یمن، زمین سوخته جدید خاورمیانه

یمنبه گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا به نقل از الجزیره انگلیسی، حدود یک سال پیش کمیته نجات بین‌المللی در مورد ثبات و امنیت در یمن هشدار داد و در بیان وضع اسفناک آنجا اعلام کرد: «بیش از نیمی از مردم این کشور دقیقاً نمی‌دانند وعده غذایی بعدی چه زمانی به دستشان می‌رسد». اتفاقات یک ماه اخیر در یمن آن وضعیت را بدتر کرده است. درگیری‌هایی که 18 استان از 22 استان کل یمن را تحت تأثیر قرار داده، یمن را لبه یک پرتگاه قرار داده است. در این میان بحران انسانی هر روز در حال شدیدتر شدن است.

یمن پیش از این نیز به دلیل مشکلات داخلی با مشکلات فراوانی روبه‌رو بود. بنا به آمارهای سازمان ملل، 16 میلیون یمنی (حدود 61 درصد از کل جمعیت این کشور) نیازمند کمک‌های انسانی هستند و در این میان صدها هزار نفر به دلیل خشونت‌های یک دهه گذشته آواره شده‌اند. بیش از نیمی از مردم این کشور به آب آشامیدنی دسترسی ندارند و میزان سوءتغذیه کودکان یمنی در مقایسه با دیگر کشورها بسیار اسفناک است. کمیته نجات بین‌المللی در حال ارائه خدمات بهداشتی، غذایی و آب آشامیدنی به مردم ساکن در استان‌های جنوبی عدن و ابیان است که در مقایسه با دیگر مناطق یمن، اوضاع بدتری دارند.

برای آن دسته از شهروندان یمنی که وضعیت نابسامانی را تجربه می‌کردند، حملات جنگنده‌های سعودی به مناطق مختلف یمن تنها باعث وخیم‌تر شدن شرایط زندگی آنها شده است. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید از زمان آغاز این حملات حدود یک هزار و 80 نفر کشته شده‌اند. در این میان هزاران نفر نیز مجروح شده و بیمارستان‌های این کشور (گزارش شده حداقل پنج بیمارستان بر اثر این حملات آسیب دیده‌اند) برای برآورده کردن نیازهای عادی خود شرایط سختی را تجربه می‌کنند.

سطح خشونت و ناامنی به حدی زیاد بوده است که کمیته نجات بین‌المللی مجبور شده بسیاری از عملیات نجات خود را در مناطق جنوبی به حالت تعلیق در آورد. در کنار این مشکلات، بسیاری از ساختمان‌های عمومی، مدارس، کارخانه‌ها، مزارع و نیروگاه‌های برق با کمترین میزان از مایحتاج خود به فعالیتشان ادامه می‌دهند. برق در بیشتر ساعات روز قطع است و شبکه‌های تلفن و اینترنت نیز در بسیاری از مناطق از کار افتاده است. در کشوری که 90 درصد از مواد غذایی‌اش از طریق واردات تأمین می‌شود، بستن و هدف قرار دادن فرودگاه‌ها، اعمال محدودیت بر راه‌های دریایی و افزایش میزان سرقت و دزدی باعث شده قیمت مواد غذایی در برخی از مناطق چهار برابر شود و تعداد افرادی که دسترسی به غذای سالم ندارند به 12 میلیون نفر برسد.

کمبود منابع سوخت (نه‌تنها برای حمل‌ونقل، بلکه برای پمپاژ آب آشامیدنی) باعث می‌شود بر تعداد افرادی که در معرض گرسنگی هستند افزوده شود. در شهر 800 هزارنفری عدن در ساحل جنوب غربی یمن، کمبود آب فراوان شده، مشاغل مختلف و بانک‌ها تعطیل شده‌اند، جریان مبادلات بانکی کاهش یافته و در نتیجه توانایی افراد برای دسترسی به خدمات پزشکی و کالاهای اساسی محدود شده است. نیاز به خدمات پزشکی در این شهر به حدی است که کمیته نجات بین‌المللی تلاش‌هایش برای ارسال مواد به دو بیمارستان اصلی عدن را افزایش داده است.

هر چه جنگ و خشونت‌ها بیشتر ادامه پیدا کند، بیرون کشیدن یمن از این بحران و جلوگیری از وقوع فاجعه انسانی در شبه‌جزیره عرب سخت‌تر خواهد شد. گزارش‌های اخیر سازمان ملل حاکی از این است که اخیراً 150 هزار نفر از خانه‌های خود آواره شده و در این میان نماینده این سازمان در امور آوارگان از جامعه بین‌الملل خواسته پیش از عمیق‌تر شدن این بحران، راهکاری پیدا کنند. طی این مدت شهروندان یمنی به امید یافتن سرپناهی با قایق به کشور جیبوتی و حتی کشور بحران‌زده سومالی رفته‌اند.

زمان در حال از دست رفتن است. اگرچه مقامات ریاض هفته گذشته از پایان حملات جنگنده‌های این کشور خبر دادند، درگیری‌ها و حملات همچنان ادامه دارد. در این میان قوانین بشردوستانه بین‌المللی باید مورد تاکید قرار بگیرد؛ قوانینی که خواستار دسترسی کامل نیروهای امدادی به منابع مورد نیاز است و می‌خواهد با برداشتن گام‌های مثبت از آسیب رسیدن شهروندان و همچنین زیرساخت‌ها جلوگیری به عمل آید. در این میان مقامات سعودی در حالی از تعهد خود برای کمک 247 میلیون دلاری به یمن سخن گفته‌اند که تعهد آن‌ها برای کمک مالی به یمن در سال 2015، تنها 9 درصدش محقق شده است.

به نظر می‌رسد وعده‌های طرف‌های بین‌المللی برای بلندمدت تنها باعث بیشتر شدن رنج یمنی‌ها می‌شود. درگیری‌های اخیر در حالی اتفاق افتاد که یمن از مشکلاتی همچون فقر فراگیر، حکومت‌داری ضعیف، فشارهای منطقه‌ای و کمبود منابع رنج می‌برد. پاسخ دادن به نیازهای انسانی گسترده یمن و پایان دادن به درگیری‌های کنونی، تنها آغاز این راه طولانی است.