شیب منطقی رشد قیمت در بازار نفت

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا، بازار نفت را باید موجود زنده‌ای دانست که عوامل مختلف بر کم و کیف حیات آن تاثیر می‌گذارند. بنابراین پیش‌بینی رفتار آینده این بازار کمی مشکل و در مواقعی غیر ممکن است.

بارها پیش‌آمده که تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان نفت خام با افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت مواجه بودند، در حالی که روند و شیب بازار خلاف اتفاق رخ داده بود.

در کاهش قیمت نفت به زیر 30 دلار نیز،‌ بدبین‌ترین کارشناسان هم تصور کاهش تا این قیمت را نمی‌کردند اما این اتفاق افتاد. اوایل سال جاری میلادی بدون آنکه اتفاق جدیدی در این بازار رخ دهد،‌قیمت‌ها صعودی شد و این روند صعودی با وجود نوسانات کوچک و بزرگ همچنان ادامه دارد.

شاید مهمترین دلیل ادامه یافتن رشد قیمت نفت را بتوان نفع جمعی تولیدکنندگانی دانست که همگی از کاهش قیمت‌ها در این بازار متضرر شده‌اند و از همین رو بدون آنکه موضع رسمی برای کنترل بازار بگیرند،‌نشانه‌هایی را روانه این بازار کردند که امید را به افزایش قیمت طلای سیاه افزایش داد.

حتی عربستان نیز که همواره طرفدار نفت ارزان است در تنگنای درآمدی قرار گرفته و در تلاش است با تثبیت تولید نفت،‌ روزگار بهتری را رقم بزند.

آمارها از بانک مرکزی این کشور حاکی است ذخایر خارجی سعودی در ماه گذشته میلادی به میزان شش میلیارد و 560 میلیون دلار کاهش یافته و به پایین‌ترین سطح خود از مارس 2013 رسید که نشان می‌دهد عربستان به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت دنیا از سقوط بهای نفت متحمل خسارت فراوانی شده است.

از سوی دیگر دولت ریاض چندی پیش از طرح تحول اقتصادی در این کشور خبر داد و هدف از اجرای آن را کاهش وابستگی عربستان به درآمدهای نفتی تا سال 2030 عنوان کرد.

قیمت‌های پر نوسان نفت خام به منزله این است که عربستان برای سال جاری با کسری بودجه 87 میلیارد دلاری مواجه است.

این در حالی است که صندوق بین‌المللی پول پیشتر در سال جاری پیش‌بینی کرد که کشورهای تولید کننده نفت به برداشت ذخایر خارجی برای جبران کسری بودجه متوسل شوند.

ایران نیز در تلاش است تا علاوه بر بازیابی سهم خود از بازار نفت،‌ به درآمدهای بالاتری دست پیدا کند، زیرا اقتصاد کشور پس از گذشتن از گردنه تورم 50 درصدی به امید روزهای روشن تر است. به همین دلیل ایران با اطمینان وارد طرح فریز نفتی نمی‌شود. طرحی که مطرح‌شدن دوباره آن به روند رشد قیمت‌ها کمک کرده است.

ایران هنوز هم در شرایطی که عربستان سعودی و عراق به میزان صادرات خود اضافه می‌کنند، قصد ندارد سقف برای تولیدات روزانه‌اش را بپذیرد.

مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند درصورتی‌که به سقف تولید 4 میلیون بشکه در روز برسند و امکان تولید نفت بدون سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و بیشتر وجود نداشته باشد، در آن زمان «شاید» بپذیرند که طرح فریز نفتی را اجرایی سازند.

بااین‌حال تنها کشوری که هنوز هم در برابر طرح فریز نفتی به‌شدت مقاومت می‌کند، عراق است. جبار اللعیبی، وزیر نفت عراق درزمانی که تازه به وزارت انتخاب‌شده بود، به شرکت‌های نفتی در جنوب عراق دستور داده بود که میزان تولیدات خود را بیشتر کنند.

او از شرکت‌هایی مانند بریتیش پترولیوم، شل، لوک اویل، و CNPC خواست که میزان خروجی خود را افزایش دهند. نتیجه این اقدامات به‌زودی مشخص نخواهد شد اما هرگونه تعهد عراق به افزایش میزان تولیدات می‌تواند طرح فریز نفتی را برای مدت زیادی به تعویق بیندازد.

از سوی دیگر روسیه به‌عنوان طراح اولیه فریز نفتی، این بار با توجه به مخالفت‌های ایران و عراق به‌صورت محتاطانه‌تری وارد میدان می‌شود اما این مسئله باعث نمی‌شود که دیگر اعضای اوپک از تلاش‌های خود برای اجرای طرح فریز نفتی دست بکشند.

با وجود آنکه اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت و روسیه در نشست ماه آوریل در دوحه نتوانستند بر سر محدود ساختن تولید به توافق برسند اما پیشنهاد دوباره قیمت ها را در حاشیه 50 دلار نگه داشته است.

درست است که یکی از مهمترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت در معاملات ماه های اخیر قوت گرفتن اجرای طرح فریز نفتی است اما کاهش ذخایر استراتژیک نفت خام آمریکا نیز نقش مهمی داشته است.

بر این اساس، با توجه به کاهش واردات نفت و افزایش فعالیت‌های تابستانی پالایشگاه‌های آمریکا، حجم ذخیره‌سازی نفت در این کشور با کاهش ۲.۵ میلیون بشکه‌ای به حدود ۵۲۱ میلیون بشکه رسیده است.

از سوی دیگر از سرگیری پالایشگاه‌های کره جنوبی و ژاپن پس از پایان تعمیرات اساسی و سالانه، از دیگر دلایل گرانی قیمت نفت به شمار می‌رود.

بر اساس آخرین گزارش مؤسسات معتبر بین‌المللی، در سه ماهه سوم سال ۲۰۱۶ میلادی، ظرفیت پالایش نفت در جهان با افزایش روزانه ۶۰۰ هزار بشکه‌ای به حدود ۸۰ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه رسیده که افزایش فعالیت پالایشگاه‌ها را می‌توان از دیگر عوامل تقویت قیمت‌ها در بازار نفت متصور دانست.

با این عوامل می‌توان امیدوار بود قیمت نفت همچنان در کانال 40 دلاری باقی بماند و حتی در اواخر سپتامبر و در صورت نتیجه‌دار بودن مذاکرات فریز نفتی،‌قیمت‌ها بیش از این نیز بالا برود.