از چاوشی‌خوانی تا نخل‌برداری عزاداران یزدی
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، مردم یزد در پیشواز ماه عزاداری سالار شهیدان حضرت اباعبدالله‌الحسین (ع)، مراسم‌های سنتی مذهبی ویژه‌ای برگزار می‌کنند.
یکی از این آیین‌ها، مراسم «بهرشهید» در شهر ندوشن یزد هست که همه ساله مردم این منطقه براساس سنتی دیرینه، ۱۰روز قبل از آغاز ماه محرم با برپایی آن به استقبال ایام سوگواری سیدالشهداء (ع) میروند.
در آیین بهرشهید که تا اول ماه محرم ادامه دارد هیاتی متشکل از جوانان و نوجوانان شهر به منازل مردم مراجعه و اشعاری را در سوگ حضرت امام حسین (ع) و یاران باوفایش زمزمه می‌کنند.
این مراسم طی ۱۰روز یاد شده قبل از نماز مغرب و عشا در محله‌های مختلف آغاز می‌شود و دسته‌جات با جمع‌آوری نذورات مردم، پس از آن مراسم عزاداری را در تکایا برگزار می‌کنند.
مردم این خطه همچنین دو روز مانده به ماه محرم آیین دیگری به نام«پرسه» نیز برپا می‌کنند. در اجرای این برنامه مردم در قالب هیات عزاداری در سطح کوچه و محله‌ها حرکت می‌کنند و اشعاری در رثای علی‌اکبر(ع) می‌خوانند.
آذین بندی حسینیه، نخل برداری، طبخ آش، ذبح گوسفند، پخش نذورات مردمی و برپایی هیات‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی از دیگر برنامه‌های مردم یزد در ماه محرم است.
اهالی تعدادی از روستاهای شهرستان صدوق استان یزد نیز با برپایی آیین سنتی «شاخ به شاخ» و «ذکر گرفتن» به استقبال ماه محرم می روند. این مراسم از جمله رسوم اجداد این منطقه برای استقبال از ماه محرم است که در چند شب قبل از آغاز ایام سوگواری امام حسین (ع) برگزار می‌شود. این آیین سنتی در روستاهایی همچون «بندرآباد» و «شمسی» پررنگ‌تر از دیگر مناطق استان دیده می‌شود.
در آیین «شاخ به شاخ» که به شکل باشکوهی در این روستاها برگزار می‌شود اهالی روستا پس از اقامه نماز مغرب و عشا در گروه‌های مختلف شروع به پرسه‌زنی در کوچه‌های آبادی می‌کنند. آنها با خواندن ابیاتی، از مردم درخواست هیزم می‌کنند و هیزم‌های جمع‌آوری شده در میدان آبادی بر روی هم انباشته می‌شود و با برافروختن آتش در پرتو گرما و روشنایی آن عزاداری سنتی آغاز می‌شود. مردم دست در دست هم حلقه‌ای بزرگ در گرد آتش ایجاد می‌کنند و گروهی که تعدادشون به پنج یا هفت نفر می‌رسد در وسط این حلقه، حلقه کوچکتری تشکیل داده و خواندن نواهای «یا حسن» و «یا حسین» آغاز می‌شود.
جمعیت عزادار نیز با تکرار این عبارات، به سر و سینه خود می‌زنند و این مراسم تا پاسی از شب ادامه پیدا می‌کند. آیین «ذکر گرفتن» نیز بیشتر برای اعلام مجلس عزاداری امام حسین (ع) و همچنین استقبال از ماه محرم در برخی از روستاهای این منطقه برپا می‌شود. در این مراسم سنتی که مقارن غروب آفتاب و بر بالای پشت بام مسجد یا حسینیه آبادی برگزار می‌شود حاضران با خواندن اشعاری، فرا رسیدن ماه محرم و برپایی مجلس عزای حسین (ع) را به اطلاع اهل محل می رسانند.
آیین «چاووش خوانی» نیز از دیگر آیین های یزدی ها در ماه محرم است. این آیین که در مناسبت های دیگر مانند رمضان نیز برگزار می شود، هم زمان با آیین «پرسه زنی» ولی با وسعتی بیشتر برگزار می شود. در این مراسم، چاووش خوان به بالای بلندی می رود و با خواندن اشعاری در رثای امام حسین (ع)، مردم را از آمدن ماه محرم آگاه می کند. در یزد به اسب زین کرده ای که به طرز خاص آراسته شده و پیشاپیش دسته عزاداری حرکت می کند،«کتل» می گویند. گاهی به گردن این اسب چند شال ترمه یا ابریشمی به رنگ های سبز و سرخ آویزان کرده و سر و صورت حیوان را با چند قطعه آیینه کوچک، نگین، قرآن و … آذین می کنند و گاه بنا به سلیقه شخصی و به تعبیری دیگر، پارچه سفید خون آلودی را بر پشت حیوان می کشند و چند قطعه چوب رنگ شده قرمز به نشانه تیر و پیکان در پارچه فرو می کنند. همچنین کبوتر خونی زنده ای را نیز بر پشت اسب می گذارند. افسار این اسب یا کتل همواره در دست محافظ آن است و جلو دسته سینه زنی حرکت می کند و محافظ آن مرتب سر و صورت حیوان را نوازش می کند. این حرکت نمادین را «اسب و کتل» می نامند.
انتهای پیام/