شناسایی گسلی قدرتمند بیخ گوش برج میلاد/ آیا بزرگترین سازه ایران قدرت رویارویی با این گسل را دارد؟

الهه خانی، گروه اجتماعی- علی بیت‌الهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به شناسایی گسل‌های جدید در تهران اعلام کرد که از حدود ۳۰ سال گذشته خطوط گسلی منقطعی در لاین میانی امتداد بزرگراه حکیم شناسایی شده‌اند و لاین‌های گسلی در امتداد غرب به شرق تهران وجود دارد که مطالعات و بررسی‌های دقیق‌تر توسط همکاران ما در سازمان زمین شناسی نشان می‌دهد این گسل‌ها به هم پیوسته‌اند که این گسل به هم پیوسته قدرت و توان لرزه‌زایی بالایی دارد.

به گفته او این گسل به هم پیوسته از طول امتداد شرق به غرب تهران عبور می‌کند و دقیقا از مجاورت برج میلاد می‌گذرد.

اعلام این خبر بود که نگرانی‌های فراوانی را به وجود آورد؛ اینکه گسلی با توان لرزه‌زایی بالا بزرگترین سازه ایران را تهدید می‌کند و این نگرانی‌ها سوالاتی را به وجود می‌آورد. آیا برج میلاد به گونه‌ای ساخته شده که بتواند زلزله‌ای با مقیاس بالا را تحمل کند؟ آیا به هنگام ساخت برجی با این عظمت تحقیقات کافی زمین شناسایی صورت گرفته است یا خیر؟

داده‌های جدید گسل برج را معرفی کرده است
جواد بلورچی، سخنگوی سازمان زمین شناسی در پاسخ به این سوالات می‌گوید: گسل برج میلاد را داده‌های جدید سازمان زمین‌شناسی معرفی کرده است. این گسل‌ها در مطالعات 20 سال گذشته که برج میلاد بر مبنای آن ساخته شده شناسایی نشده بود و فرض بر آن بود که در محدوده این برج گسلی وجود ندارد.

بلورچی با بیان اینکه اما علم روز و مطالعات اخیر نشان می‌دهد که در محدود برج میلاد یک گسل فعال وجود دارد، اضافه می‌کند: اما برای سازه بزرگی مثل برج میلاد اصولا به هنگام طراحی باید ضریب ایمنی بالایی در نظر گرفته شده باشد، لازم است که بازنگری‌های لازم صورت گیرد تا اگر نیاز به تقویت سازه وجود دارد این کار هم انجام شود. البته من نمی‌دانم این تمهیدات برای ساخت این برج در نظر گرفته شده است یا خیر؟
طراحی برج میلاد برای تحمل زلزله‌هایی با ریشتر بالا

اقبال شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران اما پاسخ این سوال را این‌گونه می‌دهد: برج میلاد که یکی از بزرگترین پروژه‌های عمرانی پایتخت است برای تحمل زلزله‌هایی با مقیاس ریشتر بسیار بالا طراحی شده است.

رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران با توضیح دادن درباره تجهیزات نصب شده روی برج میلاد که ضریب ایمنی آن را می‌سنجد، می‌گوید: هم‌اکنون دستگاه‌هایی روی برج میلاد نصب است که هرگونه انحراف از ساخت اولیه را اندازه‌گیری می‌کند و به پیمانکار مربوط (یاد‌مان سازه) اعلام می‌کند. البته در این زمینه یک مشاور خارجی هم با پیمانکار ایرانی همکاری می‌کند بنابراین کوچکترین اتفاقی برای برج توسط دستگاه‌های نصب شده اعلام می‌شود.

وقتی صحبت از گسل در کنار برج میلاد به میان می‌آید سوال دیگری که به ذهن می‌رسد این است که این گسل تا چه اندازه می‌تواند برج را تهدید کند. بلورچی در پاسخ به این سوال توضیح می‌دهد: گسل‌ها همه عمیق هستند، زمانی که در خصوص زمین لرزه صحبت می‌کنیم درباره اعماقی بیش از هشت کیلومتر در زمین صحبت به میان می‌آید.
گسل برج میلاد فعال‌تر از گسل شمال تهران

بلورچی ادامه می‌دهد: مطالعات جدید نشان می‌دهد که نرخ فعالیت گسل برج میلاد نسبت به گسل شمال تهران بیشتر است. البته اگر تهمیدات ایمنی در سازه برج میلاد زیاد باشد نباید آسیبی به هنگام زلزله به برج برسد اما مدل‌سازی مجدد با اطلاعات جدید به جهت پایدارسازی سیستم می‌تواند علاج واقعه قبل از رویداد باشد.

اما به گفته شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران، بر اساس آخرین اطلاعات به دست آمده سازه برج میلاد تا به امروز دچار هیچ‌گونه آسیبی نشده است.

او در خصوص مطالعات صورت گرفته لازم قبل از احداث برج میلاد، می‌گوید: از مشاوری که قصد داشته تا سازه‌ای به این عظمت را بسازد انتظار می‌رود که تمام مطالعات لازم انجام شده باشد که البته این اتفاق هم افتاده است. برج میلاد یک سازه ملی و نماد ایران است بنابراین تدابیر ایمنی لازم برای ساخت این برج اندیشیده شده است.

نقشه گسلی تهران

رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران با بیان اینکه تا حدود 6 ماه پیش که گسل‌های اصلی و جدید شناسایی و به شهرداری اعلام شد، از وجود این گسل اطلاعاتی در دست نبود، اضافه می‌کند: گروه شناسایی گسل‌ها با مطالعات جدید و گودبرداری‌های صورت گرفته این گسل‌های جدید را شناسایی کردند و به طور حتم احتمال وجود گسل‌های دیگر هم وجود دارد.
او توضیح می‌دهد که گسل‌ها در تهران به سه دسته اصلی، مهم و فرعی تقسیم‌بندی می‌شوند و باید دید این گسل از کدام دسته است و تا چه میزان فعالیت دارد.

شاکری با بیان اینکه در طراحی برج میلاد تمام وقایعی که ممکن است به آن آسیب برساند باید پیش‌بینی شده باشد، عنوان می‌کند: حداقل زمین‌لرزه‌ای که برج میلاد می‌تواند تحمل کند به بزرگی هشت ریشتر است. البته باید اطلاعات جدیدی که زمین شناسی درباره گسل‌ها ارائه داده است هم مورد بررسی قرار گیرد.

به گزارش آنا، حدود ۵۰ کیلومتر مربع از مساحت شهر تهران بر روی گسل‌ها قرار دارد، گسل‌هایی که از تهران عبور می‌کنند به سه دسته گسل‌های بزرگ، متوسط و خرد تقسیم می‌شوند که مطالعات نشان می‌دهد؛ پنج گسل اصلی و بزرگ از شهر تهران عبور می‌کند. گسل‌های جنوب ری، شمال ری، گسل شمال تهران و گسل نیاوران، گسل قصر فیروزه و شرق تهران از گسل‌های اصلی و بزرگی است که از پایتخت می‌گذرد که از بین این‌ها مهم‌ترین گسل، گسل شمال تهران است. گسل شمال تهران چیزی حدود ۳۰ کیلومتر مربع از مجموع طول گسل‌های تهران را شامل می‌شود. بیش از ۴۰ گسل خرد و متوسط هم از شهر تهران می‌گذرد.