نباید به آمریکای لاتین نگاه ایدئولوژیک داشت/ ریاست ونزوئلا، جنبش عدم تعهد را رو به افول می‌برد
به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، هادی اعلمی فریمان، تحلیلگر مسائل آمریکای لاتین گفت که برای تحلیل وضعیت کنونی جنبش عدم تعهد باید نگاهی به خاستگاه این جنبش داشت.
وی افزود: «اگر عدم تعهد را یک سازمان یا جنبشی بدانیم که سیاست‌مداران کهنه‌کاری مانند مارشال تیتو از یوگسلاوی، سوکارنو از اندونزی و جواهر نهرو در هند پایه‌گذار آن بوده‌اند، چاره‌ای نیست جز آن که بگوییم از حیث تاریخی و زمانی، جنیش عدم تعهد محصول دوران جنگ سرد است و با ساختار آن دوره هماهنگی دارد.»
وی ادامه داد: «اگر چه این جنبش قرار بود که از دو قطب مسلط آن روزها یعنی آمریکا و شوروی مستقل باشد، بعضا در آن زمان هم خیلی از کشورهایی که عضو جنبش عدم تعهد بودند، در همان سال‌ها یا در سال‌های بعد هر کدام، گرایشی به اردوگاه شرق یا غرب داشته‌اند.»
اعلمی تصریح کرد: «با تغییر وضعی که در کشورهای موسس جنبش عدم تعهد پدید آمده است و با عنایت به سرآمدن دوران جنگ سرد، جنبش تعهد نیاز به ماهیت و ساختار جدیدی دارد.»
کشورهای جنبش عدم تعهد ماهیت، وظیفه و کارکرد اصلی خود را از دست دادند
وی وضعیت جدید جنبش عدم تعهد را چنین تشریح کرد که «با پایان جنگ سرد فعالیت‌های عدم تعهد نیز به فراموشی سپرده شد، به همین دلیل از سال 1990 به بعد شاهد هستیم که کشورهای جنبش عدم تعهد به نوعی تبدیل به جایگاهی برای مشورت حول بعضی از مسائل جهانی شده‌اند. به این ترتیب حدود 120 کشوری که توان اقتصادی چندانی نداشته و قدرت تأثیرگذاری زیاد در معادلات جهانی نداشته‌اند، تبدیل به پایگاهی برای مشورت‌دهی و مشورت گرفتن و تبادل‌نظر حول مسائل جهانی شده‌اند. بنابراین با گذر زمان کشورهای جنبش عدم تعهد ماهیت، وظیفه و کارکرد اصلی خود را از دست دادند.»
اعلمی خاطرنشان کرد: «از دهه 1990 به این سمت شاهد ظهور پیمان‌های منطقه‌ای و جهانی قدرتمند بوده‌ایم. به طور مثال کشورهایی که حول بریکس دور هم آمدند و یا گروه 20 که کل مباحث آن به سوی توسعه پیش رفت از جمله این موارد هستند.»
باید سیاست خارجی را از ساختارهای کهنه جدا کنیم
این تحلیلگر آمریکای لاتین درباره چگونگی تعامل ایران با جنبش عدم تعهد در آینده گفت: «ما باید تجدید نظری در سیاست خارجی خود در این عرصه انجام دهیم؛ یا اینکه حول پیمان‌های منطقه‌ای قدرتمند کشورها را گرد هم بیاوریم و یا اینکه فی‌المثل در پیمان شانگهای بتوانیم نقش اساسی ایفا کنیم. ما هم باید در سیاست خارجی خود نگاه نو و جدیدی را ایجاد کنیم و از ساختارهای کهنه‌ای که محصول زمان کهنه‌ای بودند و محصول زمان جنگ سرد بوده‌اند فاصله بگیریم و زیربنای جدیدی را در سیاست خارجی خود ایجاد کنیم.»
وی افزود: «البته این به آن معنا نیست که از این ظرفیت‌ها استفاده نکنیم، به هر حال عدم تعهد ساختاری است که می‌توانیم از آن برای مشورت با کشورها استفاده کنیم. منتها یکی از انتقادات جدی به کشورهای غیرمتعهد حول همین ساختار کهنه این سازمان بوده است که کماکان هم ادامه داشته و بسیاری از تحلیلگران فلسفه وجودی جنبش غیر متعهد را زیرسوال می‌برند. توصیه من این است که ما باید انرژی، توان و بودجه را مصروف ساختارهای جدیدتری در حوزه روابط بین‌الملل کنیم.»
اعلمی همچنین درباره شرایط سیاسی در ونزوئلا و واگذاری ریاست عدم تعهد به این کشور بیان کرد: «در ونزوئلا شاهد مشکلات معیشتی و اقتصادی بسیار شدیدی هستیم و کشور اکنون در شرایط دو قطبی قراردارد. در این شرایط دو قطبی تغییر و تحول و سپردن ریاست غیرمتعهدها به ونزوئلا تا مقدار زیادی این سازمان را تضعیف خواهد کرد چراکه خود نیکلاس مادرو و کابینه‌اش درگیر مسائل حاد سیاسی هستند و تا زمانی که مشکلات داخلی قوی داشته باشند، انتقال ریاست سازمانی با این پیچیدگی این سازمان را هم به نحوی تضعیف خواهد کرد.»
در حوزه آمریکای لاتین باید حول مسائل اقتصادی پیش برویم
وی درباره روابط ایران با آمریکای لاتین و سفر مقام‌های ایرانی به ونزوئلا اظهار داشت: «کشورهای عدم تعهد درحوزه آمریکای لاتین درگیر مشکلات حاد خودشان هستند. در برزیل شاهد روی کار امدن یک سیستم ساختاری متفاوت هستیم، در آرژانتین وضعیت تغییر کرد و در ونزوئلا هر لحظه وضعیت می‌تواند به دلیل تنش‌ها تعییر کند، کوبا هم روابط مطلوبی با آمریکا ایجاد کرده است.»
این کارشناس با بیان اینکه باید در حوزه آمریکای لاتین بیشتر حول مسائل اقتصادی و منافع خود پیش برویم، تصریح کرد: «ساختاری را که ما باید در این کشورها احیا کنیم، ضرورت دارد که یک ساختار قدرتمند اقتصادی باشد و این ساختار را باید کاملا بر خلاف دولت‌های نهم و دهم فارغ از مسائل سیاسی و ایدئولوژیک ببینیم. بر این اساس باید عملکرد خاصی هم داشته باشیم و در داخل باید سعی کنیم بیشتر وزارت‌خانه و سازمان های درگیر اقتصادی و بخش خصوصی را در آمریکای لاتین فعال کنیم.»
وی خاطرنشان کرد: «ما باید در داخل شفاف کنیم که در عدم تعهد به دنبال چه هستیم. وقتی این اصول در داخل شفاف شد پیگیری‌های بعدی را انجام دهیم. از نظر من تنها منافع ما در کشورهای آمریکای لاتین منافع اقتصادی و بازرگانی است و باید این سیاست را در آینده دنبال کنیم.»
انتهای پیام/