باید تشکیلات واسطه‌ای برای انتقال دانش بازنشستگان ایجاد شود/ سازمان‌های متبوع، متولی خدمات خصوصی بازنشستگان شوند

سید عبدلله عمادی، معاون پیشین رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و مدیرعامل پیشین سازمان بیمه سلامت ایران در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا در مورد دوران بازنشستگی و سالمندی اظهار کرد: سالمندی نقطه عطفی در زندگی هر انسانی بوده و این برهه زمانی مربوط به دوران پس از اشتغال تمام افراد چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی است. دوره سالمندی با بازنشستگی آغاز شده و بروز و نمود پیدا می‌کند، بازنشسته مقام و منزلت ویژه‌ای در بین همه ملل، اقوام و مذاهب دارد.

وی افزود: بازنشسته فردی است که در دوران اشتغال خود مدت زمان زیادی را صرف انجام یک یا چند فعالیت خاص کرده و تجربیات گران‌بهایی از این فعالیت‌ها به دست می‌آورد که در این مسیر نیز می‌تواند تجربیاتش را به نسل آینده منتقل کند و حال می‌خواهد به یک‌باره از کار منفصل شود، بنابراین دولت‌ها و نظام‌های حکومتی باید شرایطی را برای فرد به وجود بیاورند تا افراد در زمان بازنشستگی تمام تمرکزشان را به استفاده مفید و مناسب از این برهه زمانی معطوف کنند.

شان و منزلت بازنشستگان داخلی مانند کشورهای توسعه یافته حفظ نشده است

وی شرایط رسیدگی به امور بازنشستگان داخل کشور را نسبت به کشورهای پیشرفته ارزیابی کرد و گفت: متاسفانه تاکنون با توجه به کمبود‌هایی که در کشور وجود داشته نتوانسته‌ایم همانند بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا شان و منزلت افرادی را که بعد از 30 سال کار مستمر نیازمند آسایش و رفاه هستند فراهم کنیم. در کشورهای پیشرفته می‌بینیم که ساختاری شکل گرفته تا شرایط آماده‌سازی برای ورود به این دوره حساس سنی به عنوان فصل جدیدی از زندگی انسان ها مدنظر قرار گیرد؛ به طور مثال مراکز مشاوره روانشناسی ایجاد شده تا افراد بازنشسته را از نظر روحی و روانی برای ورود به این مقطع زمانی حساس آماده کنند و بتوانند تا حد ممکن از بروز پدیده‌های بغرنج جلوگیری به عمل آورند.

عمادی یادآور شد: وقتی فردی در کشور بازنشسته می‌شود دچار افت بسیار شدید روحی شده و با قرارگرفتن در انزوا به سردرگمی فکری مبتلا می شود. همین مساله باعث شده میانگین طول عمر افراد بعد از بازنشستگی نسبت به میانگین دیگر بازه های زمانی سنی کوتاه‌تر شود.

وی افزود: فردی که تا قبل از بازنشستگی در یک پست اجرایی به فعالیت روزمره اشتغال داشته، در خانه و محل کار دارای شأن اجتماعی بالا بوده و تعامل شدیدی با محیط پیرامون خود برقرار کرده است به یک‌باره پا به دوران بازنشستگی می‌گذارد و با حجم بسیار زیادی از زمان های خالی مواجه می شود. در این موقعیت جدید بازنشسته دچار افت روحی شدید می‌شود و معمولا در خانه دچار ناسازگاری با محیط می‌شود و کم کم به این احساس می‌رسد که برای جامعه از اهمیت پایینی برخوردار است. هرچند عده‌ای نیز با حضور در پارک‌ها و جمع‌های دوستانه سعی در تجدید روحیه و قوای خود دارند ولی همچنان از نظر فکری راضی نمی‌شوند.

معاون اسبق رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی راهکار برون رفت از شرایط موجود برای بازنشستگان را ایجاد تشکیلات واسطه‌ای دانست و گفت: اگر بتوان تشکیلات واسطه‌ای ایجاد کرد تا افراد بازنشسته در آن به انتقال تجربه بپردازند و همان افرادی که تا پیش از دوران بازنشستگی هر روز مشغول فعالیت 8 ساعته و حتی بیشتر بودند، بتوانند با برنامه ریزی اصولی هفته‌ای یک روز به آن‌جا رفته و دانش عملی خود را انتقال دهند، قطعا به بازنشسته این احساس دست می دهد که برای جامعه موثر است و این‌گونه رشته های اتصال او نیز با محیط پیرامون خود را قطع شده نمی داند.

برنامه ریزی‌ برای اشتغال دوران بازنشستگی وجود ندارد

وی ادامه داد: البته این موضوع در ارتباط با کسانی صدق می‌کند که به یک باره از جامعه منفصل شده و خانه‌نشین می‌شوند، در عین حال نیز افرادی وجود دارند که بعد از بازنشستگی به دنبال مشاغل خصوصی رفته و با برنامه ریزی برای آینده خود گام بر می دارند.

عمادی تصریح کرد: متاسفانه در کشور ما نه تنها در طول دوران کار، به ویژه در سال آخر اشتغال افراد نیز هیچ برنامه‌ای برای ورود به دوران بازنشستگی وجود ندارد. باید در این زمینه آموزش‌های لازم به افراد داده شود تا از کوله بار تجربه آن‌ها به نحو مطلوب برای انتقال دانش به دیگران بهره مند شویم و با برنامه ریزی لازم به ویژه در سال آخر اشتغال آنان یک دوره انتقالی برای ورود به دوران بازنشستگی لحاظ کنیم.

حقوق بازنشستگی کفاف زندگی را نمی‌دهد

معاون پیشین رفاه وزارت تعاون و کار و رفاه اجتماعی به دغدغه های مالی و معیشتی بازنشستگان اشاره کرد و در مورد چگونگی بهبود وضعیت معیشتی بازنشستگان گفت: باید مدل دریافت حقوق بازنشستگان تغییر پیدا کند البته با اقداماتی که در چند سال گذشته انجام شده است وضعیت کمی حقوق بازنشستگان بهبود یافته در حالی که تا پیش از این حقوق آن ها نصف می شد ولی هم اکنون این کاهش میزان دریافتی به حداقل رسیده است و تا 90 درصد حقوق خود را دریافت می‌کنند. اما به هر حال بازنشستگان در دوران اشتغال از مزایای مختلفی همچون اضافه کار و...بهره مند بوده است اما با به یک‌باره با ورود به دوران بازنشستگی فرد از مزایای مختلف محروم می‌شود و تنها یک حقوق را دریافت می‌کند که آن هم کفاف زندگی‌اش را نمی‌دهد.

وی ادامه داد: اخیرا در مصاحبه‌ای از معاون ریاست جمهوری شنیدیم که بازنشستگانی در کشور داریم که زیر یک میلیون تومان حقوق دریافت می کنند که این به هیچ وجه مناسب نیست. شاید دولت مقصر اصلی نباشد و تلاشش را نیز در جهت افزایش حقوق انجام داده، اما مجلس و دولت باید با تعامل مناسب و مثبت در راستای افزایش حقوق بازنشستگان گام بردارند زیرا وقتی فردی بازنشسته می‌شود یک مرجعیت جدید در خانواده پیدا کرده و در خانواده اش نقش جدیدی را ایفا می کند و مطمئنا رفت و آمدهای خانوادگی هم بعد از بازنشستگی افزایش می یابد.

عمادی افزود: این اتفاقات در حالی رخ می دهد که شاهد کاهش حقوق و درآمدهای این قشر با ورود به سن بازنشستگی هستیم. باید میزان دریافتی را طوری متعادل کنیم تا همانند سایر کشورهای دنیا فرد بازنشسته بتواند بیشتر به خانواده‌اش رسیدگی کرده، مسائل تفریحی و رفت و آمدهای اجتماعی بیشتری را در برنامه های خود قرار دهد.

کارت واقعی منزلت بازنشستگان بی نتیجه ماند

وی راه اندازی خانه‌های امید از سوی سازمان بازنشستگی کشوری را قابل تقدیر دانست و گفت: بازنشستگان می‌توانند با مراجعه به این مراکز از برنامه‌ها و امکانات مختلف مسافرتی استفاده کنند اما اکتفا به همین مورد قطعا کافی نیست و ما باید خیلی بیشتر از این به فکر مسائل رفاهی بازنشستگان باشیم.

عمادی تصریح کرد: بازنشستگان به عنوان ذخایر این مملکت افرادی هستند که باید مورد تکریم و احترام قرار بگیرند. در مجموع اقدامات در حوزه بازنشستگی در سطح کلان عمیق و اثرگذار نیست و بعضا شاهد تصمیمات مقطعی در این حوزه هستیم؛ به طور مثال قرار بر این بود تا کارت منزلت بازنشستگان به عنوان یکی از مزایای بازنشستگی لحاظ شود و علی رغم استفاده رایگان از وسایل حمل و نقل عمومی امکان استفاده از اماکن ورزشی و رفاهی از جمله سالن های بدنسازی، استخرها و دیگر محیط های تفریحی و ورزشی فراهم شود که در عمل این اتفاق رخ نداد و بی نتیجه باقی ماند.

مسایل بازنشستگان فراتر از توان صندوق بازنشستگی کشوری

معاون پیشین رفاه وزارت تعاون و کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: بازنشستگان همواره از این مساله گلایه دارند که میزان رسیدگی به امور آنها در خور نیست و باید این رسیدگی‌ها چه در زمینه مسائل مالی به صورت مستقیم و چه در زمینه استفاده از اماکن تفریحی، ورزشی و... به صورت غیر مستقیم اصلاح شود. بحث بازنشستگان فراتر از توان یک صندوق همچون صندوق بازنشستگی کشوری است.

وی افزود: صندوق بازنشستگی کشوری به عنوان متولی عمومی امور بازنشستگان است اما باید سازمان های مختلف به عنوان سازمان متبوع که یک بازنشسته به مدت زمانی 30 سال در آن مشغول به فعالیت بوده نیز دست به کار شوند و امتیازات خاصی را برای این افراد در نظر بگیرند و به عنوان یک متولی خصوصی، خدماتی را به بازنشستگان ارائه کنند.

عمادی گفت: همین که سازمان بازنشستگی کشوری مباحث درمانی بازنشستگان را در دستور کار قرار داده و سالانه مبالغ هنگفتی را به این بخش اختصاص می دهد اتفاق بزرگی رخ داده، هرچند بازنشستگان در این رابطه همچنان گلایه هایی دارند و قطعا این گلایه ها به حق است اما باید به سوی دیگر این موضوع نیز توجه داشت چرا که مطمئنا سازمان بازنشستگی کشوری به تنهایی برای پوشش همه جانبه مسائل مختلف بازنشستگان لازم و کافی نیست و این مقوله مستلزم همکاری همه جانبه سازمان های مختلف است.