بررسی وضعیت شهر تهران از منظرالگوی توسعه حمل‌ونقل عمومی‌ محور

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از روابط عمومی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران ، بابک نگاهداری با توجه به اتمام پروژه مطالعاتی بررسی و ارزیابی ضوابط شهرسازی شهر تهران برمبنای اصول TOD و ارائه پیشنهادات اصلاحی (بررسی پایلوت در مناطق 12 و 22) گفت : الگوی توسعه حمل‌ونقل عمومی‌محور، توسعه‌ای را بر مبنای محوریت حمل‌ونقل عمومی پیشنهاد می‌دهد که در نهایت منجر به کاهش سفرهای شهری به ویژه سفر با خودروی شخصی می‌شود و به این ترتیب با کاهش مصرف انرژی به سمت پایداری حرکت می‌کند.

نگاهداری تصریح کرد : بر اساس نتایج به دست آمده از ارزیابی انجام شده، این پروژه مهم و راهبردی می‌توان گفت، از آنجایی که طرح تفصیلی مناطق 12 و 22 شهر تهران بر مبنای الگوی توسعه حمل‌ونقل عمومی‌محور تهیه نشده‌ است ، بنابراین نمی‌توان انتظار میزان انطباق بالایی میان ضوابط این دو منطقه و الگوی توسعه حمل‌ونقل عمومی‌محور داشت.

رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران خاطر نشان کرد : در پژوهش حاضر ضوابط شهرسازی شهر تهران (منطقه 12 و 22 به صورت پایلوت) به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های طرح‌های توسعه شهری که پیونددهنده انگاره‌ها و رویکردهای طرح به سطح اجرایی است با ضوابط الگوی توسعه حمل‌ونقل عمومی‌محور (TOD) مورد ارزیابی قرار گرفته است. امروزه حجم قابل توجهی از سفرهای شهری در تهران، از طریق وسایل حمل‌ونقل شخصی صورت می‌گیرد و این درحالی است که تهران دارای پوشش تقریباً مناسبی از شبکه حمل‌ونقل عمومی است. سفرهای با خودروی شخصی منجر به افزایش ترافیک و راه‌بندان، افزایش میزان آلودگی هوا، مشکلات جسمی و روانی شهروندان، کاهش کیفیت زندگی و در نتیجه حرکت به سوی ناپایداری است؛ بنابراین انطباق با توسعه حمل‌ونقل محور می‌تواند به عنوان ضرورتی در راستای پایداری مطرح شود.

وی تاکید کرد : این ارزیابی در سه مولفه کاربری زمین، حمل‌ونقل عمومی و طراحی شهری و در قالب 8 شاخص استاندارد ITDP شامل «پیاده‌مداری، دوچرخه‌مداری، اتصال، حمل‌ونقل عمومی، اختلاط، تراکم، توسعه فشرده و تغییر مد سفر» انجام شده و در هر کدام از زیرشاخص‌های تعیین شده وضعیت مناطق 12 و 22 در محدوده‌های TOD مشخص شد.

نگاهداری گفت: یکی از بخش‌های این مطالعه، مقایسه ضوابط پیشنهادی مطالعه حاضر با ضوابط ملاک عمل کنونی شهرداری تهران است که مشخص شد توسعه ناوگان حمل و نقل با طرح تفصیلی سازگاز نیست و بایستی در بازنگری طرح تفصیلی و در تدوین برنامه سوم مطلاحظات TOD نیز دیده شود.هرچند چون این طرح در کشورهای اروپایی و آمریکایی شکل گرفته است، باید ملاحظات بومی سازی نیز اتفاق بیفتد.

وی عنوان کرد : با توجه به همه مطالعات انجام شده و نتایج مفصلی که از آن حاصل شد، باید توجه داشت که تحقق توسعه حمل‌ونقل عمومی‌محور در شهر تهران، منوط به عوامل پرشماری است. همراهی و هماهنگی سیاست‌های توسعه منطقه‌ای، تهیه سند یا طرح توسعه شهر تهران بر مبنای رویکرد TOD و همراهی آموزش و فرهنگ‌سازی جامعه برای اولویت‌دهی به استفاده از حمل‌ونقل عمومی از مهم‌ترین پیش‌زمینه‌ها برای تحقق توسعه حمل‌ونقل عمومی‌محور است.

نگاهداری بیان کرد : از آنجایی که TOD یک الگوی توسعه است می‌بایست کلیت شهر و فضای منطقه پیرامون آن را سازمان دهد و اگر به شکل بخشی و موضعی با آن برخورد گردد ثمربخش نخواهد بود.لذا تجربه مطالعه دو منطقه 12 و 22 به صورت پایلوت، نتایج ارزشمندی به همراه داشت. منطقه 12 با حجم بافت و آثار تاریخی و میراثی فراوان، تراکم بالای فعالیت به دلیل عملکرد مرکزی آن برای تهران، و از سوی دیگر منطقه 22 با تراکم پایین حول ایستگاه‌های مترو که آن‌هم تنها در حاشیه جنوبی منطقه به تعداد محدود وجود دارد، شرایط متفاوتی که در جای جای تهران وجود دارد را نشان می‌دهد. این شرایط سبب می‌شود که راهی جز گونه‌شناسی محدوده‌های پیاده‌روی پیرامون ایستگاه‌های مترو نباشد ودر تحقیق حاضر نیز تلاش گردید این مهم برای محدوده‌های TOD هر دو منطقه به لحاظ کاربری (عملکردی) و حمل‌ونقلی صورت پذیرد.

رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران گفت: لازم است اهداف TOD در تهران با توجه به زمینه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی، کالبدی فضایی و سیاسی و اداری، بازتعریف گردد و به اصطلاح بومی‌سازی شود تا هم موجب کاهش مصرف انرژی و افزایش پایداری که غایت TOD است و هم با شرایط زمینه‌ای خود منطبق باشد.

وی در پایان افزود : پیش نویس ضوابط پیشنهادی و مقررات اصلاحی جهت ارائه به شورای عالی معماری و شهرسازی تدوین شده و آماده شده است .