موفقیت پژوهشگران ایرانی در استفاده از نانوحامل داروی ضدسرطان

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، در سال‌های اخیر، توجه فراوانی به تهیه‌ نانو ذرات به‌ عنوان حامل‌هایی برای دارورسانی شده است. حامل‌های نانویی با تغییرات خواص انتقالی دارو باعث بهبود عملکرد دارو و کاهش عوارض جانبی آن می‌شوند. در ساخت نانو ذرات مذکور، از مواد مختلفی مانند پلیمرها، ذرات فلزی، لیپیدها و دیگر مواد استفاده می‌شود که بسته به روش تولید آن‌ها می‌توان شکل و اندازه‌ متفاوتی از ذرات تولید کرد. سیستم‌های دارورسانی مبتنی بر حامل‌های نانویی اکنون در بازار دارویی جهان وارد شده‌اند و استفاده از آن‌ها در دارورسانی رو به افزایش است.

دکتر بیژن ملائکه، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ضمن اشاره به ترکیب 7-اتیل-10 هیدروکسی کامپتوتسین (SN38) به‌ عنوان یک داروی بالقوه ضد سرطان مؤثر در درمان انواع تومورهای بدخیم، گفت: امکان استفاده بالقوه داروی 7-اتیل-10 هیدروکسی کامپتوتسین در درمان انواع تومورهای ریه، معده، دهانه‌ رحم و تخمدان وجود دارد. این دارو، 100 تا 1000 برابر نسبت به داروی ایرینوتکان مؤثرتر است. به دلیل محلولیت پایین داروی SN38 در آب و حلال‌های قابل‌ قبول در داروسازی، در این مطالعه، نانوذرات لیپیدی جامد حاوی SN38 به‌منظور تزریق وریدی داروی مذکور تهیه شده است. استفاده از این نانو حامل‌ها در درمان تومورهای سرطانی موجب افزایش کارایی درمانی و کاهش اثرات جانبی داروی ضد سرطان می‌شود.

وی در خصوص نقش فناوری نانو در این طرح اظهار کرد: استفاده از نانو ذرات با اندازه‌ کمتر از 200 نانومتر، امکان تجمع هرچه بیشتر دارو را در محل تومور فراهم آورده و موجب افزایش بازدهی دارو می‌گردد. همچنین این موضوع سبب می‌شود اثرات مخرب داروی ضد سرطان بر بافت سالم اطراف تومور کاهش یابد.

به گفته دکتر ملائکه، در این مطالعه حاوی داروی ضد سرطان SN38 به‌صورت غیرپگیله و پگیله (SLN-SN38 و PEG-SLN-SN38) به روش امواج فراصوت تهیه شد.

خصوصیات نانو ذرات حاوی داروی ضد سرطان از حیث اندازه، پتانسیل زتا و میزان بارگیری مورد ارزیابی قرار گرفته‌ است. تأثیر دارویی نانو ذرات تهیه شده روی دو رده‌ سلولی سرطان کولورکتال (C-26 و HT-116) در زمان‌های 24، 48 و 72 ساعت بررسی شده‌ است. در نهایت کارایی ضد توموری نانو ذرات دارویی تهیه شده در مقایسه با فرآورده‌های تجاری ایرینوتکان روی موش‌های دارای تومور C-26 مطالعه شده است.

بر اساس نتایج به‌ دست‌ آمده از آزمون‌ها، نانو ذرات پگیله و غیر پگیله در دوزهای 20 و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم در مقایسه با فرم تجاری ایرینوتکان با دوز 25 میلی‌گرم بر کیلوگرم کارایی ضد توموری بالاتری از خود نشان داده‌ است.

نتایج این کار در مجله‌ی European Journal of Pharmaceutics and Biopharmaceutics (جلد 104، سال 2016، صفحات 42 تا 50) به چاپ رسیده است.