صنعت نشر الکترونیک با سوبسید گسترش پیدا نمی‌کند
مجید قاسمی، مدیر پروژه فروشگاه مجازی کتاب‌های الکترونیکی فیدیبو در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا گفت: «بازار نشر الکترونیک در ایران، هنوز نسبت به بازار سنتی نشر، بسیار کوچک است ولی درعین حال مشکلات و دردسرهای بزرگی دارد. بنابراین اینکه ناشرانِ سنتی راضی می‌شوند دردسرهای این بازار کوچک را بپذیرند، نشان‌گر صبر و حسن نیت آن‌ها است.»
توسعه بازار نشر الکترونیک تا 5 سال آینده
وی افزود: «هدف از این جریان و همکاری‌ها، این است که در سال‌های آینده، شاهد صنعتی باشیم که به خوبی و درستی پایه‌ریزی شده است؛ هدفی که فکر می‌کند تا 5 سال آینده، بیشتر نمود پیدا کند و مطابق با ان بتوانیم شاهد فعالیت گسترده‌تر نشر الکترونیک در کشور باشیم.»
قاسمی نشر الکترونیک را از بارزه‌های سبکِ زندگی جدید خواند و اظهار داشت: «در جوامع سنتی، آنچه بیشترین ارزش را دارد، کالا و تملک آن است؛ اما در جوامع امروزی، با توجه به تحولات و تغیررات مختلف، این دسترسی به کالا است که دارای اهمیت می‌شود.»
وی توضیح داد: «امروزه به دلیل کوچک شدن فضای خانه‌ها، مردم با مشکل انبار کردن مواجه هستند؛ یعنی انبار کردن کالا، حالا چه در انبار و چه در خانه و ... هزینه‌های بیشتری را نسبت به گذشته به همراه دارد. به همین دلیل مردم بیشتر تمایل دارند دسترسی به کالا‌ها را در اختیار داشته باشند؛ نه خود آن‌ها را.»
مدیر پروژه فیدیبو ادامه داد: «هرچقدر این مفهوم و ضرورت بیشتر در جامعه تسری پیدا کند، شاهد رشد رویه‌های تسهیل دسترسی به کالا هستیم که بازار نشر الکترونیک نیز یکی از مصادیق این اتفاق خواهد بود.»
وی در تبیین واقعیت‌های بازار نشر الکترونیک گفت: «کوچک‌تر بودن بازار نشر الکترونیک نسبت به نشر کاغذی، تنها مربوط به ایران نیست. مثلا در کشور آلمان که کشوری توسعه‌یافته است هم بازار نشر الکترونیک آن طور که تصور می‌شود، نیست و هنوز اقبال به کتاب‌های کاغذی، بیشتر است.»
سوبسید؛ باعث گسترش کاذب نشر الکترونیک می‌شود
قاسمی در پاسخ به این سوال که آیا نمی‌شود به طرق مختلف، سرعت گسترش بازار نشر الکترونیک در کشور را افزایش داد، خاطر نشان کرد: «نمی‌شود این بازار را به شکل سوبسیدی و حمایتی بزرگ کرد. اگر جریان‌هایی بخواهند با تزریق سرمایه در این بازار تاثیر بگذارند، باعث گسترش کاذب آن می‌شوند و این بازار هم مثل برخی از بازارهای دیگر، به بازاری بیمار تبدیل می‌شود.»
وی افزود: «ما معتقدیم روند پیشرفت و توسعه بازار نشر الکترونیک، باید مبتنی بر عرضه و تقاضا، و کاملا به شکل ارگانیک اتفاق بیفتد. به عبارت دیگر این بازار باید مبتنی بر نیازهای خود، گسترش پیدا کند، وگرنه توقعات بیشتر می‌شوند و در نهایت، شاهد شیوع سرخوردگی‌هایی در این بازار خواهیم بود.»
مدیر پروژه فیدیبو، درباره این فروشگاه گفت: «به همین دلیل ما سعی می‌کنیم به شکل کلینیکی و تخصیص، نشر الکترونیک را پیگیری کنیم. خوشبختانه آمارها هم نشان‌گر رشد مناسبی هستند؛ مثلا فقط در شهریور ماه 10 میلیون و 800 هزار اسکرین ویو در فیدیبو ثبت شده، یعنی کتاب‌های ما توسط مخاطبان، این تعداد، ورق خورده‌اند. البته همه کتاب‌های ما، پولی نیستند و این عدد، به نوع گوشی و اندازه صفحات بارگزاری شده در آن‌ها نیز بستگی دارد.»
وی ضمن مثبت ارزیابی کردن میزان استقبال مردم از خدمات این فروشگاه، گفت: «فیدیبو طی یک‌سال اخیر نزدیک به 1200 درصد رشد داشته است و این رشد، شامل افزایش تعداد مخاطبان و تعداد کتاب‌هایی که در فیدیبو ارائه شده، می‌شود.»
ضرورت صبر و حسن‌نیت ناشران
قاسمی ضمن بیان این مطلب که در حال حاضر، نسخه الکترونیکی 7500 کتاب در این فروشگاه ارائه می‌شود، ادامه داد: «رضایت‌مندی ما از همکاری ناشران با فیدیبو نیز زیاد است. در واقع ما خودمان هم فکر نمی‌کردیم ناشران سنتی با این میزان از صبر و حسن نیت با فیدیبو همکاری کنند.»
مدیر پروژه فیدیبو در پاسخ به این سوال که آیا تحولی در حوزه ایمن‌سازی فضای مجازی برای فعالیت نشر الکترونیک، ایجاد شده یا خیر، اظهار داشت: «بله. خوشبختانه اداره نظارت‌ها در مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال تقویت شده و با سرعت بیشتری به گزارش‌ها و تخلفات ثبت شده، واکنش نشان می‌دهند، برای سایت‌های متخلف پیام اخطاریه می‌فرستند و پیگیر برطرف شدن مشکلات هستند.»
وی افزود: «شاخک‌های حساس نظارتی که پیش‌تر بیشتر در حوزه انتشار غیرمجاز فیلم‌ها در فضای مجازی فعال بود، امروز به حوزه کتاب هم تسری پیدا کرده. البته این حساسیت باید روز به روز بیشتر شود تا شاهد فضای مجازی امن‌تری برای توسعه نشر الکترونیک باشیم.»
قاسمی گفت: «اخیرا هم شاهد امضای نامه‌ای درباره جلوگیری از انتشار غیرمجاز کتاب در کشور از سوی جمعی از ناشران بودیم که فیدیبو هم این نامه را امضا کرد. فکر می‌کنم این حرکت‌های سندیکایی بتواند موثر باشد. هرچند موضوع انتشار غیرمجاز، تنها مسأله نشر الکترونیک نیست، بلکه به شکل خطرناک‌تری به طریق چاپ افست کتاب‌های پرفروش از سوی سودجویان، در جریان است.»
وی خاطر نشان کرد: «اتفاقا انتشار غیرمجاز کتاب‌های کاغذی، از کتاب‌های الکترونیکی، شرایط حاد‌تری دارد چراکه معمولا اهداف پشت انتشار نسخه‌های الکترونیکی، اقتصادی نیستند اما در عرصه نشر کاغذی، متخلافان کاملا با نگاه اقتصادی دست به انتشار کتاب می‌زنند.»
قانونِ تنها، مانع از انشار غیرمجاز کتاب نمی‌شود
مدیر پروژه فیدیبو همچنین درباره فعالیت کمپین «صدر» که از چند سال پیش با هدف مقابله با سرقت‌های مجازی زیر نشر این فروشگاه متولد شد، توضیح داد: «قوانین کپی‌رایت در آمریکا به شکل دقیق اجرا می‌شود اما در عینِ حال، بزرگترین پایگاه‌های انتشار غیر مجاز کتاب‌های الکترونیکی، روی سرورهای آمریکایی فعال هستند. این یعنی نمی‌شود صرفا با گسترش قوانین، جلوی کپی‌های غیرمجاز را گرفت.»
وی گفت: «به همین خاطر، تصمیم گرفتیم جریانی اجتماعی راه بیندازیم و با بالا بردن آگاهی مردم، مانع از توسعه انتشار غیرمجاز کتاب‌ها باشیم. جالب است بدانید که طبق تحقیقات میدانی انجام شده در نمایشگاه کتاب تهران، هنوز خیلی‌ها معنای کپی‌رایت را نمی‌دانند و این در حالی است که در صورت آگاه کردن‌شان، می‌شود مانع از تضییع حقوق مولفان و ناشران شد. مثلا اگر دوست‌داران آثار رضا امیرخانی بدانند که با دانلود آثارش، در واقع به او ضربه می‌زنند، قطعا در رفتار خود تجدید نظر می‌کنند.»
گفت‌وگو از هادی حسینی‌نژاد
انتهای پیام/