فرمول تاج برای حق پخش فوتبال در یک قدمی شکست

در تمام سال‌های گذشته مدیران فوتبال ایران از «درآمد»های میلیاردی صحبت کرده‌ا‌ند تا اذهان عمومی را به آینده امیدوار کنند. آنها فقط پول را می‌بینند و درباره درآمدزایی شعارهای مختلفی سر می‌دهند. اما باز هم آنچه در سال‌های اخیر اتفاق افتاده به خوبی به اهالی فوتبال نشان می‌دهد که مدیران راه مناسبی را برای رسیدن به پول و حق فوتبال نرفته‌اند.
مدیران فوتبال ایران سال‌های سال است که شعار توسعه اقتصادی می‌دهند! اما تصمیمات و قراردادهای تجاری منعقد شده توسط آنها همواره به حرکت فوتبال در سراشیبی سقوط سرعت بخشیده است.
قرارداد اسپانسرینگ با شرکت‌های سایپا و ائل خودرو دو نمونه از شکست‌های تجاری فدراسیون در زمینه اسپانسرینگ بوده است. عقد قرارداد با شرکت‌های تولیدی پوشاک ورزشی ناشناخته‌ای چون لگیا ایتالیا، آل‌اشپورت آلمان و این آخری‌ها جیووا ایتالیا هم همیشه با جنجال و حاشیه‌های رسانه‌ای به خاطر کیفیت بد البسه‌ها همراه بوده است.

در سازمان لیگ هم مدیران قراردادی ١٦٠ میلیارد تومانی با شرکت ایران‌نوین منعقد کردند. در قرارداد ٦٠ میلیارد تومانی سال اول براساس اعلام مسوولان سازمان لیگ، چیزی حدود ٢٣ میلیارد خسارت به این شرکت داده شد. از قرارداد ١٠٠ میلیارد تومانی سال دوم هم آخرین خبر منتشر شده در رسانه‌ها این بوده که کار طرفین به شکایت و کمیته داوری و دادگاه کشیده شده است و معلوم نیست تکلیف طلب ٨٠ میلیارد تومانی فوتبال ایران از اسپانسر قبلی تبلیغات محیطی چه خواهد شد. مدیران هم هیچ شفاف‌سازی پیرامون این پرونده تاکنون نداشته‌اند و این احتمال وجود دارد با توجه به ادعای خسارت قابل توجه از سوی مجری تبلیغات محیطی فوتبال در دو سال اخیر، ‌مدیران باز هم مجبور شوند به آنها خسارت چند ده میلیارد تومانی بدهند! ضمن اینکه در سازمان لیگ قرارداد سامانه پیامکی ٦٠٩٠ هم از سه سال قبل منعقد شده بود که هیچ‌وقت مشخص نشد درآمدزایی از این سامانه چه مقدار بوده و آیا پولی به باشگاه‌ها از محل درآمد این قرارداد پرداخت شده یا خیر.
این نمونه‌‌ از شکست در عقد قرارداد‌های تجاری که رسانه‌ها بارها و بارها درباره آن گزارش‌های مختلف منتشر کرده‌اند به خوبی نشان می‌دهد که فوتبال کشور از نظر درآمدزایی و برنامه اقتصادی با یک شرایط کاملا بحرانی مواجه شده است. یکی از این معضلات هم قرارداد حق پخش تلویزیونی فوتبال است که رسما اعلام شد با شکست مواجه خواهد شد.
درباره قرارداد حق پخش، اختلافات درست از همان روزی شروع شد که مدیران رسانه‌ ملی به درخواست رسمی مدیران فدراسیون و سازمان لیگ برای افزایش رقم قرارداد به میزان ١٨٠ میلیارد تومان هیچ واکنشی نشان ندادند و نامه‌های مختلف مقامات فوتبالی بدون پاسخ می‌ماندند. در نهایت کار به جایی رسید که علی کفاشیان، رییس سابق فدراسیون فوتبال دستور داد از ورود دوربین‌ها به ورزشگاه‌ها جلوگیری شود. به همین ترتیب دو هفته از بازی‌های لیگ و یک هفته از بازی‌های جام حذفی به خاطر اختلافات به وجود آمده در آن مقطع پخش نشد. اما این پخش نشدن بازی‌ها باز هم برای مدیران رسانه‌ملی اهمیتی نداشت. آنها کنداتور خود را با برنامه‌های دیگر پر کردند و مقامات ارشد فوتبال کشور مجبور به عقب‌نشینی در مقابل صدا و سیما شدند. به همین ترتیب پخش بازی‌های فوتبال از سر گرفته شد. اما توافق شد که مدیران رسانه‌ملی و فوتبال برای رسیدن به یک نقطه نظر مشترک درباره درآمدزایی فوتبال از پخش بازی‌ها به نتیجه نهایی برسند. چند ماه بعد مهدی تاج، ‌امیر عابدینی و محمدرضا ساکت که در سازمان لیگ مسوولیت داشتند از توافق برای انعقاد قرارداد پخش اینترنتی فوتبال و در‌آمدزایی در این زمینه مصاحبه‌های مختلفی انجام دادند. اما این برنامه‌ها هم همانطور که پیش‌بینی می‌شد در حد همان شعار باقی ماند. فدراسیون علی کفاشیان بدون اینکه با صدا و سیما به توافق برسد به کار خود پایان داد و مهدی تاج سکان هدایت فوتبال ایران را بر عهده گرفت. از زمانی که تاج رییس فدراسیون شده هم جلسات مختلفی برای حل مشکل قرارداد حق پخش با مسوولان دولت و مجلس برگزار کرده است. اما این تلاش‌ها در نهایت نتیجه نداد. این در حالی است که مجمع فوتبال ایران رسما به مدیریت فدراسیون دستور داده به خاطر بد قولی رسانه‌ملی فدراسیون از صدا و سیما به دادگاه شکایت و در صورت لزوم از پخش بازی‌ها نیز جلوگیری کند.
مهدی تاج تلاش کرد تا با رایزنی و مذاکره مشکل قرارداد حق پخش را حل کند. به همین ترتیب کار به جایی رسید که جلساتی در مجلس برگزار شد. رییس فدراسیون روز دوشنبه بعد از جلسه با نماینده صدا و سیما در حضور اعضای کمیسیون تلفیق و فرهنگی اعلام کرد که آنها برای حل این مشکلات به فرمول خوبی رسیده‌اند. اما روز گذشته سید احسان قاضی‌زاده هاشمی، نماینده فریمان و عضو کمیسیون تلفیق برنامه ششم توسعه در مجلس شورای اسلامی درباره حق پخش فوتبال و جلسات برگزار شده به خبرگرازی تسنیم تاکید کرد: «موضوع پرداخت حق ‌پخش تلویزیونی به ورزش که در برنامه ششم توسعه آماده است، در کمیسیون فرهنگی با یک اختلاف رای نیاورد و این موضوع از پیشنهادهای دولت حذف شد. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، نماینده مرکز پژوهش‌ها در جلسه موضع انتقادی نسبت به پرداخت حق‌پخش به ورزش داشت. نماینده مرکز پژوهش‌ها دفاعی از پرداخت حق‌پخش نکرد و در نهایت با حضور نمایندگانی که از صداوسیما و ارگان‌های ورزشی برای دفاع آمده بودند، پرداخت حق‌پخش رای نیاورد. بررسی این ماجرا مراحل دیگری دارد و یک مرحله دیگر باقی مانده است. این مساله باید در کمیسیون تلفیق هم که با حضور نماینده کمیسیون فرهنگی برگزار می‌شود، مورد بررسی قرار گرفته و تصمیم نهایی در این خصوص گرفته شود. این نماینده مجلس در ادامه می‌گوید: « نمایندگان صداوسیما که به جلسه آمدند از عدم پرداخت حق‌پخش دفاع کردند. چهار، پنج نفر هم از مجموعه ورزش کشور در این جلسه بودند که نتوانستند ادله قوی داشته باشند. امیررضا خادم، معاون پارلمانی و مناف هاشمی، معاون توسعه منابع و پشتیبانی وزارت ورزش و جوانان و محمدرضا ساکت هم از فدراسیون فوتبال در این جلسه بودند و ادله‌شان را ارایه کردند. که قابل قبول نبود» عضو کمیسیون تلفیق برنامه ششم توسعه در مجلس شورای اسلامی درباره اینکه مهدی تاج، رییس فدراسیون فوتبال اعلام کرده برای حل حق‌پخش تلویزیونی به مجلس پیشنهاد داده است، اظهار داشت: « آقای تاج پیشنهاد مشخصی نداده و منتظر پیشنهاد کتبی آنها هستیم.»
صحبت‌های قاضی‌زاده به خوبی نشان می‌دهد که مدیران فوتبال و وزارت ورزش ‌آنطور که باید نتوانسته‌اند از حق فوتبال ایران دفاع کنند. به همین دلیل ضعف آنها در مذاکره و مدیریت پرونده، فوتبال کشور را در آستانه یک شکست بزرگ قرار داده است.
محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان در ابتدای سال ١٣٩٤ صراحتا اعلام کرده بود که دیگر خبری از قرارداد حق پخش تلویزیونی نخواهد بود. نکته‌ای که بنا به دلایلی نامعلوم در تمام این مدت توجه ویژه‌ای به آن نشد. گودرزی درباره علت ورود خود به ماجرای اختلافات صداوسیما و فدراسیون فوتبال توضیح داده و گفته بود: « صدا و سیما می‌گوید اگر وضع ما از لحاظ اعتباری خوب شد، پول فوتبال را می‌دهند. البته طبق قانون آنها نمی‌توانند به راحتی این کار را انجام بدهند. نیاز به مصوبه و تفسیر مجمع تشخیص است. اما طبق مذاکرات و تفاهم انجام شده، از این پس چیزی به اسم حق پخش وجود ندارد و پرداختی صدا‌وسیما در قالب کمک به ورزش کشور خواهد بود، چرا که قبلا مجمع تشخیص مصلحت اعلام کرده است که دیگر چیزی به نام حق پخش تلویزیونی فوتبال نباید وجود داشته باشد. آنها این قرارداد را طبق قانون رد کردند و کارشان هم درست بود. در نهایت قرار شد صدا و سیما از طریق وزارت ورزش و جوانان به ورزش کشور کمک کند. اگر از ما کمک می‌خواستند از همان اول ورود می‌کردیم. اما مدیران فوتبال خودشان این قضیه را حاد کردند و افتادند به کارهای رادیکال و تهدید کردن که ما راه نمی‌دهیم دوربین‌ها را و این حرف‌ها. دیدید که تلویزیون هم پخش نکرد بازی‌ها را اصلا. آقای ضرغامی با بنده حرف زدند و گفتند که سفت و سخت ایستاده است تا بازی‌ها را پخش نکند. و این را مطمئن باشید که فوتبال لطمه می‌خورد و همین کار نصفه و نیمه هم به زمین می‌خورد.» گودرزی درباره علت ورودش به این موضوع هم به «اعتماد» گفته بود: «من دیدم که فوتبال دارد ضربه می‌خورد. مسوولان فوتبال به فکر فوتبال نبودند. اگر بودند به نحوی رفتار می‌کردند که حمایت‌های وزارت ورزش و جوانان و صدا و سیما را جلب کنند. حمایت تمام مسوولان اثرگذار را جلب می‌کردند. اینها فقط یک جزیره‌ای هستند که دنبال کار خودند. در حالی که باید وزارت ورزش و مسوولان و دولت را مجاب می‌کردند که از فوتبال به خاطر مردم حمایت کنند. اما چرا این کار را نکردند.»
صحبت‌های محمود گودرزی کاملا شفاف و واضح بود. اما هیچ‌وقت درباره واقعیت پرونده حق پخش فوتبال به اذهان عمومی واقعیت گفته نشد. گودرزی حتی در یکی از جلسات مجمع فدراسیون فوتبال هم وقتی با تهدید اعضای مجمع برای موضوع حق پخش روبه‌رو شد، به آنها اعلام کرد که تهدید نکنند و فقط از هیات رییسه و مدیران فدراسیون بخواهند که موضوع را برای احقاق حقوق واقعی فوتبال پیگیری کنند. با این وجود وقتی وزیر ورزش بارها اعلام کرده که حق پخش ورزش کشور جایگزین حق پخش فوتبال شده است، چرا هنوز تکلیف این پرونده مشخص نشده است؟ اگر وزیر ورزش به صراحت یک بار گفته که با صدا و‌سیما برای دریافت حق پخش ورزش به توافق‌هایی رسیده‌اند دلیل اینکه معاونان او در جلسات مجلس برای پیگیری حق پخش تلویزیونی فوتبال شرکت می‌کنند، چیست؟ شاید همین ابهامات است که باعث شده پرونده با یک شکست بزرگ روبه‌رو شود. فدراسیون به دنبال حق پخش فوتبال است. وزارت ورزش به دنبال حق پخش ورزش!