حجت الاسلام ایازی: جایی که اصول اخلاقی در تجارت نباشد، رونق اقتصادی نخواهد بود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، حجت الاسلام سیدمحمدعلی ایازی در نشست تخصصی نظام داد و ستد در فقه معاملات حضرت امام خمینی (ره) که به همت معاونت فرهنگی دانشجویی واحد علوم و تحقیقات با مشارکت معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی دانش‌بنیان و مرکز فرهنگی دانشگاهی امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی برگزار شد، گفت: «امام خمینی (ره) هرچند در استنباط همه احکام عبادی و معاملی از اصول مشترکی تبعیت می‌کند، اما به مناسبت ویژه احکام معاملات که ملاک صدور آنها روشن و بخش مهمی از آن امضایی است و روش عرف در آن نقش اساسی دارد. مبانی خاص این دسته از احکام را مطرح و با تکیه بر ملاکات احکام به نتایج خاصی رسیده است.»
وی با بیان جایگاه معاملات در معارف دینی، به شرح و توضیح درباره اهمیت فقه و انسان معنوی معاصر، جایگاه معاملات در معارف دینی و ضرورت توسعه معاملات با توسعه تکنولوژی پرداخت.
ایازی افزود: «دین به آرامش و سکونت معنوی اهمیت بسیار داده است و شخصیت انسان را با دو مؤلفه جسم و جان می‌داند که نیاز هردو باید تأمین شود و این در صورتی است که معیشت تأمین شود و کسب‌وکار رونق گیرد و روابط اجتماعی بر نظام و پیوندی اخلاقی و عدالت و احترام به‌حق مالکیت افراد استوار شود.»
وی ادامه داد: «اسلام برای اینکه روابط اقتصادی نیز همانند روابط اجتماعی با صداقت و راستی و از روی عدالت و رضایت انجام پذیرد و مصالح فردی و اجتماعی تأمین و از هرگونه هرج‌ومرج و اختلاف و درگیری جلوگیری شود، به جزئیاتی از احکام و آداب توجه نشان داده است.»
استاد حوزه و دانشگاه با توجه به معاملات در قرآن کریم، فقها و فقه معاملی، پیشینه نگارش فقه معاملات و چرایی طرح فقه اقتصادی، گفت: «امام خمینی (ره) نیز از آن دسته فقهایی است که بحث معاملات خود را بر اساس ترتیب و چینش کلی و حتی دفاع از نظریات ایشان در کتاب البیع رعایت کرده، هرچند در مواردی مباحثی را افزوده و یا نظریات شیخ را به چالش کشیده است.»
مدیر گروه علوم قرآن و حدیث واحد علوم و تحقیقات با بیان اینکه «کتاب البیع»، متنی علمی و استدلالی و زبان آن مناسب با ادبیات حوزه‌های علمیه تدوین شده است، ادامه داد: «بر این کتاب شرح‌ها و حواشی فراوانی نگاشته شده است، از آن جمله: کتاب البیع یکى از آثار ارزشمند باقیمانده از شهید آیت‌الله سید مصطفى خمینى است که از نظر اسلوب و روش طرح و بررسى و نقد آرای فقهاى عظام در نوع خود کم‌نظیر است.»
وی افزود: «اگرچه این شخصیت بزرگوار تمام قسمت‌هاى المکاسب المحرمة، البیع، الخیارات از مکاسب شیخ اعظم را تدریس کرده و خلاصۀ مباحث را تدوین و تألیف کرده‌اند، اما متأسفانه تمام کتاب المکاسب المحرمه و قسمت‌هایى از البیع و خیارات مفقودشده و این آثار، ناقص و ناتمام در اختیار ما قرارگرفته است.»
ایازی گفت: «امام خمینی بار‌ها به مناسبت بیان بیع و ماهیت آن و یا احکام بیع، به تعبیرهایی از عرف یاد کرده و به اهمیت توجه به عرف توجه دارد، مانند: «و الشاهد علیه: مضافاً إلى فهم العرف و ارتکاز العقلاء»، یا در جایی دیگر می‌گویند: «بل الظاهر منها أن‌ها أحکام فعلیّة، بصدد إنفاذ المعاملات العقلائیّة و العقود العرفیّة، و لا یزال الفقهاء الذین هم من العرف و العقلاء یتمسّکون بها لإثبات صحّة المعاملات» نکته قابل توجه در تمام موارد این است که از نظر ایشان معاملات از امور توقیفی شارع نیست و پیش از اسلام هم رواج داشته و احکام تعیین شده شارع نیز مبنا و جهت عقلایی دارد.»
وی اظهار کرد: «کمتر انسانی است که در کار و رفتار روزمره خود با مسائل و احکام معاملات درگیر نباشد و نیاز به دانستن قوانین آن هرچند در شکل خودآموز و ارتکازی آن نداشته باشد، تا بتواند معامله درست انجام دهد و یا حقی را استیفا کند.»
ایازی ادامه داد: «احکام معاملات در برابر عبادات قرار می‌گیرد و در تحقق آن قصد قربت شرط نیست و معیار پذیرش و صحت آن ترتیب اثر عینی و خارجی است. فلسفه تبیین احکام معاملات است، دین به آرامش و سکونت معنوی اهمیت بسیار داده و این در صورتی است که روابط اجتماعی بر نظام و پیوندی اخلاقی و عدالت و حق مالکیت افراد و احترام به آن استوار شود. یکی از محورهای مهم آن حاکمیت ارزشهای اخلاقی بر دادوستد و اصول انسانی معهود در میان همه جوامع است.»
انتهای پیام/