«چانه» ورزش این بار هم کوچک گرفته شد؛ نقش کمرنگ ورزش در برنامه ششم توسعه

فرزانه شریفی، گروه ورزشی- برنامه توسعه پیش‌روی مجلس شورای اسلامی، ششمین برنامه میان مدت کشور است که هم‌اکنون در مجلس در حال بررسی است. این برنامه در حالی بررسی می‌شود که به قول کارشناسان ورزش، باز هم چانه ورزش بسیار کوچک گرفته شده و سهم تربیت بدنی و ورزش در این لایحه ناچیز است.

در برنامه‌ریزی‌های کلان میان‌مدت، نقش ورزش بسیار کمرنگ دیده شده است، اتفاقی که البته جدید نیست. در برنامه‌ پنجم توسعه نیز اهمیت چندانی به ورزش داده نشده بود. این در حالی است که در برنامه‌های سوم و چهارم و به ویژه چهارم توجه نسبتا خوبی به ورزش شد و با لحاظ شدن یکسری احکام قانونی از جمله بند ب ماده 117 برنامه‌ توسعه چهارم، گشایش های مالی و منابع خوبی بخصوص در رابطه با ورزش قهرمانی و ورزش زنان ایجاد کرد که نتیجه آن درخشش ورزشکاران در بازی‌های آسیایی و المپیک شد. در برنامه توسعه ششم توسعه انتظار می‌رفت به بخش ورزش قهرمانی، همگانی و حرفه‌ای توجه بیشتری شود اما این اتفاق رخ نداده است.

مهمترین دغدغه در برنامه ششم توسعه حق پخش تلویزیون است، موضوعی که سال‌ها مورد بحث قرار گرفته و شورای نگهبان هم به این مسئله ورود پیدا کرد و احکامی هم صادر کرده است؛ البته این احکام نیز در یکی از کمیسیون‌ها رای نیاورد. در این مورد برنامه ششم دولت را مکلف کرده بود تا پایان سال اول اجرای برنامه، با مشارکت صدا و سیما و وزارت ورزش و جوانان تمهیداتی برای تسهیم درآمد پخش رویدادهای ورزشی بیندیشند، اما این طرح در نطفه خفه شد.

31 مرداد ماه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که بندی مربوط به پرداخت حق پخش تلویزیونی مسابقه‌ها از برنامه ششم توسعه حذف شده است. احد آزادی‌خواه سخنگوی این کمیسیون، در همان تاریخ گفت: «در بند 23 برنامه ششم توسعه آمده که "سهم و نحوه پرداخت حق تلویزیونی مسابقه‌های ورزشی طبق آیین‌نامه‌ای که توسط وزارت ورزش و جوانان تهیه و تا پایان سال اول برنامه به تصویب هیات وزیران می‌رسد، تعیین می‌شود" که این بند از برنامه حذف شده است. جالب آن جاست که قاضی‌پور دیگر نماینده مجلس، دلیل حذف را یک رای کمتر دانسته بود و گویا این رای مخالف، متعلق به نماینده اصفهان بوده که خود دو تیم در لیگ برتر دارد.

محمود گودرزی، وزیر سابق ورزش و جوانان در شهریور ماه در گفتگویی که با برنامه «پرونده» رادیو ورزش داشت، درباره نقش ورزش در برنامه توسعه اظهار کرد: «برنامه ششم دارای دو بخش است: «۱- کلیات که در آن با تاسی از سند چشم‌انداز مورد تائید رهبر معظم انقلاب، توسعه ورزش همگانی و قهرمانی مطرح شده است. ۲- جزئیات که شامل برنامه های راهبردی دولت است و برنامه ۵ ساله توسعه ششم را محقق می کند که این برنامه استراتژیک در وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک در دسترس اساتید قرار می گیرد.»

در حالی که وزیر سابق ورزش از نقش ورزش قهرمانی و همگانی در برنامه توسعه ششم صحبت کرده است مرکز پژوهش های مجلس هم گزارشی مبنی بر نقش کمرنگ ورزش در برنامه توسعه ششم ارائه داده است. این درحالی است که در موضوعی مانند ورزش هم دولت اقتصادی فکر کرده و در جهت اجرای مردمی شدن اقتصاد، خود را مکلف کرده به جای تولید خدمات، خرید خدمات از بخش خصوصی در دستور کار قرار گیرد.

این در شرایطی است که دولت بودجه‌ سال 96 را نیز بر اساس برنامه ششم به مجلس ارائه کرده است و تخصیص سهمی از فروش دخانیات به ورزش نیز که پیشتر در لایحه بودجه خوانده بودیم، در برنامه دیده شده است.

در لایحه تقدیمی دولت به مجلس، ورزش از 9 درصد مالیات پرداختی ارزش افزوده‌ مردم نیز سهم خواهد داشت تا توسعه ورزش مدارس، همگانی و روستایی و زیر ساخت ورزش معلولان و جانبازان هزینه شود. هرچند این سهم آنقدر اندک است که به نظر نمی آید خیلی مفید واقع شود.0.27 درصد از مجموع 9 درصد این رقم به ورزش تعلق خواهد گرفت. البته این مساله در اولویت های ملی نیست و تنها باید در استان ها انجام شود.

این درحالی است که وزارت جهاد کشاورزی مکلف شده است عملیات احداث و توسعه اماکن ورزشی را با لحاظ کردن اراضی ملی غیر کشاورزی با ارزش معاملاتی اعلامی وزارت اقتصاد و دارایی در دستور کار قرار دهد.

در همین زمینه مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی آورده است: «تربیت بدنی و ورزش به عنوان یکی از ارکان توسعه فرهنگی اجتماعی در برنامه ششم ارائه شده چندان مورد توجه تدوین کنندگان قرار نگرفته است. با توجه به تاکید سیاست‌های کلی ابلاغی حوزه سلامت و برنامه ششم بر توسعه ورزش و نیز جهت جبران کمبودها و کاستی های گذشته این بخش، انتظار می رفت احکام تدوین شده در ارتباط با موضوع تربیت بدنی و ورزش از جامعیت برخوردار باشند. بند «44» سیاست‌های کلی برنامه ششم را مورد تاکید قرار داده است و سیاست های کلی سلامت نیز به توسعه تربیت بدنی و ورزش همگانی بهره مندی عادلانه آحاد مردم از امکانات ورزش همگانی (بند «6») و اولویت پیشگیری بر درمان (بند «1- 2») اشاره کرده است. بی توجهی به ورزش دانش آموزی، همگانی و بانوان از جمله نقایصی است که در این لایحه مبرهن است.»

شاید تنها نکته خوب ماجرا آنجا باشد که علی‌اصغر یوسف‌نژاد نماینده ساری که نایب رئیسی فراکسیون ورزش مجلس را نیز برعهده دارد از بودجه 1350 میلیاردی برای تربیت بدنی خبر داده و گفته است که این میزان بودجه جهت بالا بردن ضریب سلامت در کشور پیش بینی شده است.

او گفت: «‌در قانون برنامه ششم مبلغ 5000 میلیارد تومان برای سلامت مردم از صندوق توسعه ملی هزینه می شود که مبلغ قابل توجهی است. به همین دلیل ما پیشنهاد دادیم 25 درصد این پول به ورزش و تربیت بدنی اختصاص داده شود، خوشبختانه این موضوع به بحث کشیده شد و نمایندگان هم به آن رای مثبت دادند. هم اکنون مبلغ 1350 میلیارد تومان سالانه برای ورزش کشور اختصاص داده می‌شود. این مبلغ بسیار قابل توجه است و حتی از بودجه یک ساله وزارت ورزش و جوانان هم بیشتر است.»