قانعی‌راد: امیدوارم روزی جامعه‌شناسی ایرانی داشته باشیم
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا به نقل از روابط عمومی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، این کتاب از سوی مایکل هیوز و کرولین جی. کرولر نوشته شده است و مهرداد هوشمند و غلامرضا رشیدی آن را ترجمه کرده‌اند و دکتر علی‌محمد حاضری با افزودن ملحقات و ایجاد تغییراتی در ترجمه کتاب، مثال‌های کتاب را بومی کرده و از جامعه ایران مثال‌های متعددی به آن اضافه کرده است.
در ابتدای این مراسم، دکتر حسین هاجری، معاون پژوهشی این سازمان با خوشامدگویی به حاضران، تبریک آغاز سال تحصیلی و هفته دفاع مقدس، گفت: «برخی حاضران در این جلسه از مؤلفان سمت هستند. امیدوارم پس از این، همکاری ما با انجمن جامعه‌شناسی به ویژه در تأمین منابع درسی برای دانشگاه‌ها گسترده‌تر شود.»
او توضیحاتی درباره عملکرد این سازمان ارائه کرد و گفت: «ماموریت سمت تالیف کتاب‌های درسی و دانشگاهی برای دانشجویان در 35 رشته دانشگاهی در مقاطع مختلف است و حجم عظیم و مأموریت بزرگی است که بر عهده سازمان گذاشته شده است و ما نمی‌توانیم به تنهایی این مأموریت عظیم را انجام دهیم و باید هم‌افزایی صورت گیرد. اکنون شبکه عظیمی بالغ بر 1500 استاد دانشگاه و بیش از 140 پژوهشگاه علمی با سمت در تالیف کتاب‌های درسی همکاری دارند. امروز سمت مرزهای ایران را درنوردیده و بیش از نیمی از کتاب‌های ما در خارج از کشور استفاده و تدریس می‌شوند که بیانگر اثرگذاری کتاب‌های ما در منطقه و سایر کشورهاست.»
او افزود: «می‌گویند ملتی خوشبخت است که بهترین منابع درسی را داشته باشد. من از همین جا از استادان حاضر در این جمع و استادان سایر رشته‌های علوم انسانی یاری می‌طلبم که تا جای ممکن برای تأمین منابع با ما همکاری داشته باشند.»
متن اصلی کتاب مبانی جامعه‌شناسی در دو سال، 9 بار تجدید چاپ شد
در ادامه این مراسم مهرداد هوشمند، مترجم کتاب مبانی جامعه‌شناسی، توضیحاتی درباره این کتاب ارائه کرد و گفت: «از آقای دکتر احمد احمدی، دکتر هاجری و آقای عبدالرسولی تشکر می‌کنم که زمینه چاپ این اثر را فراهم کردند. کتاب حاضر در 13 فصل با ویژگی خاصی ترجمه شد و آن این بود که این اثر در فاصله زمانی دو سال که از انتشارش می‌گذشت، نزدیک به 9 بار تجدید چاپ شد. مؤلفان آمریکایی این کتاب 35 سال سابقه تدریس درس مبانی جامعه‌شناسی داشته‌اند و کتاب با نگاهی عالمانه و نقادانه نگاشته شده است. در هر فصل، محتوا بر اساس سه دیدگاه کارکردگرایی، تضاد و تعامل‌گرایی بررسی شده است. متن این کتاب، از غنای خوبی برخوردار است و برای نگارش آن از 150 منبع استفاده شده است و پشتوانه علمی و فکری خوبی داشته است. در پایان هر فصل خلاصه‌ای متناسب با فرهنگ ایرانی- اسلامی و متن کتاب آمده است که به دانشجویان برای تعمق و تفکر درباره محتوا و ارزیابی خودشان، کمک می‌کند. همچنین کادرهایی در متن کتاب درج شده که در آنها تحقیقات مرتبط با موضوع گنجانده شده است.»
امیدوارم روزی بتوانیم جامعه‌شناسی ایرانی هم داشته باشیم
دکتر محمدامین قانعی‌راد، مدیر گروه علم و معرفت انجمن جامعه‌شناسی ایران و رئیس سابق این انجمن، در سخنان خود درباره این اثر گفت: «این کتاب با پشتوانه علمی مناسب و غنای لازم نوشته شده است و ترجمه و انتشار آن در جامعه علمی را صرف‌نظر از انتقادات احتمالی، باید تبریک گفت. من به سمت، مترجمان و دکتر حاضری برای انتشار این اثر تبریک می‌گویم.»
او افزود: «مفهومی با عنوان بومی‌سازی کتاب ترجمه‌ای با رونمایی این کتاب ابداع شد. من به علوم اجتماعی مستقل اعتقاد دارم که البته پروژه‌ای ناتمام در ایران است که امیدوارم بتوانیم به این سطح دسترسی پیدا کنیم و روزی جامعه‌شناسی ایرانی هم داشته باشیم.»
قانعی‌راد درباره کتاب مبانی جامعه‌شناسی گفت: «کتاب نیاز به ملحقاتی دارد که باید در نوبت‌های بعدی چاپ برای آن نوشته شود. دکتر حاضری از سال 64 که مسئولیت معاونت پژوهشی سمت را عهده‌دار بود تاکنون دغدغه‌های بومی‌سازی داشته است که امروز می‌توان اثر آن را با انتشار این کتاب مشاهده کرد. در ابتدای فعالیت ایشان در سمت به گفته خود او، با ساده‌انگاری که با هراس فرهنگی همراه بود، فکر می‌کرد می‌شود با یکی دو سال کار به بومی‌سازی علوم انسانی دست یافت، اما امروز با افتخار نشان داد که در سال 95 می‌توانیم نمادی از کاهش آن هراس را ببینیم و زمینه‌هایی برای شکل‌گیری ایده در علوم اجتماعی فراهم شده است.»
او گفت: «تا وقتی فکر کنیم جوامع دیگر و فرهنگ‌ها تهدیدی برای ما هستند، نمی‌توان به ایده‌پردازی در جامعه‌شناسی دست یافت. امیدوارم خداوند راه‌های جدیدی به روی ما بگشاید که بر هراس از جامعه‌شناسی فائق آئیم و امکان توسعه جامعه‌شناسی را در خاک ایران پیدا کنیم.»
اغلب کتاب‌های جامعه‌شناسی در ایران، مقدمه‌ای برای ورود به جامعه‌شناسی هستند
دکتر غلام‌عباس توسلی، بنیانگذار و رئیس پیشین انجمن جامعه‌شناسی ایران و استاد بازنشسته دانشگاه تهران، در سخنرانی خود به اهمیت و لزوم نگارش کتاب‌های جدی در علوم اجتماعی اشاره کرد و گفت: «مقدمه بسیار مهم است و مانند الفباست. از روزی که جامعه‌شناسی در ایران رواج یافت، کتاب‌هایی نوشته شد ولی اغلب آنها مقدماتی برای ورود به جامعه‌شناسی هستند. من 40 سال است که درگیر مسئله مقدمه در جامعه‌شناسی هستم و نمی‌دانم کِی از این مقدمه خارج می‌شویم و به پیش می‌رویم. عده‌ای اصرار دارند کتاب خودشان را تدریس کنند در حالی که هنوز در مقدمه هستند، ما با این مشکل روبه‌رو هستیم. هر کتابی که نوشته می‌شود قابل تدریس نیست و باید ذیل آن رفت‌و‌آمد کرد و سعی کرد کتابی نوشت که برای همه مفید و مؤثر باشد. از طرفی باید گونه‌ای از آزادی در تهیه کتاب فراهم شود و استادان جامعه‌شناسی را محصور در قالب‌بندی نکنیم.»
انتشار این اثر شیوه‌ای نو در پاسخ نسلی ابداع کرد و آن بومی‌سازی ترجمه بود
دکتر محمدتقی آزاد ارمکی، مدیر پیشین گروه علوم اجتماعی سمت و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، درباره لزوم انتشار این اثر گفت: «دکتر حاضری شیخ نسل ماست و شخصیت و نگاه او به انقلاب و دغدغه‌های انقلابی گره خورده است. هر کدام از ما به گونه‌ای دغدغه‌های جامعه‌شناسی برای اسلام و ایران را دنبال می‌کنیم و پیش می‌بریم. دکتر حاضری با کاری که برای بومی‌کردن این اثر انجام داد، خودش را به قربانگاه برد و در معرض سوال‌های بسیار بیرونی قرار داد. انتخابی که او کرد و بزرگواری مترجم که این اجازه را داد که در کارش مداخله شود، شیوه‌ای نو در پاسخ نسلی ابداع کرد و آن بومی‌سازی ترجمه بود.»
او در تقدیر از سازمان سمت برای تهیه این کتاب گفت: «دکتر احمد احمدی و سمت محل مراجعه استادان بی‌پناهند و باید از دکتر احمدی به خاطر این میانداری تشکر و تقدیر کرد. او استادان رانده‌شده زیادی را به دانشگاه‌ها و فضای علمی بازگرداندند. او از مجموعه شخصیت‌های فرهنگی کشور است که پای کسانی که در حادثه می‌افتند، می‌ایستد.»
دیکته نانوشته غلط ندارد
در ادامه دکتر علی‌محمد حاضری، با تشکر از استادان حاضر و سخنرانان، گفت: «ما باید هر قدمی را که می‌توانیم، برداریم و اگر این‌کار را نکنیم و دلیل‌مان نقص احتمالی باشد، مرتکب اشتباه شده‌ایم. این کتاب، متنی ناب و تازه و جزو معتبرترین متون دانشگاهی دنیاست که از سوی مترجمی زبردست انتخاب شده و با کیفیتی بسیار خوب ترجمه شده است. من که حدود 20 سال به تدریس مبانی جامعه‌شناسی مشغول هستم و قدر و قیمت همه کتاب‌های منتشر شده در این مبحث را می‌دانم و نزدیک 40 سال است که با جامعه‌شناسی کلنجار می‌روم، بعد از کار بر روی این کتاب فهمیدم که ادعای نوشتنِ یک کتاب جامعه‌شناسی به این سادگی ممکن نیست. وقتی درگیر انجام کار این کتاب که تنها 15 درصد آن داده‌های ارائه شده از سوی من است، بودم فهمیدم چقدر کار دشواری است. ادعای بی‌نقص بودن کار را ندارم ولی مدعی‌ام که دیکته نانوشته غلط ندارد. ما این راه را آغاز کردیم که کاستی‌هایش آشکار شود.»
دکتر حسین سراج‌زاده، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران و عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی؛ دکتر سعید معیدفر، عضو هیأت علمی بازنشسته دانشگاه تهران و از ارزیابان کتاب؛ دکتر مسعود شجاعی‌زند، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت‌مدرس؛ دکتر سیدیعقوب موسوی، عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا (س)؛ دکتر غلامرضا جمشیدیها، مدیرگروه جامه‌شناسی اسلامی دانشگاه تهران و مدیر کارگروه علوم اجتماعی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، از دیگر سخنرانان این مراسم بودند.
انتهای پیام/