‌آیت‌الله جوادی‌آملی: مشکل حوزه این است که همه چیز را در فقه و اصول خلاصه کرده است/ اخلاق علم است و با سفارش حل نمی‌شود

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا از رسا، حضرت آیت‌الله جوادی آملی در درس اخلاق این هفته خود که با حضور جمعی از طلاب و دانشجویان و علاقه‌مندان به قرآن و عترت در نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا برگزار شد با تکیه بر آیات و روایات به تبیین مسأله علم و فراگیری آن پرداخت و گفت: دین به ما گفته است که فراگیری علم لازم است اگر بخواهیم جاهلیت را به عقلانیت تبدیل کنیم، تنها راهش فرهنگ و علم است، لذا فراگیری علم را واجب کرده است.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم ادامه داد: بعضی از علوم واجب عینی است و بعضی‌ها واجب کفایی؛ این دین برای اینکه ثابت کند می‌شود جاهلیت را به عقلانیت تبدیل کرد و راهش هم علم است کلی‌گویی نگفته است. لذا همانطور که گفتند باید به دنبال علم بروید، گفتند که چه چیزی هم باید بخوانید. هم از وجود مبارک پیغمبر(ص) هم از وجود مبارک امام صادق(ع) رسید «انما العلم ثلاثة آیة محکمة فریضة عادلة و سنّة قائمة» آیه محکمه برمی‌گردد به اصول دین, آن دو یکی برمی‌گردد به فقه و لوازم فقه، یکی هم برمی‌گردد به اخلاق و حقوق.

وی به برخی مشکلات علمی در حوزه اشاره کرد و بیان داشت: آنچه مشکل حوزه‌های فعلی ماست این است که ما هر سه را در فقه و اصول خلاصه کردیم در حالی که آن کسی که گفت: «طلب العلم فریضة» اوّلین انّمایش علوم عقلی و استدلالی است،گفت: «انما العلم ثلاثة آیةٌ محکمة». ما خیال می‌کنیم اخلاق با سفارش حل می‌شود اخلاق علم است و غیر از موعظه است؛ بخشی از مسائل دقیق اخلاقی هم از فقه و اصول, علمی‌تر و قوی‌تر و غنی‌تر است چطور می‌شود انسان یک مسئله را می‌داند و عمل نمی‌کند؟! چطور می‌شود ما عالِم بی‌عمل داریم؟! یقین دارد قرآن این را گفته, خودش هم درسش را داده ولی باز از منبر پایین می‌آید و به نامحرم نگاه می‌کند مشکلش چیست؟ ما چرا عالِم بی‌عمل داریم؟ برای اینکه اخلاق نیست تا ما ندانیم و نشناسیم نفس را که «النفس ما هی؟» تا شئون نفس را نشناسیم, مشکل حل نخواهد شد. مگر این موارد با موعظه حل می‌شود؟! این شخص را اخلاق تربیت می‌کند نه موعظه, اخلاق هم یک جان کَندن علمی می‌خواهد.

آیت‌الله جوادی آملی به تبیین واژه «غیرت» پرداخت و گفت: اینکه گفته‌اند: «من عرف نفسه فقد عرف ربّه» وقتی انسان الله را با معرفت می‌شناسد دین و وحی را و نمونه‌هایش را در خود می‌یابد. خدا ما را با سرمایه خلق کرده است! ما یک صاحب‌خانه‌ای داریم و یک مهمان, آن‌قدر در ما غیرت باشد که مهمان ناخوانده را نیاوریم یکی از برجسته‌ترین اوصاف مؤمن «غیرت» است.

وی ادامه داد: در غیرت سه اصل و فضیلت باید با هم جمع بشوند تا غیرت تشکیل شود: غیرت یعنی غیرزدایی و وارد حریم غیر نشدن یک; غیرزدایی یعنی غیر را وارد حریم خود نکردن دو; این دو غیرزدایی در رهن معرفت هویّت است تا آدم قلمرو خود, هویّت و محدوده خود را نشناسد نه خروجی‌اش را بلد است نه ورودی‌اش را بلد است. ما وقتی می‌توانیم غیر را راه ندهیم و در حریم غیر وارد نشویم که معرفت خود را بشناسیم سه؛ تا این سه عنصر پیدا نشود شخص غیور نخواهد بود و از اوصاف برجسته خدا این است که خدا غیور است. در نهج‌البلاغه وجود مبارک حضرت امیر می‌فرماید هیچ انسان باغیرتی زنا نمی‌کند حالا زنا فرق نمی‌کند یا زنای چشم است یا زنای گوش است یا زنای اعضای دیگر است چون شخص زناکار وارد حریم غیر می‌شود. این غیرت را انسان باید کاملاً بشناسد و مرزبندی کند.

مفسر برجسته قرآن کریم در پایان با اشاره به آیات قرآن کریم و این‌که انسان بی‌سرمایه خلق نشده و خداوند ما را با سرمایه درونی آفریده، بیان داشت: ما باید علمی یاد بگیریم که هر روز در خودمان تجربه کنیم که این با غیرت ما سازگار است یا نه. بیان ذلک این است که خدای سبحان گرچه در سوره مبارکه نحل فرمود: روزی که از بطن مادر بیرون آمدید هیچ چیزی نمی‌دانستید. این علومی که باید از راه تجربه در حوزه و دانشگاه یاد بگیرید هیچ کدام از اینها را نمی‌دانستید اما من به شما لوح نانوشته ندادم شما را با سرمایه خلق کردم ﴿فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها﴾ فرمود ما هر کسی را با این سرمایه خلق کردیم اینها صاحب‌خانه‌اند شما که رفتید در حوزه یا دانشگاه، غیور باشید، علمی بیاورید که با صاحب‌خانه بسازد، آن صاحبخانه که داریم الهام الهی است که نه بیراهه برویم نه راه کسی را ببندیم, یک علمی یاد نگیریم که با صاحب‌خانه نسازد. در همه موارد، علمی فراهم کنیم که با غیرت ما هماهنگ باشد.