هم‌اندیشی استادان بوشهری با موضوع آسیب‌شناسی وضعیت اخلاقی، ناسازگاری، آگاهی و عمل اخلاقی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از بوشهر، صادق نیا در این نشست با تبریک 16 آذر و روز فرخنده دانشجو، گفت: «دانشجو بودن یک افتخار است و امیدوارم همه ما همواره دانشجو بمانیم.»
صادق‌نیا با طرح یک سوال اساسی موضع آسیب شناسی اخلاقی را آغاز و مطرح کرد: «گسست میان آگاهی اخلاقی و عمل اخلاقی در جامعه به چه دلایلی معطوف است؟.»
وی افزود: «یا بهتر است اینگونه به موضوع توجه کنیم که چرا دانسته های ما در حوزه اخلاقیات و حتی در بسیاری از حوزه های دیگر چون سلامتی، بهداشت، جسمی، روحی و... منجر به عمل اخلاقی نمی شود.»
صادق نیا با بیان اینکه این سوال از دیرباز دغدغه بسیاری از پزوهشگران و محققان بوده است، خاطرنشان کرد: «در این مورد دو دیدگاه اصلی وجود دارد که یکی عمل اخلاقی را به آگاهی و دانسته های بیشتر مرتبط می سازد و تأکید دارد آگاهی شرط کافی برای عمل اخلاقی است و کنش های غیراخلاقی ریشه در نادانی دارد و مورد دوم، عمل اخلاقی را مجزا از آگاهی در نظر می گیرد و معتقد است که آگاهی به تنهایی برای عمل اخلاقی کافی نیست و در کنار آن باید عناصر دیگری نیز باشد.»
عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم با تأکید بر اینکه گروهی از دانشمندان چون سقراط و افلاطون، آگاهی را فضیلت و عدم آگاهی را رذیلت می دانند، تصریح کرد: «اینان معتقدند اگر آگاهی در هر موردی بیشتر شود، میزان عمل به آن موضوع نیز بیشتر خواهد شد.»
وی عمل اخلاقی را از نگاه ارسطو تفسیر و بیان کرد: برای انجام عمل اخلاقی، معرفت به تنهایی کافی نیست، بلکه میل و شوق نیز باید با آن تلفیق شود تا میزان عملبه آن نیز بالا رود.»
صادق نیا ادامه داد: «از زاویه دیدگاه نخست به این نتیجه می رسیم که اگر آگاهی بیشتر شود، شکاف بین آگاهی اخلاقی و عمل اخلاقی پر خواهد شد به همین دلیل بر افزایش آگاهی اخلاقی جامعه تأکید دارند. اما از منظر گروه دوم برای افزایش عمل اخلاقی بهتر است بر متغیرهای دیگری نیز توجه داشت.»
عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم با بیان اینکه گروهی معتقدند مشکل این شکاف بین عمل و آگاهی اخلاقی، آگاهی به تنهایی نیست ابراز کرد: «این مسئله از دو دیدگاه روانشناختی و جامعه شناسی قابل بررسی است.»
وی با بیان اینکه این آسیب اخلاقی از دیدگاه روانشناسی در سه بخش مهم و اساسی مورد تحقیق قرار گرفته، تشریح کرد: «اولین مسئله تلنبار شدن اطلاعات در ذهن فرد است که منجر به افزایش انتخاب می شود. این مسئله شک و تردید را در فرد بوجود آورده و با سلب آرامش از او، باعث روی آوردن شخص حتی به خرافات نیز می شود. بر اساس این نظریه آگاهی نه تنها به عمل اخلاقی کمک نمی کند بلکه سبب می شود که افراد در انجام عمل اخلاقی گرفتار تردید شوند.»
این عضو هیات علمی دانشگاه، دومین مورد از این محور را فیلترسازی غلط و منفی معرفی و اظهار کرد: «قضاوت دیگران که منجر به دیده شدن نکات بد و ناپسند افراد می شود، یکی دیگر از موارد نکوهیده اخلاقی است. از این منظر افراد به خود و دیگران همواره با دیده تردید نگاه می کنند.»
وی عدم پیگیری های صحیح و بجا را در مسائل اخلاقی را معضل دیگر موجود در جامعه دانست و عنوان کرد: «گاهی دلیل رفتار غیراخلاقی در عدم تکرار و تمرین است. اخلاق اسلامی یک تمرین همیشگی است و باید آن را پیگیری کرد. از منظر جامعه شناسی نیز می توان از زوایای مختلفی به این موضوع نگاه کرد. تفسیرهای متفاوت افراد از کنش ها و تعارض بین بافت و عرف را از آسیب های اخلاقی در مبحث جامعه شناختی معرفی کرد.»
صادق نیا در پایان با جمع بندی مبحث آسیب شناسی وضعیت اخلاقی، ناسازگاری، آگاهی و عمل اخلاقی، گفت: «با نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده در عمل نکردن به دستورات اخلاقی چند دلیل مختلف مردم در این آسب مشخص شد: من به شرط دیگری یعنی مشروط کردن عمل اخلاقی خود به دیگری؛ خودگرایی اخلاقی؛ تعارضات نقشی؛ بدگمانی به سنت و معلمان سنت؛ کاهش سرمایه اجتماعی اخلاق و مزیت نسبی بی اخلاقی در جامعه؛ ریسک بالای عمل اخلاقی، هراس اخلاقی در جامعه؛ و ... از مهمترین علل شکاف بین آگاهی اخلاقی و عمل اخلاقی در جامعه ایران به شمار می آیند.»
در پایان اساتید حاضر درجلسه نکته نظرات و سوالات خویش را مطرح کردند.
انتهای پیام/