از شوک برگزیت و ترامپ تا کودتای یک‌شبه ترکیه/ 10 رویداد مهم سال 2016

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، سال 2016 از جمله سال‌هایی که تاریخ بسیار از آن یاد خواهد کرد، شاید حتی روزگاری نه چندان دور، دانش‌آموزان در مدارس کتاب تاریخشان را در حالی که وقایع بسیاری از آن در سال 2016 ثبت شده است، ورق بزنند. سالی که از خاورمیانه تا اروپا و آمریکا شاهد تحولاتی غیر منتظره بود. انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، کودتای ترکیه و حملات تروریستی متعددی که در همه جای جهان روی دادند.

خبرگزاری آنا در گزارش حاضر 10 رویداد از خبرسازترین‌ها را که برای روزهای متمادی در صدر اخبار جهان بود، یادآوری کرده است.

1. دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا شد

هیلاری کلینتون، نامزد دموکرات که تقریبا در همه نظرسنجی‌های پیش از انتخابات پیشتازی نسبت به رقیب جمهوری‌خواه را حفظ کرده بود و حتی در شمارش آرا پس از انتخابات نیز این پیشتازی را داشت در کسب الکترال کالج‌ها نتوانست به پای ترامپ برسد و به این ترتیب دونالد ترامپ، تاجر آمریکایی که موضع گیری‌های تند او در موضوعات مختلف داخلی و خارجی و پرونده فسادهای اخلاقی‌اش در دوران رقابت‌های انتخاباتی حتی باعث شده بود بسیاری از سران جمهوری‌خواه از او روی برگردانند برای 4 سال آینده رئیس‌جمهوری آمریکا شد. ترامپ که قرار است از 20 ژانویه (1 بهمن) راهی کاخ سفید شود، روزهای پس از انتخابات را مشغول مذاکره برای تشکیل کابینه بوده است. کابینه ترامپ به اعتقاد بسیاری از تحلیل‌گران آمریکایی کابینه‌ای از ثروتمندان آمریکا است که می‌توانند سیاست‌های آمریکا را به طور کامل تغییر دهند.

2. دبیر کل جدید سازمان ملل متحد انتخاب شد

13 اکتبر (22 مهر) 193 عضو مجمع عمومی سازمان ملل متحد آنتونیو گوترش، نخست‌وزیر سابق پرتغال را که پیشتر مورد قبول شورای امنیت قرار گرفته بود، به‌عنوان نهمین دبیرکل سازمان ملل متحد انتخاب کردند. گوترش 67 ساله به مدت 5 سال و از اول ژانویه 2017 به عنوان دبیر کل ملل متحد فعالیت خود را آغاز می‌کند. گوترش پس از انتخاب به‌عنوان دبیرکل جدید سازمان ملل متحد گفت همه تلاش خود را به عنوان یک اولویت، صرف حل بحران سوریه و یمن خواهد کرد. وی با ابراز همدردی و همبستگی با مردم سوریه بر این نکته تاکید کرد که در زمان تصدی او در مقام کمیساریای پناهندگان این سازمان، مردم سوریه مرزها و درهای خانه‌های خود را به روی میلیون‌ها پناهنده عراقی و فلسطینی گشوده بودند و اینکه اکنون باید شاهد رنج و مشقت بی پایان همین مردم باشد، دل او را به درد می‌آورد.

3. حکومت جدید لبنان پس از بیش از دو سال تشکیل شد

28 آذر میشل عون، رئیس‌جمهوری و سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان، دولت جدید این کشور متشکل از 30 وزیر را که از بزرگ‌ترین احزاب و جریان‌های سیاسی و طوایف دینی هستند، تشکیل دادند. دولت جدید از 30 وزیر تشکیل شده، که 3 وزیر بیشتر از دوره گذشته است. در کابینه جدید جبران باسیل به‌عنوان وزیر امور خارجه (نزدیک به عون)، حسن خلیل به‌عنوان وزیر دارایی (معاون جنبش امل)، نهاد مشنوق به‌عنوان وزیر کشور (وابسته به جریان المستقبل) در سمت‌های خود ابقاء شدند.

4 . حلب آزاد شد

از اتفاقات مهم در اواخر سال 2016 آزادی حلب به عنوان شهر مهم سوریه بعد از بیش از 5 سال جنگ در این کشور بود. دولت سوریه شامگاه 22 آذر اعلام کرد شهر حلب به‌طور کامل آزاد شده است. در پی آزادی حلب از سوی ارتش سوریه با حمایت روسیه، تلاش برای تخلیه این شهر از شورشیان ادامه داشت. ایران، روسیه و ترکیه در همین راستا نشستی سه جانبه در مسکو برگزار کردند و حلب بعد از حدود یک هفته بر اساس توافق بین دولت و شورشیان تخلیه شد و دولت سوریه به طور رسمی آزادی حلب را اعلام کرد.

5. مرگ فرمانده

‌فیدل کاسترو، رئیس‌جمهوری سابق کوبا و رهبر انقلاب این کشور در (26 نوامبر) 6 آذر و در سن 90 سالگی درگذشت. کاسترو از یک بیماری روده رنج می‌برد. این بیماری در سال 2006 تشدید و باعث شد تا او قدرت را به برادرش رائول بسپارد. جنازه کاسترو در مراسمی سوزانده شد و خاکسترش پس از سفری سه روزه از هاوانا به شهر سانتیاگو رسید تا در کنار مقبره خوزه مارتی، قهرمان ملی کوبا نگهداری شود. در این مراسم که به صورت خصوصی برگزار شد، خانواده کاسترو و شخصیت‌هایی از کشورهای آمریکای جنوبی حضور داشتند.

6. آغاز دوباره برای ایران و بریتانیا

نیمه شهریور ماه (5 سپتامبر) تاریخ دیگری در روابط ایران و بریتانیا ثبت شد. در جدیدترین تحول، اعلام شد حمید بعیدی‌نژاد به عنوان سفیر تازه ایران در لندن رونوشت استوارنامه خود را به وزیر امور خارجه این کشور تقدیم کرده و متقابلا نیز نیکولاس هاپتون به عنوان سفیر بریتانیا در تهران به دیدار ظریف رفته است. روابط ایران و بریتانیا که پس از حمله به سفارت این کشور در تهران حدود هفت سال کاملا قطع شد، با روی کار آمدن دولت جدید در ایران و مذاکرات هسته‌ای به سطح کاردار ارتقا یافت. انتخاب سفیر از سوی دو کشور و از سرگیری روابط دو جانبه شروع تازه‌ای در مراودات پرتنش ایران و بریتانیا در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.

7. اجرای برجام

سال 2016 برای توافق تاریخی بین ایران و 6 قدرت جهانی تاریخ ساز بود. برنامه جامع اقدام مشترک با بیانیه مشترک محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در روز 17 ژانویه (27 دی ماه) به اجرا در آمد. تحریم‌های سازمان ملل متحد مربوط به برنامه هسته‌ای ایران برداشته شد. قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت برجام را مورد تأیید قرار داد و سایر قطعنامه های علیه ایران لغو شد. اتحادیه اروپایی تأیید کرد که چارچوب‌های قانونی لازم برای برداشتن تحریم‌های مالی و اقتصادی اتحادیه درباره برنامه هسته‌ای ایران اجرایی شود. ایالات متحده اعمال تحریم‌های مصوب مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را امروز متوقف کرد که شامل لغو فرمان‌های اجرایی مربوطه و صدور مجوز برخی فعالیت‌ها، آن‌گونه که در برجام مشخص شده، است. اتحادیه اروپایی و ایالات متحده آیین‌نامه‌های مربوطه در خصوص جزئیات تحریم‌هایی را که برداشته می‌شوند صادر و از این طریق مشارکت بین المللی در پیشرفت اقتصادی ایران را تسهیل کردند.

8. جایزه صلح نوبل به رئیس‌جمهوری کلمبیا رسید

خوآن مانوئل سانتوس، رئیس جمهوری کلمبیا جایزه صلح نوبل را به دلیل پایان 52 سال جنگ با شورشیان مارکسیست که منجر به کشته شدن بیش از 200 هزار غیرنظامی شده بود،‌ دریافت کرد. سانتوس مدال طلا،‌ دیپلم افتخار و چکی به مبلغ 8 میلیون کرون سوئد (870 هزار دلار) را در جشنی در سالن بزرگ شهر اسلو (اسمو هال) دریافت کرد. رئیس‌جمهوری کلمبیا، کمک مالی حدود 1 میلیون دلاری را که بابت برنده شدن جایزه صلح نوبل به دست آورده بود به قربانیان جنگ داخلی نیم قرن اخیر این کشور اعطا کرد.

9. کودتا در ترکیه

شب 15 جولای ( 25 تیر) کودتای ناکام بخشی از نظامیان ترکیه که با حضور در خیابان‌ها و مسدود کردن بخش‌های اصلی شهرهای ترکیه آغاز شد، تحولات عظیمی را در نیمه دوم سال 2016 برای این کشور رقم زد. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در پی کودتای نافرجام تعداد بسیاری از سران نظامی کشور را اخراج کرد و بسیاری از کارمندان دولتی به دلیل همکاری با عاملان کودتا که دولت ترکیه معتقد است فتح الله گولن رهبر مذهبی ساکن آمریکا هدایت آن‌ها را برعهده داشته است، تعلیق و یا زندانی شدند. در کودتای ترکیه 290 کشته و بیش از 1400 نفر زخمی شدند و در ماه‌های بعدی بیش از 50 هزار نفر دستگیر و از کار برکنار شدند. تعداد زیادی از رسانه‌ها نیز منحل و خبرنگاران دستگیر شدند.

10. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا

در همه‌پرسی که در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۶ (3 تیر) در بریتانیا انجام شد، بیش از ۱۷ میلیون نفر به منع حضور این کشور در اتحادیه اروپا رأی دادند و در حالی که پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که اکثریت مردم به بقای بریتانیا در اتحادیه اروپا رأی خواهند داد، برگزیت شکل گرفت. در پی این رخداد غیر منتظره در بریتانیا اتحادیه اروپا از یک بلوک 28 کشوری به 27 کشور تبدیل شد و نخست وزیر این کشور استعفا داد. ترزا می، نخست وزیر جدید بریتانیا به دنبال اجرای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا است که هنوز به صورت رسمی انجام نشده است.