بی‌توجهی به پایداری خاکها، فعالیت‌های زیستی را تهدید می‌کند/ خطر سونامی نمک و ریزگردهای سمّی
به گزارش خبرنگار آنا، دکتر حمید قیومی محمدی رئیس شعبه استانی انجمن علوم خاک ایران در اصفهان در این مراسم علمی، تخصصی به بررسی جایگاه خاکها، برنامه‌ها و اهداف شعبه استانی این انجمن پرداخت.
قیومی محمدی با توجه به شش چالش مهم جهانی امنیت غذایی، امنیت منابع خاک و آب، امنیت انرژی، تغییر اقلیم، حفاظت تنوع زیستی و بقای منابع اکولوژیک خاطرنشان کرد: «هر جایی که این چالش‌ها بیشتر گسترش یافته، خاکها نیز بیشتر آسیب دیده‌اند و هرکجا که خاکها تخریب و یا فرسوده شده‌اند، زمینه بروز و ظهور این چالش‌ها نیز بیشتر فراهم شده است.»
این استاد دانشگاه گفت: «خاک مثل مادر است چون انسان و گیاه از آن آفریده شده و محصول و گیاه همانند فرزند، به نظر می‌رسد با شیب تندی به سمت فرزندسالاری پیش رفته‌ایم و خاک را به عنوان مادر حیات و تمدن‌ها فراموش کرده‌ایم.»
دکتر احمد جلالیان عضو انجمن خاک ایران و استاد دانشگاه نیز در این جلسه به مشکل ریزگردها در اصفهان و راهکارها آن اشاره کرد و گفت: «بی‌توجهی به پایداری خاکها، پیامدهای خاص خود را خواهد داشت و همه فعالیت‌های زیستی را تهدید خواهد کرد.»
وی اصفهان را تحت تاثیر سه نوع ریزگرد با منشأ طبیعی، ریزگردهای حاصله از صنایع شبیه ذوب آهن، فولاد مبارکه، پالایشگاه، نیروگاه و ریزگردهای حاصله از سوخت‌های فسیلی و ترافیک. ریزگردهای حاصله از صنایع و ترافیک را انسان‌زاد یا آنتروپوژنیک دانست و افزود: «ریزگردهای طبیعی با جریان‌های بادی شرقی- غربی وارد شهر اصفهان شده و با ریزگردهای صنایع و ترافیک، واحدهای ثانویه را ایجاد می‌کند که در منطقه زیستی قرار گرفته و باعث مشکلات شدید زیست محیطی در شهر اصفهان شده است.»
جلالیان کانون دوم ریزگرد در استان اصفهان را تالاب بین المللی گاوخونی به وسعت47000 هکتار دانست و گفت: تالاب بین‌المللی گاوخونی که تقریبا خشک شده است، مطالعات انجام شده مؤید آن است که این تالاب به فلزات سنگین نظیر کادمیوم، سرب و روی آلوده شده است. اگر تالاب فعال شود و به صورت چشمه‌های ریزگرد در آید که این پتانسیل وجود دارد و در صورت عدم احیای آن، سونامی نمک و سونامی ریزگردهای سمّی خواهیم داشت که می‌تواند به شعاع حدود هزار کیلومتر استانهای مختلف از جمله تهران را تحت تاثیر قرار دهد. مطالعات انجام شده تاکنون بیانگر آن است که ریزگردهای اصفهان عمدتا منشأ موضعی و منطقه‌ای داشته و کمتر تحت تاثیر ریزگردهای برون مرزی قرار دارد.
این استاد دانشگاه راهکارهای پیشنهادی خود در خصوص ریزگردهای استان اصفهان را اینگونه اعلام کرد: «تعطیلی معادن گچ، احیای معادن، جابجایی کورههای گچپزی، تشکیل کارگروه احیای تالاب گاوخونی، تخصیص حقابه زیست محیطی تالاب، پایش تالاب، اجرایی کردن مصوبه 9 مادهای شورای عالی آب از جمله راهکارهای پیشنهادی برای کاهش مشکل ریزگردها در اصفهان است.»
دکتر سیداحمد خاتون‌آبادی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان نیز در این جلسه در مورد خاک میراث در حال زوال در کشور و فرسودگی تدریجی خاکها سخنرانی کرد و گفت: «منشأ و شدت فرسایش خاک در ایران به فراخور موقعیت جغرافیایی، خشکسالی طبیعی و یا هیدرولوژیک (انسان‌زاد) و نیز میزان و نوع بهره‌برداری انسان از عرصه‌های طبیعی (مراتع، جنگل ها، معادن، خاک و آب) متفاوت است.»
خاتون‌آبادی افزود: «تولید فولاد غیر قابل رقابت با آب مناطق خشک کشور و تولید محصولات کشاورزی ارزان مانند صیفی‌جات و صادر کردن آنها به یک دهم قیمتِ آبِ صرف شده برای این محصولات و همچنین مصرف غلط محصولات کشاورزی و ضایعات زیاد آنها، نمونه‌های بارز نقش همه مردم در فرسایش منابع آب و خاک کشور است و پایان دادن به این تخریب جبران ناپذیر، عزمی جزم و مشارکت فعال و همگانی آحاد مردم در همه سطوح را می‌طلبد.»
وی گفت: «یادمان باشد خداوند متعال انسان را از خاک و زندگی و حیات را با آب، شرف خلق بخشید و شعار سازمان ملل همواره در این سه رکن استوار بوده است: خاک، آب و امنیت غذایی.»
دکتر عاطفه چمنی استادیار دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان هم در مورد تنوع زیستی در حوضه آبی زاینده‌رود و معضلات و تهدیدات آن سخنرانی کرد و گفت: «علاوه بر فرسودگی خاکها و انحطاط اراضی، مجموعه اکوسیستم زاینده‌رود و گاوخونی شرایط شکننده و ناپایداری پیدا کرده و از جمله انواع و گونه‌های جانوری و پرندگانِ آسیب‌دیده و یا در حالِ انقراض، نیز شدیدا نیازمند پایش، مراقبت و حفاظت هستند.»
وی افزود: «حدود 1131 گونه جانوری اعم از پستاندار، پرنده، خزنده و دوزیست در اکوسیستمهای خشکی و آبهای داخلی ایران زیست می‌کنند. تفاوت‌های اقلیمی موجود در ایران باعث شده است که تعداد گونه‌های پرندگان ایران بیش از 520 گونه و به اندازه تمامی قاره اروپا باشد. حضور زاینده‌رود، گستردگی و وسعت بسیار زیاد بوستان‌ها در اصفهان، تنوع پوشش گیاهی بسیار گسترده و نیزارها محدوده امن و مناسبی جهت سکنی‌گزیدن پرندگان از گذشته تا بحال فراهم کرده است. کاهش توده‌های آبی تالاب گاوخونی و کاهش مساحت نیزارها و مراتع، کاهش زیستگاههای پرندگان را در این منطقه باعث شده است به گونه‌ای که طبق آمار سرشماری پرندگان زمستان‌گذران، کاهش بیش از نود درصدی پرندگان در این منطقه به ثبت رسیده است.»
انتهای پیام/