنان دارد

آیت الله هاشمی رفسنجانی در دیدار با اعضا کمیته خاص زنان وجوانان دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: نقش حوزه‌های علمیه در گره گشایی از حقوق زنان بسیار با اهمیت است و لازم است. مهندسی فکری و اساسی در زمینه چالش های حقوق زنان توسط تمام ارگان‌های مسئول به خصوص حوزه های علمیه صورت گیرد.

وی تاکید کرد: به لحاظ سنتی، زنان در جامعه ما تاکنون نقش درجه چندم داشته‌اند، اما به نظر می‌رسد که پس از انقلاب زنان به حقوق خود بیشتر آگاه شده و خواستار دستیابی به آن هستند. بی توجهی به مسائل زنان، نظام و کشور را در آینده با مشکل مواجه می‌کند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: در زمینه حقوق زنان و جوانان پس از گذشت 30 سال از انقلاب اسلامی، هنوز ما نیازمند اقدامات جدی هستیم که اگر محققان حوزه و دانشگاه به آن توجه نکرده و راهکار مناسب برای آن پیدا نکنند، نظام و کشور در آینده با مشکل مواجه می شود.

وی با تاکید بر اینکه امروزه زنان و جوانان در حوزه‌های گوناگون به ارتقا علمی دست یافته‌اند، افزود: این دو قشر پتانسیل‌های آینده ساز کشور هستند.

هاشمی رفسنجانی با جدی خواندن نیازهای موجود در میان قشر جوان تصریح کرد: جوانان اساسا در امور گوناگون دیر قانع می‌شوند و نمی‌توان با شعار با مسایل آنها برخورد کرد. در برخورد با مسائل جوانان باید راهکار منطقی داشت.

اولین حضور زنان در قبرستان بقیع

با حضور آیت‌ الله اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس خبرگان رهبری در قبرستان بقیع، بانوان زائر ایرانی برای نخستین بار توانستند وارد قبرستان بقیع و آرامگاه ائمه شوند زیرا زمانی که برای زیارت ائمه مدفون در بقیع به این مکان مقدس رفته بود با خیل عظیم بانوان مشتاق زیارت قبور مطهر چهار امام معصوم مواجه شد. ازدحام جمعیت در پشت درهای بقیع به اندازه‌ای بود که ماموران سعودی دیگر قادر به کنترل جمعیت نبودند و درهای بقیع باز شد و هزاران زن زائر ایرانی در کنار مزار امامان حاضر شدند.

واکنش هاشمی به اسیدپاشی اصفهان

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با نکوهش اعمال زشت افرادی که باعث نا امنی در جامعه می‌شوند به ویژه کسانی که امنیت روانی جامعه را بر هم می‌زنند، گفت: امیدواریم کسانی که سلامت یک انسان و به خصوص یک زن را برای همیشه از وی می‌گیرند، شناسایی و به سزای اعمال خود برسند.