ابراهیم حقیقی: شعر حافظ سکوی پرش من در نقش غلط بود

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی گالری آ؛ نمایشگاهی که بدون اغراق از زمان برپایی اش تاکنون یکی از پر مخاطب ترین نمایشگاه های ساری جاری به شمار می رود، و چهره های فرهنگی و هنری بسیاری چون اکبر عالمی،نیکی کریمی،رضا کیانیان،حبیب رضایی،محمد رحمانیان،فرشید مثقالی، مجید عباسی،بهرام کلهرنیا، علیرضا مصطفی زاده، کامران عدل، سمیرا علیخان زاده، هادی هزاوه ای، احمد مجیط طباطبایی، امیر اثباتی، ایرج اسکندری، علی فرامرزی، مریم زندی، پری یوش گنجی، محمود رضا بهمن پور، عباس مشهدی زاده، سعید شهلاپور ، فرهاد توحیدی و عباس سجادی از این نمایشگاه دیدن کردند.

در این نمایشگاه حقیقی مجموعه ای از خط نگاره هایش را که بر اساس شعر حافظ شکل گرفته اند را به نمایش گذاشته است و این ششمین نمایشگاه خط نگاره حقیقی به شمار می رود که آثار این مجموعه با مجموعه پیشین حقیقی که من و خیام و ماتیس نام داشت و در گالری گلستان در معرض دید علاقه مندان قرار گرفت تفاوت فاحشی دارد. البته حقیقی پیشتر نیز در مجموعه خط نگاره ها به شعر حافظ پرداخته بود اما این نخستین مجموعه مستقلی است که او تمرکزش را بر روی شعر حافظ گذاشته است.

او تاکیدش را در این مجموعه بر روی دو عنصر "نقش" و "خیال" که در آثار حافظ به وفور یافت می شود گذاشته و پس از آن تمام تصاویری که در طول تاریخ با شعر این شاعر همخوانی دارد را گردآوری کرده است و در این مجموعه از آن ها استفاده کرده است.

در نقش غلط به غیر از کلام و خط که فارسی هستند مجموعه ای از موتیف ها به چشم می خورد که برای مخاطب فارسی زبان بسیار آشنا است و تاکید بر ایرانی و بومی بودن اثر دارند، از تصاویری که از بشقاب های دوره سلجوقی به جای مانده اند تا مینیاتورهای رضا عباسی و اسنادی که در آن خط اهمیت ویژه ای دارد.

با این که در مجموعه خط نگاره ها خط یکی از عناصر کلیدی است اما حقیقی تاکید دارد که این مجموعه نقاشی خط به شمار نمی رود و معتقد است نقاشی خط به آثاری چون آثار حسین زنده رودی اطلاق می شود که خط در آن خوانا نیست. او می گوید مبنای اصلی شکل گیری این مجموعه شعر حافظ است و من دوست دارم وقتی مخاطب این آثار را تماشا می کند همچنان شعر حافظ برای مخاطب خوانا و قابل فهم باشد و خط و عناصری چون زیبایی موجب نشود که مخاطب از مفهومی که حافظ مد نظرش است، دور افتد.

حقیقی مجموعه خط نگاره ها را با شاعران معاصر شروع کرده و بعدها روی شعر سعدی، مولانا، حافظ و خیام کار کرده است او همچنین از شعر سعدی، نظامی و ابتهاج نت برداری کرده است و در نمایشگاه های آتی اش شاهد تمرکز او روی اشعار این شاعران خواهیم بود.

همچنین در این نمایشگاه مستند نقش بر آب ساخته مرتضی آکوچکیان با تهیه کنندگی آسیه مزینانی پخش می شود. این مستند 27 دقیقه ای دربرگیرنده صحبت‌های این هنرمند گرافیست درباره‌ علت شکل‌گیری، تولد و مسیر طی‌شده در خط نگاره‌هایش است که به بهانه‌ نمایش مجموعه‌ ششم خط‌نگاره‌های این هنرمند در گالری «آ» مطرح شده است.

حقیقی درباره چگونگی شکل گیری مجموعه خط نگاره ها گفت: داستان خط نگاره ها به سال های بسیار دور باز می گردد من در سال 1372 تصمیم گرفتم که در آثارم از خوشنویسی سنتی فاصله بگیرم و از خطی استفاده کنم که ظرفیت و قابلیت این را داشته باشد که با آن شعر نو نوشته شود. بی شک خط نستعلیق، شکسته و ثلث قابلیت این را ندارند که با آن شعر شاملو، نیما و یا سهراب نوشته شود.

او افزود: گرافیک به من یاد داده بود که ظرفیت بصری و مفهومی هر کلمه می تواند متفاوت و طراحانه باشد که بیان این ظرفیت ها از عهده خوشنویسی سنتی بر نمی آید از این رو تصمیم گرفتم که از خط ابداعی خودم برای نوشتن شعر این شاعران استفاده کنم.

این گرافیست پیشکسوت گفت: من از زمانی که تصمیم گرفتم که روی مجموعه خط نگاره ها کار کنم برایم عنصر نقش و خیال خیلی اهمیت پیدا کرد و این دو عنصر را در شعر شاعران بسیاری جست وجو کردم و در یافتم که این دو عنصر در شعر حافظ بیش از هر شاعری استفاده شده است. و پس از آن به دنبال تصاویری گشتم که این نقشی که حافظ در شعرش از آن حرف می زند را کامل کند.

او افزود: یکی از نقش‌هایی که یافتم، نقش‌های کهن ایرانی در قرن شش بود و من به سراغ نقش‌های سلجوقی رفتم. سپس دنبال نقش‌های معاصر گشتم و اول از همه با عکس کودکی خودم، عکس پدرم و عکس مادرم، روبرو شدم که این عکس‌ها همگی نقش هستند، در حالی‌که خود آن انسان‌ها دیگر وجود ندارند، حتی من هم دیگر آن کودک نیستم ولی عکس و نقشم در آلبوم وجود دارد. عکس های دوره پهلوی اول که فیگور و آرایش ها با امروز تفاوت فاحشی دارند، تصویر سازی های کتاب ها، کتاب های دعا نویسی و طلسم و بعد از این نقش ها در آثارم بهره بردم.

حقیقی درباره اهمیت شعر حافظ برای شکل گیری مجموعه نقش غلط گفت: انتخاب شعر یک سکوی آغاز بوده است ولی وقتی که از شعر عبور می‌کنیم ونقاشی می‌کنیم، خود نقاشی مهم است. در واقع شعر حافظ این انگیزش را در من بوجود آورد که این مجموعه را خلق کنم و من به هیچ وجه منکر تاثیر شعر حافظ نیستم.

در ادامه فرهاد توحیدی گفت:حقیقی هنرمندی چند وجهی است و در کنار آثار درخشانی که در عرصه تجسمی خلق کرده، یکی از استادان به نام و تاثیرگذار در عرصه گرافیک به شمار می رود که شاگردان بی شماری نیز تربیت کرده است. او در آثارش با شناخت و تسلطی که بر زیبایی شناسی، ادبیات، سینما، گرافیک، خط، نقاشی و عکاسی دارد معجون غریبی ساخته است.

او با اشاره به تقویمی که حقیقی نخستین بار از خط نگاره ها در آن استفاده کرده بود گفت: حقیقی در این اثر از ادبیات کلاسیک بهره گرفته بود و انتخاب خوبی کرده بود، در شش نمایشگاهی که برپا کرده نیز رویکردش نسبت به استفاده از خط و شعر بسیار خوب بوده است و انتخاب هایش همواره بی نظیر بوده است و خیال انگیزی در تمام خط نگاره های او به چشم می خورد.

به گفته این فیلم نامه نویس؛ استفاده از شعر کلاسیک و چند لایه بودن آن کمک کرده که آثار حقیقی چند لایه شوند و بسیار لذت بخش است وقتی مخاطب به آن چیزی که زیر لایه های خط و رنگ جاخوش کرده دست می یابد.

بهرام کلهرنیا گرافیست و مدرس دانشگاه گفت: حقیقی هنرمندی چند وجهی و صاحب چند فن است. او اشنایی خوبی نسبت به تاریخ فرهنگ تاریخ بوم و سرزمین و تاریخ ادبیات ایران دارد. می شود گفت او با شعر زندگی کرده با حافظ زندگی کرده و فقط خواننده و آدم مجاور شعر نبوده است شعر به ژرفای وجود او رسوخ کرده است و برای همین است که در آثارش به بهترین شکل ممکن توانسته است از شعر فارسی بهره بگیرد

به گفته این گرافیست، حقیقی یک طراح گرافیک است و با ریز و درشت ، ستبری خط آشنایی کامل دارد او برای نوشتن خط نگاره هایش راه استادان پیشکسوا خوشنویسی را نرفته است بلکه با استقلال رای مسیری را انتخاب کرده که خاص خود اوست کارهایی که شاید در مذاق یک استاد خوشنویس خوش نیاد.

او ادامه داد: حقیقی در کارهای خودش موفق شده که جهان شاعرانه خودش را به جهان شاعرانه شعر تاریخی گره بزند به گونه ای که وقتی اثر او را می بینیم نمی توانیم جدا کنیم که کجای این شعر حقیقی است و یا کجای آن حضرت حافظ است. این ها به یک یگانگی انتخاب شده و تراش خورده دست پیدا کرده اند. که متعلق به روزگار کنونی نیست. اتفاق جدیدی که پیش آمده که متعلق به روزگار ما است چیزی که آدم نو آن را می بیند شعفی رازآمیز در آن رخ می دهد.

سعید شهلا پور مجسمه ساز گفت: من حقیقی را از دوران دانشگاه می شناسم او از دانشجویان سال پایینی من بود و در دانشگاه ما فقط با هم سلام علیکی داشتیم و دوستی ما در سال 1369 در خانه بهرام دبیری شکل گرت و برای نخستین بار در نشست دوستانه ای که مرتضی ممیز نیز حضور داشت درباره خط نگاره ها صحبت شد و اتفاقا ممیز نظرش درباره این آثار بسیار خوب بود.

او افزود: با این که حقیقی اسم این مجموعه را خط نگاره گذاشته است اما من به عنوان نقاشی به این آثار نگاه می کنم و برایم مهم نیست که خط این تابلوها خوانا هست یا نه .

هادی هزاوه ای هم درباره ابراهیم حقیقی و آثارش گفت: من حقیقی را از سال های دور می شناسم او هنرمندی چند وجهی است، معماری خوانده، عکاسی کرده کرده و به گرافیک تسلط کامل دارد. برخورد او با خط بسیار مدرن است و او خط را به شیوه مدرنیست ها وارد نقاشی هایش کرده است.

او افزود: گرافیک به هنرمند کمک می کند که از پیچیدگی ها به سمت سادگی و بیانی شیوا دست پیدا کند و حقیقی در آثارش از امکانات گرافیک به خوبی بهره برده است.

"نقش‌غلط" ششمین نمایشگاه خط‌نگاره‌های ابراهیم حقیقی است که تا ۲۶ آذرماه از ساعت ۴ تا ۸ شب در خیابان کریم خان زند، خیابان عضدی (آبان جنوبی)، کوچه اردشیر‌ ارشد، شماره ۷ میزبان علاقمندان به هنرهای تجسمی است.