کارشناس روس: مسکو باید از عنصر «رابطه فعال با تهران» در منطقه سود جوید

به‌گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا به‌نقل از پایگاه خبری و تحلیلی «ایران-رو»، «رجب صفروف» تحلیلگر امور منطقه‌ای و مدیر مرکز مطالعات ایران معاصر در مسکو در مقاله‌ای به بررسی ائتلاف به‌وجود آمده میان عربستان و اسرائیل برای فشار راهبردی بر روسیه پرداخت و نوشت: روسیه باید تاوان نزدیکی روابط با ایران، سوریه و مصر و یادآوری این واقعیت را که غیر از حق طرف قوی‌تر، حقوق بین‌الملل نیز وجود دارد، بدهد.

براساس این گزارش، «صفروف» افزود: این گروه سه‌گانه به حضور مسکو در منطقه به هیچ شکل و در هیچ نقشی نیاز ندارند، به همین دلیل تل‌آویو و ریاض هم‌اکنون با حمایت کامل آمریکا حمله به مواضع روسیه را آغاز می‌کنند. این واقعیت جدیدی است که راهبرد سنجیده، پاسخ مناسب و خودداری از خیال‌های واهی را ایجاب می‌کند.

این تحلیلگر روس نوشت: سامانه‌های موشکی ضدهوایی «اس-300» در صورت وقوع تجاوز آمریکایی نمی‌توانند به‌طور کامل از ایران دفاع کنند. روشن است که اگر این فاجعه منطقه‌ای به وقوع بپیوندد، اسرائیل و سعودی‌ها همراه با رعایای خود از ائتلاف کشورهای عربی با شور و شعف فراوانی در آن شرکت خواهند جست. با وجود این، سامانه‌های «اس-300» می‌توانند ضایعات و تلفات نیروهای مهاجم را تا سطح غیرقابل قبول بالا ببرند. همین امر باعث خشم جنون‌آمیز اعضای ائتلاف ضدایرانی همچون نمایندگان کنگره تا شاهین‌های اسرائیلی و شیعه هراسان سعودی شده است.

«صفروف» می‌نویسد: چیزی که باعث انزجار به مراتب بیشتر این ائتلاف شد، کاسه زیر نیم‌کاسه فرمان رئیس‌جمهوری روسیه درباره رفع تحریم صدور «اس-300» به تهران است. کرملین در واقع اظهار کرد که روسیه در محور ایران منافع خاص سیاسی و اقتصادی دارد و اینکه مسکو حاضر نیست مانند سابق این منافع را به گروگان دسایس ژئوپلتیکی آمریکا و متحدانش تبدیل کند. واشنگتن، تل‌آویو و ریاض این حرکت را به عنوان نه چالش بلکه توهین پی‌پرده و حتی تعدی به مقدسات، تلقی کردند. آمریکا از سال‌ 1990 منطقه خاورمیانه را «حیاط خلوت» خود محسوب می‌کرد که این موضوع دغدغه زیادی ایجاد می‌نمود ولی به آمریکا اجازه می‌داد با استفاده از این منطقه، روی نان برشته بازیگران بازار مالی، نظامیان، لابی‌گران، مأموران اطلاعاتی و سایر «خاورشناسان شخصی‌پوش» تکه جانانه کره با خاویار بگذارد. با توجه به اینکه وکالتنامه اداره نیابتی این حیاط خلوت به نام اسرائیلی‌ها و سعودی‌ها نوشته شد، آنها به‌طور کامل از موقعیت استثنایی خود سود بردند.

این تحلیلگر روس با بیان اینکه تهران برای این گروه سه‌گانه همیشه نوعی مشکل به‌شمار می‌رفت نوشت: این مجموعه مجموعه‌ای از عوامل بازدارنده همچون تحریم‌های فلج‌کننده تا رویارویی شیعه و سنی طراحی کرده بودند و به کاربرد آن امیدوار بودند. آنها امیدوار بودند که ایران طاقت مسابقه تنش منطقه‌ای را نیاورد و شکست بخورد، ولی ظهور روسیه به عنوان بازیگری جدید در خاورمیانه و اینکه روسیه به‌تازگی خود را به عنوان «کشور غیر غربی» مطرح کرد، معادلات منطقه‌ای را به طور ریشه‌ای تغییر داده است.

وی تاثیرات برقراری روابط راهبردی میان تهران و مسکو را این‌گونه برشمرد:

- حضور آمریکا در منطقه به شدت کاهش می‌یابد و روند فروپاشی عربستان سعودی آغاز خواهد شد.

- اسرائیل به دولت نیم‌وجبی در مرزهای سال 1967 تبدیل خواهد شد.

- ائتلاف تهران و مسکو، روسیه را به ابرقدرت منطقه‌ای تبدیل خواهد کرد.

- همکاری‌ها در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای مانند سازمان همکاری شانگهای، سازمان پیمان امنیت جمعی، جامعه اقتصادی اورآسیایی و بریکس در مسیر دیگری حرکت خواهد کرد.

- روسیه و ایران در شکل‌دهی سیاست جهانی در بخش انرژی برتری خواهند داشت.

- روسیه به خاورمیانه بازمی‌گردد و عضو سازمان همکاری‌های اسلامی خواهد شد.

- ایران به‌عنوان ابرقدرت منطقه‌ای و رهبر شناخته شده جهان اسلام در صحنه جهانی قرار خواهد گرفت.

- روابط راهبردی میان مسکو و تهران، اتحادیه اروپا را به بازنگری در جهت‌گیری آمریکایی خود، دلار و نظام مالی «برتون وود» وادار خواهد کرد.

«محکومیت قاطعانه» روسیه به‌وسیله اسرائیل و عواقب آن

مدیر مرکز مطالعات ایران معاصر می‌نویسد: طرف روس چند روز پیش از امضای فرمان «ولادیمیر پوتین»، اسرائیل را از رفع ممنوعیت صدور «اس-300» به ایران آگاه کرده بود. «سرگئی لاوروف» با هدف رهانیدن نتانیاهوی لجام‌گسیخته از تکان‌های شدید روحی، به‌طور خاصی گفت که «اس-300» سامانه موشکی ضدهوایی است که صرفاً حالت دفاعی دارد و برای اهداف تهاجمی مناسب نیست و امنیت هیچ‌یک از کشورهای منطقه و بی‌تردید اسرائیل را در معرض خطر نخواهد گذاشت. البته این فقط نشانه ادب دیپلماتیک بود زیرا مسکو هم‌زمان فهماند که این موضوع قابل بحث و چانه‌زنی نیست.

به‌دنبال این اقدام، تل‌آویو شوکه شد و در حرکت عاطفی چیزی بهتر از اعزام نکردن مسئولان عالی‌رتبه خود به مسکو برای شرکت در جشن 9 می (هفتادمین سالگرد پیروزی بر آلمان فاشیستی) اختراع نکرد. به جای هیأت نمایندگی دولتی تنها «دوریت گولندر» سفیر اسرائیل در مسکو در این مراسم حضور خواهد داشت.

«صفروف» نوشت: تردیدی نیست که این اقدامات شدید و حساس برای مسکو خواهد بود زیرا تل‌آویو موضوع صدور «اس-300» به ایران را عمیق‌تر از یک صحنه در همکاری نظامی فنی روسیه با کشور دشمن خود تلقی می‌کند. پیمان با اسرائیل که فواید اقتصادی محسوسی به بار نمی‌آورد به روابط تل‌آویو با واشنگتن بستگی دارد و جوابگوی منافع دولتی کشور چندقومی روسیه نیست. علاوه بر این، نشان‌دهنده آشکار وفاداری مسکو به آمریکا و دنباله‌روی آن از سیاست خارجی آمریکا است.

موضوع روابط روسیه با اسرائیل همیشه تابعی از موضوع چگونگی روابط آن با آمریکا و متحدانش و سنگی زیر پای مقابله دولت‌مردان روس با غرب‌گرایان مخالف «پوتین» بوده است. تلاش‌ سال‌های اخیر درباره دستیابی به توافق با تل‌آویو بر سر در نظر گرفتن منافع روسیه هیچ نتیجه‌ای نداده است.

این تحلیلگر روس می‌نویسد: اسرائیل با تأیید و رضایت واشنگتن در عمل سیاست ضدروسی را دنبال می کند و به منافع روسیه لطمه واقعی می‌زند. می‌توان نفوذ نظامی فنی و اطلاعاتی آن در آذربایجان، صدور پهپادهای فوق‌ مدرن به گرجستان در جریان مناقشه روسی و گرجی، کشتار دانشمندان هسته‌ای ایران و حملات ویروسی به رایانه‌های نیروگاه اتمی بوشهر، انهدام تسلیحات روسی که تازه به سوریه ارسال شده بودند، حمایت آشکار از جنبش‌ها و شخصیت‌های معارض روس و ایجاد چهره سیاه روسیه در چشم جامعه جهانی به‌ وسیله رسانه‌های گروهی جهانی و روسی را به خاطر آورد. در حال حاضر بیشتر شبکه‌های مهم رادیویی و تلویزیون روسیه به‌وسیله گردانندگان غرب‌گرایی کنترل می‌شوند که کارشناسان طرفدار اسرائیل، غرب و آمریکا را به صفحه تلویزیون و میدان اطلاعاتی با خود می‌کشانند. روشن است این افراد چه نوع افکار عمومی را شکل می‌دهند.

به‌نوشته «صفروف»، مسکو در این سال‌ها در واکنش به مراجعه خود به اسرائیل تنها تحقیر زننده، دروغ، شانتاژ و خطرات بی‌پرده را دریافت می‌کرد. به همین علت «پوتین» و تیمش به حق نتیجه‌گیری کردند که در زمینه سامانه‌های «اس-300» نقطه نظر تل‌آویو را نادیده بگیرند زیرا اوضاع از این بدتر نمی‌شود و اگر روابط روسیه با آمریکا شدت بیشتری پیدا کند، اسرائیل به طور قطع و بی‌تردید طرف واشنگتن را خواهد گرفت.

همین جنبه سیاسی رفع تحریم صدور سامانه‌های موشکی ضد هوایی به ایران، به‌وسیله مقام‌های اسرائیلی به‌عنوان خطر اساسی تلقی می‌شود. آن‌ها می‌فهمند که مسکو از زیر کنترل آن‌ها در خواهد رفت، بدیهی است که پاسخ به این اقدام جامع است و دربرگیرنده اقدامات خالص نظامی یعنی خرید جنگنده‌های نسل جدید امریکایی «اف35» که به ادعای آمریکایی‌ها می‌توانند از سدی که «اس-300» برای متجاوز ایجاد می‌کند عبور کنند.

حمله به روسیه از ریاض: جهت‌گیری حملات

تحلیلگر روس نوشت: در ماه فوریه سال جاری سالگردی بدون اینکه نظر کسی را به خود جلب کند گذشت. 35 سال پیش نماینده رسمی ریاض در سخنانی در برابر رهبران مجاهدان افغانی گفت: بدانید که جنگ شما علیه روسیه، جنگ ما نیز هست. بگذار کفار در خون خود غرق شوند. شما در ازای هر فشنگی که برای قتل روس‌ها مصرف کنید، از ما نه تا فشنگ دریافت خواهید کرد. شما بابت هر دلاری که بایت مبارزه خرج کنید، از ما پنج دلار دریافت خواهید کرد.

آن حرف‌ها به معنی اعلام جنگی بود که سعودی‌ها از قرن گذشته علیه روسیه دنبال می‌کنند. برای آنها مهم نیست که نام کشور اتحاد جماهیر شوروی باشد یا روسیه.

در این سال‌ها حوادث شکل ادواری داشت: تأمین مالی مزدوران عرب که به سربازان روسیه در افغانستان تیراندازی می‌کردند و سقوط قیمت نفت همراه با آمریکا در سال 1980، پس از آن دوباره تأمین مالی تروریسم در شمال قفقاز روسیه و بازی برای کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی. تنها چیزی که تغییر نمی‌کرد، خصومت آشکار و پنهان‌نشدنی بود. دعوت‌های به اصطلاح «کارشناسان» به گفت‌وگو با ریاض، پیشنهاد همکاری‌های تنگاتنگ و اعطای تملق‌آمیز مدال افتخاری پارلمان روسیه به سفیر عربستان به عنوان یکی از معدود سفرایی که این مدال را دریافت کرد، هیچ‌کدام نمی‌توانند این خصومت را برطرف کنند.

سعودی ها از سه محور حمله به روسیه برخوردارند که در همه این محورها در آینده نزدیک و بدون توجه به ملاقات برنامه‌ریزی‌شده «ولادیمیر پوتین» با ملک «سلمان» اقدام خواهند کرد.

نخست، ریاض به ممانعت از رشد قیمتهای نفت ادامه می‌دهد و جلوی تلاش مسکو برای دستیابی به توافق با اوپک را خواهد گرفت. اشاره تلویحی «نعیمی» وزیر نفت عربستان به احتمال برگزاری مذاکرات با کشورهایی چون روسیه و مکزیک درباره هماهنگی صادرات نفت، چیزی جز امید کاذب وسوسه‌انگیز نبود. سعودی‌ها امور دیگران را حل نمی‌کنند و تولید نفت خود را کاهش نخواهند داد. آری، بنا به برآوردهای متخصصان، در سال جاری درآمدهای نفتی آن‌ها به میزان یک سوم کاهش می‌یابد ولی وقتی ذخایر ارزی آن‌ها برابر 750 میلیارد دلار است، می‌توانند خم به ابرو نیاورند و به بازی برای آینده ادامه دهند.

دوم، همین ذخایر نفت امکان راندن روسیه از خاورمیانه و خرید ساده و بی‌نزاکت شرکای احتمالی مسکو را می‌دهد. قضیه تازه پرداخت 3 میلیارد دلار ریاض به نوسازی تسلیحات ارتش لبنان این واقعیت را اثبات کرده است. بیروت تحت فشار سعودی‌ها از مذاکره با نمایندگان صنایع دفاعی روسیه خودداری کرد و با فرانسوی‌ها قرارداد بست. در حال حاضر دیپلمات‌های این پادشاهی می‌خواهند در مصر همین‌گونه ساخت و پاخت کنند.

و اما نکته سوم از نظر ترتیب و نه اهمیت، با نقاط حساس روسیه همچون قفقاز تا سیبری غربی ارتباط دارد که در این مناطق افراطی‌گری به طور ماهرانه از خارج و به‌وسیله مفسده‌جویان داخلی که دوباره سر خود را بلند کرده‌اند، گرم می‌شود. همانطور که می‌بینیم، هیچ چیز تازه و غیر عادی در کار نیست. سعودی‌ها در گذشته همین کار را کرده بودند و الآن هم به آن ادامه می‌دهند و فقط در این زمینه فعال‌تر خواهند شد.

«رجب صفروف» در پایان گزارش خود می‌نویسد: مصاحبه رادیوهای «اسپوتنیک»، صدای مسکو و پژواک مسکو با «سرگئی لاوروف» تبلور نزاکت سیاسی بود. دیپلمات ارشد روس در پاسخ به این سوال که چرا داعش دشمن اساسی روسیه است، صادقانه فهماند که این سازمان آلت دست واشنگتن و متحدان آن است. آنها هستند که در محور خاورمیانه به دست اسرائیل و سعودی‌ها، شرکای اساسی آمریکا، هجوم به روسیه را فراهم می‌کنند که این هجوم حتماً عملی خواهد شد. مسکو در آستانه این درگیری واقعی به راهبرد جدید در خاورمیانه احتیاج دارد که مشارکت فعال، همه‌جانبه و سنجیده با تهران و سایر نیروهای منطقه‌ای باید یکی از عناصر آن شود. وقت آن فرارسیده است که روسیه به طور بازگشت‌ناپذیر از خیال‌های بی اساس درباره «سیاست چند جهتی» و «گفت‌وگو» با تل‌آویو و ریاض رها شود.