دانشجو از آرمان، آزادیخواهی و عدالتخواهی عقب ننشسته است/ در دولت مهروزان اصل بر «عدم فعالیت دانشگاه» بود
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، غلامرضا ظریفیان، استاد دانشگاه تهران در این مراسم گفت: «جنبش دانشجویی در ایران حرکتی بسیار پردامنه است، در 150 سال اخیر در ایران جنبش‌های فراوانی از جمله "جنبش تنباکو، جنبش مشروطه، جنبش شیخ محمد خیابانی در تبریز، جنبش پسیان در مشهد، نهضت ملی به رهبری مصدق، جنبش بعد از سال 42 به رهبری امام(ره) و انقلاب اسلامی" که در اوج این جنبش‌ها قرار داشت به وقوع پیوست و بعد از انقلاب اسلامی نیز شاهد دوران سازندگی و جنبش بسیار مهم اصلاحات در ایران بودیم.»
به گفته ظریفیان، در میان این جنبش‌ها و بازیگران اصلی آنها "عمیق‌ترین، فعال‌ترین، گسترده‌ترین و پیوسته‌ترین" جنبش، همانا جنبش دانشجویی بوده است. او گفت: «در طول تاریخ احزابی مانند حزب توده یا حزب جمهوری اسلامی توانستند در مقاطعی از تاریخ در کشورمان نقشی موثر ایفا کنند اما حرکت آنها مقطعی بود و مانند جنبش دانشجویی نتوانستند حرکت پیوسته‌ای داشته باشند.»
معاون دانشجویی وزیر علوم در دولت اصلاحات افزود: «مبدا تشکیل جنبش دانشجویی به سال 1315 در مخالفت با سیاست‌های غلط آن دوران برمی‌گردد. امروز 80 سال از آن دوران می‌گذرد و این حرکت در مسیر خود، رکود و سکون داشته اما انقطاع نداشته است. اگر تاریخ 150 ساله اخیر ایران را بنویسم، 60 درصد آن به جنبش دانشجویی ارتباط دارد.»
دانشجو از آرمان، آزادیخواهی و عدالتخواهی عقب ننشسته است
ظریفیان تحولات جریانات دانشجویی را به 3 بخش عمده تقسیم کرد و گفت: «در سال 1310 قوی‌ترین جنبش دانشجویی که حرف اول را می‌زدند، چپ‌های سوسیالیست بودند و عمده فعالیت‌های دانشجویی با ایدئولوژی چپ سوسیالیست به پیش برده می‌شد. دومین تحول در جنبش دانشجویی به سال 1320 بر می‌گردد که نطفه انجمن‌های اسلامی از سوی آیت‌الله طالقانی، بازرگان و یدالله سحابی بنیان گذاشته شد. از سال 1320 تا 1332 گفتمان جنبش دانشجویی از چپ سوسیالیست به گفتمان جبهه ملی تغییر پیدا می‌کند و نخبگان کشور به سوی گرایش‌های ملی سوق پیدا می‌کنند. گفتمان ملی تا سال 32 گفتمان فعالی است. اصلا چرا در آن سال جنبش دانشجویی شهید داد و سایر جنبش‌ها مانند جنبش کارگری یا استادان دانشگاه و ... کشته ندادند؟ دلیل آن پیشرو بودن جنبش‌های دانشجویی است. دانشجو بود که سینه سپر کرد و از آرمان، آزادیخواهی و عدالتخواهی عقب ننشست. از سال 33 و بعد از کشتار دانشجویان، جنبش دچار رکود و جبهه ملی دچار بحران می‌شود.»
معاون دانشجویی وزیر علوم در دولت اصلاحات ادامه داد: «بعد از بحران جبهه ملی، از درون آن نهضت آزادی به رهبری مرحوم بازرگان پدید آمد. به عنوان سومین گفتمان، روشنفکری دینی از سال 1339 در جامعه مطرح و فعال شد. بازرگان در سال 39 به شاه هشدار داد که اگر اصلاحات لازم را انجام ندهید جامعه به سوی دو قطبی‌شدن و رادیکالیسم پیش می‌رود، هشدارهایی که رژیم وقت به آن وقعی ننهاد و در نهایت مبارزات دانشجویان وارد فاز مسلحانه شد.»
او گفت: «جریان حسینیه ارشاد از سال 1350 در جامعه مطرح شد. این حسینیه در مدت زمان کمی کانون تولید فکر تبدیل شد. دکتر شریعتی به عنوان یکی از بانیان حسینیه ارشاد در کنار شهید مطهری، نقص معرفتی را در جنبش دانشجویی برطرف کرد و جریان دانشجویی را از خانه‌های تیمی به مساجد و کانون‌های فرهنگی منتقل کرد. در نهایت با رهبری امام(ره) انقلاب به پیروزی رسید. بعد از پیروزی انقلاب چون شعارهای انقلابیون در سطح بالاتری از شعارهای جنبش دانشجویی قرار داشت، فعالیت جنبش در زمینه حمایت از شعارهای انقلاب قرار گرفت. حتی در زمان جنگ شاهد هستیم که دومین رتبه شهدا به دانشجویان اختصاص دارد. جنگی که در آن بعد از 200 سال، حتی 1 سانتی متر از خاک ایران جدا نشد.»
عدالتخواهی، دمکراسی‌خواهی و مردم‌سالاری راهبردهای جنبش دانشجویی
ظریفیان درباره فعالیت دانشجویان در دوران سازندگی و مخالفت‌هایشان با ورود سرمایه خارجی به کشور و فعالیت‌های دانشجویان در دوران اصلاحات، گفت: «هیچ‌کس باور نمی‌کرد "جنبش اصلاحات" در سال 76 به پیروزی برسد. در زمان اصلاحات و با توجه به اینکه رویکرد دولت، توسعه سیاسی بود بیش از 200 تشکل جدید ایجاد شد و 4 هزار نشریه دانشجویی مجوز نشر دریافت کردند. وقتی دانشگاه فعال شد و احساس هویت و زنده‌بودن کرد، احکام کمیته انضباطی به شدت کاهش پیدا کرد اما در 18 تیر 78 عده‌ای که این نشاط و تاثیرگذاری را برنمی‌تافتند، به کوی دانشگاه حمله بردند. هر چند همه ارکان نظام این هجوم را محکوم کردند اما بعد از آن یک رکود بر جنبش دانشجویی حاکم شد.»
به گفته ظریفیان در دوران دولت مهروزان برای دانشگاه اتفاقات خوبی نیفتاد و اصل بر "عدم فعالیت دانشگاه" تبیین شد. در نتیجه دانشگاه پیشرو به دانشگاه تابع تبدیل شد. برخوردهای کمیته انضباطی افزایش پیدا کرد و سبب انحلال بسیاری از تشکل‌ها شد. اگر امروز آسیب‌های اجتماعی در جامعه مطرح می‌شود می‌توان رد پای این تصمیم‌ها را در ظهور این آسیب‌ها مشاهده کرد.
معاون دانشجویی وزیر علوم در دولت اصلاحات به راهبردهای جنبش دانشجویی از سال 1315 تا 1375 اشاره کرد و گفت: «2 راهبرد اساسی در این 60 سال همواره مورد تاکید قرار گرفته است. راهبرد عدالت‌خواهانه و راهبرد ضد‌امپریالیستی. از سال 76 راهبرد سومی با عنوان، دموکراسی‌خواهی و مردم‌سالاری وارد راهبرهای جنبش دانشجویی شد.»
انتهای پیام/