ساخت نانوحسگری برای اندازه‌گیری میزان دقیق داروی ضد پارکینسون مصرف‌شده‌

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد ویژه توسعه نانو، امروزه پیشرفت‌های علمی صورت گرفته در زمینه داروسازی و پزشکی افزایش یافته است. ایران یکی از پرمصرف‌ترین کشورها در زمینه استفاده از دارو است. بیماری پارکینسون یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پیش‌رونده عصبی در سیستم اعصاب مرکزی به شمار می‌رود. این بیماری مردان را 1/5 برابر بیش از زنان مبتلا می‌کند. در سراسر جهان 10 میلیون نفر از بیماری پارکینسون رنج می‌برند. داروی انتاکتپون یک داروی مهارکننده برای درمان بیماری پارکینسون است. تعیین دقیق درجه خلوص داروها یکی از پارامترهای مهم در مراحل ساخت دارو پیش از ورود به بازار مصرف است. همچنین تعیین دقیق مقدار داروی مصرف‌شده و یا دفع‌شده از بدن می‌تواند جهت افزایش کارایی درمانی دارو ضروری باشد.

دکتر مهدی بقایری با بیان این مطلب که بیش از 90 درصد داروهای مصرفی دارای ساختارهای شیمیایی سنتزی است و عدم اطلاع‌رسانی دقیق در رابطه با نحوه مصرف، میزان مصرف و پرهیزهای غذایی و دارویی لازم هنگام مصرف دارو، سبب بروز مسمومیت‌های پنهان و آشکار دارویی می‌شود، در خصوص اهداف طرح گفت: «در طرح حاضر به کمک نانوذرات نقره یک حسگر الکتروشیمیایی جهت تشخیص و اندازه‌گیری داروی ضد پارکینسون انتاکتپون طراحی و ساخته شده است».

به گفته این محقق، نانوحسگر ساخته‌شده در این طرح می‌تواند مقادیر اندک دارو را با سرعت‌ بالا اندازه‌گیری کند. همچنین زیست سازگاری و تکرارپذیری بالا از دیگر مزایای این نانوحسگر در مقایسه با روش‌های مشابه است.

بقایری در خصوص ساختار نانوحسگر طراحی شده افزود: «این نانوحسگر از یک الکترود کربن شیشه‌ای تشکیل‌ شده است که نانوذرات نقره روی آن تثبیت شده است. به‌ منظور جلوگیری از کلوخه شدن و تجمع نانوذرات نقره از نانولوله‌های کربنی عامل‌دار شده به‌عنوان بستر احیای الکتروشیمیایی و سنتز نانوذرات بر سطح الکترود کربن شیشه‌ای استفاده شده است. نانوحسگر تهیه شده از پایداری و گزینش پذیری قابل قبولی نسبت به داروی انتاکاپون برخوردار است».

وی ادامه داد: «ابتدا نانولوله‌های کربنی با ماده متفورمین عامل‌دار و روی الکترود کربن شیشه‌ای قرار داده شد. سپس نانوذرات نقره به روش ترسیب الکتروشیمیایی روی الکترود کربن شیشه‌ای اصلاح شده سنتز شد. سپس الکترود تولید شده به‌وسیله روش‌های میکروسکوپی و پراش پرتو ایکس مشخصه یابی شد. در نهایت مقدار انتاکاپون در نمونه زیستی به‌وسیله نانوحسگر اندازه‌گیری شد».

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، کم‌ترین مقدار داروی انتاکاپونی که این حسگر قادر به شناسایی و اندازه‌گیری آن است، 3/15 نانومولار بوده است.

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر مهدی بقایری، دکتر امیرحسن امیری، دکتر بهروز ملکی، اعضای هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری، دکتر ملیحه برازنده، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و سمانه فرهادی، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه حکیم سبزواری است.