نشست الجزایر؛ از بهانه‌گیری عربستان تا بدبینی روسیه
حوری قاسمی،خبرنگار اقتصادی آنا :وزیر نفت امروز راهی الجزیره می‌شود؛ سفری که با نام نشست مجمع بین‌المللی انرژی انجام شده، اما در حقیقت نشست جانبی اوپک است که بیشتر نگاه‌ها را به سوی خود کشیده است.
به دلیل همین اهمیت است که تمامی کشورهای عضو اوپک نماینده‌ای را راهی الجزیره کرده‌اند.
بر اساس اعلام مجمع بین‌المللی انرژی، ٥٠ نفر به نمایندگی از نهادهای انرژی کشورهای تولیدکننده و مصرف کننده نفت و گاز جهان در نشست این نهاد در الجزیره حضور مییابند.
از میان کشورهای عضو اوپک، نورالدین بوطرفه، وزیر انرژی الجزایر، خوزه ماریا بوتلیو دی واسکونسلوس، وزیر انرژی آنگولا، گیومه لانگ، وزیر امور خارجه اکوادور، اتین دیودونه انگوبو، وزیر نفت و مواد هیدروکربری گابن، گوستی نیومان ویراتماجا، مدیر کل نفت و گاز وزارت انرژی و منابع معدنی اندونزی، بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، جابر الحسین اللعیبی، وزیر نفت عراق، انس خالد الصالح، معاون نخست وزیر و سرپرست وزارت نفت کویت، موسی الکنی، معاون رئیس جمهور دولت وحدت ملی لیبی، امانوئیل ایبه کاچیکوو، وزیر منابع نفتی نیجریه، محمد بن صالح الساده، وزیر انرژی و صنعت قطر، خالد الفالح، وزیر انرژی، صنعت و منابع معدنی عربستان، سهیل محمد المزروعی، وزیر انرژی امارات و الوخیو دل پینو، وزیر نفت ونزوئلا، در نشست الجزایر حضور مییابند.
از سوی دیگر، احمد الشریان، دبیر کل نهاد ملی نفت و گاز بحرین، جف لبونت، مدیر کل نهاد منابع طبیعی کانادا، تورد لین، وزیر نفت و انرژی نروژ، الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، از نمایندگان کشورهای تولیدکننده نفت غیر عضو اوپک هستند که در نشست الجزایر شرکت می‌کنند.
در حقیقت، کاهش قیمت نفت و کسری بودجه تولیدکنندگان زمینه‌ای را فراهم کرده تا کشورهای نفتی جهان از هر فرصتی برای رسیدن به یک اتفاق نظر استفاده کنند، از همین رو با پیشنهاد ونزوئلا برای تثبیت بازار، تصمیم بر این شد تا نشست الجزایر مکان بعدی چانه زنی بر سر سهمیه تولید نفت برای هر کشوری باشد.سهمیه‌بندی که چند سالی است در اوپک به فراموشی سپرده شده است و در جایگاه متهم ردیف اول آن نام عربستان سعودی خودنمایی می‌کند.
براساس سهمیه اوپک، عربستان روزانه می‌تواند 8.1 میلیون بشکه نفت خام تولید کند، این درحالی است که تولید نفت این کشور در ماه گذشته میلادی بیش از 10 میلیون و 670 هزار بشکه در روز بوده است. در واقع عربستان در سال 2012 از غیبت ایران در بازار نفت استفاده و به سرعت بازارهای نفت ایران را از آن خود کرد.
اما با بازگشت ایران و افزایش تولید نفت عراق، عربستان حاضر به بازگشت به میزان تولید قبلی خود نشد و این مقدمه‌ای برای آغاز برهم خوردن سهمیه‌بندی اوپک از سوی سایر اعضا بود. مسئله‌ای که به مازاد عرضه نفت و کاهش قیمت طلای سیاه دامن زد.
از سوی دیگر در ماراتن افزایش تولید نفت، روسیه نیز وارد میدان شد و ماه گذشته رکود تاریخی تولید نفت خود را شکست و تولید را به روزانه 11 میلیون و 750 هزار بشکه رساند.
در این کارزار افزایش، ایران و عراق نیز سهم خود را از بازار نفت می‌طلبند. سهم خواهی که به مذاق عربستان خوش نمی‌آید و در آستانه نشست الجزایر با وجود امیدواری به نتیجه‌مند بودن آن، نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است.
این نگرانی اما هنوز نتوانسته زمینه توافق را فراهم کند، با وجود آنکه همه کشورهای نفتی به دنبال تولید حداکثری هستند اما به دلیل کسری بودجه و کاهش درآمد می‌خواهند که قیمت نفت در بازار افزایش پیدا کند بدون آنکه منافع خودشان را از دست بدهند.
در صورت موافقت تولیدکنندگان نفت در نشست الجزایر نیز قرار است با هدف ایجاد ثبات در بازار و جلوگیری از عرضه نفت مازاد، میزان تولید در سال 2016 و نیمه نخست سال 2017 ثابت باقی بماند.
با توجه به شواهد موجود و حمایت ضمنی و یا صریح بیشتر کشورها، امیدواری‌ها نسبت به ایجاد اجماع در این نشست افزایش داشته است. با وجود افزایش امیدواری برای دستیابی به توافق میان تولیدکنندگان برای فریز نفتی، نگرانی‌هایی نیز درباره کارشکنی دوباره عربستان وجود دارد.
برخی کارشناسان نگرانند ریاض همانند دور گذشته مذاکرات فریز نفتی که در فروردین ماه امسال در دوحه قطر برگزار شد، نشست الجزایر را نیز به شکست بکشاند.
چندی پیش نیز اعلام شد ریاض پیشنهاد کاهش تولید نفت را به شرط تثبیت سطح تولید ایران، مطرح کرده است.
هر چند برخی تحلیلگران از این شرط غیررسمی عربستان و احتمال شکست مذاکرات فریز نفتی نگران هستند، اما گروهی دیگر معتقدند ریاض تحت فشار سنگین کاهش درآمدهای نفتی که به روزانه 225 میلیون دلار رسیده، ناچار به پذیرش این طرح خواهد بود و اعلام شرط برای ایران، تیری است که در تاریکی رها کرده، با این امید که شاید تهران آن را بپذیرد.
اما ایران با وجود قول مساعد برای همکاری در بازار نفت،هیچ گاه نپذیرفته که تولید نفت خود را تثبیت کند یا کاهش دهد و تنها زمانی این کار را خواهد کرد که به تولید پیش از تحریم‌ها برسد.
از سوی دیگر روسیه نیز موضع‌گیری مشخصی در قبال تثبیت تولید نفت ندارد. به ادعای وزیر دارایی روسیه، افزایش قیمت نفت برای سیاست‌های مالی این کشور اهمیت چندانی نخواهد داشت، زیرا بودجه سال‌های مالی ٢٠١٧-٢٠١٩ میلادی این کشور بر اساس نفت صادراتی ٤٠ دلاری پایه‌ریزی شده است و سازوکار مالی روسیه که از سال ٢٠٢٠ میلادی عملیاتی خواهد شد نیز با همین قیمت تنظیم خواهد شد.
سیلوانوف تأکید کرد روسیه تولید نفت خود را کاهش نخواهد داد و اقتصاد خود را بر مبنای نفت کمتر از ٤٠ دلار تنظیم نمی‌کند؛ روسیه در حال ایجاد روش مالی جدیدی است تا در شرایط دشوار نیز تولید خود را افزایش دهد و تا کنون تصمیم رسمی برای تثبیت سطح تولید نفت نگرفته‌ایم.
این نخستین باری نیست که مقامات روسیه پیش از گفت‌‌وگوهای فریز نفتی اوپک دیدگاه‌های ضد و نقیض ارائه می‌کنند. سال گذشته (٢٠١٥) نیز این کشور برای رایزنی با این سازمان اعلام آمادگی کرد اما یک سخنگوی روسی خبر داد که این گفت‌وگوها حتمی نیست. الکساندر نواک، وزیر انرژی این کشور بلافاصله پس از آن تأکید کرد که رایزنی‌ها ادامه خواهد یافت.
نکته قابل تامل آن است که عربستان و روسیه هر دو بسیار بیشتر از گذشته نفت تولید می‌کنند و تثبیت تولید نفت روی این ارقام، منفعت این کشورها را به دنبال خواهد داشت اما در دیگر سوی این معادله ایران قرار گرفته است که حتی از سهمیه اوپک نیز کمتر تولید می‌کند.
در واقع تثبیت تولید نفت به معنای محدود‌کردن تولید ایران در مقابل تولید عربستان و روسیه است.
با وجود نگرانی‌هایی که از اظهار نظر مقامات سعودی و روسی به گوش می‌رسد اما الجزایر اعلام کرده که نشست مشورتی اوپک، نخستین گام به سوی ایجاد ثبات در بازار خواهد بود و شکست نخواهد خورد.
نورالدین بوطرفه، وزیر انرژی الجزایر،پیش از نشست مشورتی سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) در الجزیره گفت: چه به توافق برسیم و چه به درک متقابل در باره عوامل و عناصر یک توافق دست یابیم، هر دو حالت رضایت بخش خواهد بود.
وی به خبرنگاران گفته که همه کشورهای عضو اوپک با لزوم افزایش قیمتها موافق هستند و تنها باید چارچوب و قالب مورد پذیرش و رضایت همگان را بیابیم.
اما وی نیز در خصوص احتمال عدم توافق ابراز نگرانی کرده و گفته که ناتوانی در دستیابی به توافق در باره تثبیت سطح تولید، ممکن است حتی منجر به کاهش بیشتر قیمت‌های نفت شود و بهترین راه حل، تثبیت سطح تولید است.
بیم و امیدها در آستانه نشست اوپک در حالی بیشتر می‌شود که کشورهای نفتی جهان نیازمند نفت گران‌تر هستند اما هیچ یک حاضر به کاهش منافع نمی‌باشند.
در حالی که حتی توافق کوچکی می‌تواند بازار نفت را مثبت کند اما قیمتها در صورت به نتیجه نرسیدن مقام‌های اوپک، ممکن است به دامنه ٣٠ دلار برای هر بشکه بازگردد.
به نظر کارشناسان، شکست نشست الجزایر، بازار نفت را دچار آشفتگی کرده و دور جدیدی از رقابت میان تولیدکنندگان را رقم خواهد زد.
ناکامی تولیدکنندگان بر سر دستیابی به توافقی برای مدیریت بازارهای جهانی، امیدواری برای جلوگیری از افزایش عرضه را بر باد داده و زمینه برای افزایش تولید را فراهم می‌کند.
در واقع تولیدکنندگان تلاش خواهند کرد با افزایش میزان تولید و صادرات، سهم بیشتری از بازار را در اختیار بگیرند تا در مذاکره‌های احتمالی که در آینده درداخل اوپک و یا میان اوپک و سایرتولیدکنندگان غیر اوپک برگزار می‌شود، قدرت چانه زنی بیشتری داشته باشند زیرا در بازار امروز این بشکه‌های نفت تولیدی هستند که قدرت بیشتری به کشورها می‌دهند.
انتهای پیام/