سپانلو وصیتی مبنی بر اهدای کتاب‌هایش به بنیاد دائره‌المعارف اسلامی نداشت/ خانه شاعر به هیچ نهادی واگذار نشده است
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، اخیرا رئیس کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی بنیاد دایرة المعارف اسلامی از اهدا شدن سه کتابخانه شخصی به این مرکز خبر داد که شنیدن نام زنده‌یاد محمدعلی سپانلو در این فهرست، جالب توجه بود.
حسن عرب گفته است: «کتاب‌های اهدایی مرحوم سپانلو، هزار و ۲۴۰ عنوان کتاب فارسی، ۱۰۰ عنوان مجله و ۱۸ لوح فشرده در حوزه کتابشناسی، تفاسیر قرآن، فقه، تاریخ، فلسفه، رمان، شعر و فرهنگ نامه هستند. استاد سپانلو اواخر عمرش خواسته بود کتاب‌های کتابخانه‌اش به بنیاد دایرة المعارف اسلامی اهدا شود. البته همه کتاب‌های اهدایی مرحوم سپانلو، کتابهایی که امروز می‌بینید، نیستند و تعداد دیگری از کتاب‌های ایشان قرار است به کتابخانه بنیاد اهدا شده و به این کتابخانه منتقل شود.»
در پی انتشار این خبر، با مهدی اخوت، دوست و هم‌خانه زنده‌یاد سپانلو که سال‌ها در کنار آن شاعر و مترجم فقید زندگی کرده و همچنین به وصیت شاعر، مسئولیت رسیدگی به تمامی میراثش، به او سپرده شده، ماجرا را جویا شدیم.
اخوت در گفت‌وگو با آنا درباره کتاب‌های مورد اشاره توضیح داد: «از آنجا که 5-6 سال آخر، سپانلو بیمار بود و من هم بیماردار، اوضاع خانه به هم ریخته شد و من اخیرا تصمیم گرفتم کمی به سرواوضاع خانه رسیدگی کنم. به همین دلیل مقداری از کتاب‌ها را جمع آوری کردم.»
وی ادامه داد: «این کتاب‌ها، شامل کتابهایی هستند که مثلا چند نسخه از آن به سپانلو ارسال شده بود، کتابهایی که او روی آن‌ها یادداشتی نگذاشته بود و همچنین کتابهایی که سپانلو به هر دلیل آن‌ها را مطالعه نکرد. همانطور که می‌دانید بسیاری از شاعران و نویسندگان دوست داشتند بعد از انتشار کتاب، یک یا چند نسخه از کتاب‌هاشان را برای سپانلو بفرستند که مجموعا، عناوین متعددی را تشکیل می داد.»
دوست قدیمی زنده‌یاد سپانلو افزود: «بعد از جدا کردن این کتاب‌ها که تقریبا به اندازه بار 2 وانت می‌شد، با یکی دو نفر از دوستان و آشنایان تصمیم به اهدای آن‌ها گرفتیم. آن‌ها این مسئولیت را قبول کردند و من در جریان کتاب‌خانه‌هایی که این کتاب‌ها به آن‌ها اهدا شده‌اند، نبودم. گویا این کتاب‌ها به چند مقصد مختلف ارسال شده‌اند و یکی از این مراکز، مرکز بنیاد دایرةالمعارف اسلامی بوده است.»
اخوت در پاسخ به این سوال که آیا شاعر، اواخر عمرش حرفی از اهدای بخشی از کتاب‌هایش به بنیاد دایرةالمعارف اسلامی توصیه‌ای کرده بود یا چنین خواسته‌ای داشت، گفت: «خیر. من چنین حرفی از ایشان نشنیدم و اهدای این کتاب‌ها (تمامی کتاب‌های اهدا شده) به خواستِ شخصِ من اتفاق افتاده است.»
با توجه به موضوعِ فعالیت‌های بنیاد مورد اشاره، وی درباره نوع کتاب‌های ارسال شده به این بنیاد توضیح داد: «من دقیقا نمی‌دانم چه کتابهایی به این مرکز اهدا شده است اما در بین کتابهایی که از خانه خارج شد، یک کارتن (از جمله کتابهایی که آقای سپانلو آن‌ها را نخوانده بود) حاوی کتابهایی با مضامین دینی وجود داشت که حدس می‌‌زنم این بخش از کتاب‌ها، به بنیاد اهدا شده باشد.»
وی گفت: «مسئولان بنیاد دایرةالمعارف، مراسمی را هم در نظر گرفته بودند و گویا یادبودی هم از سپانلو تهیه کرده‌اند. البته من در این مراسم شرکت نکردم.»
خانه سپانلو برای بازدید علاقه‌مندان آماده می‌شود
اخوت درباره تصمیماتی که برای خانه زنده‌یاد سپانلو در نظر دارد، اظهار داشت: «سپانلو، من را وصی میراث خود اعلام کرده و مسئولیت خانه را نیز به من سپرده است. به همین دلیل من تصمیم گرفتم این خانه، محل مناسبی باشد برای میهمانانی که علاقه دارند از خانه و وسایل و کتاب‌های سپانلو بازدید کنند.»
وی ضمن بیان این مطلب که اهدای بخشی از کتاب‌ها نیز با این رویکرد انجام شده، افزود: «البته رسیدگی به خانه و مهیا کردن آن، هزینه‌بر است و من سعی دارم با مبالغی که ناشران از محل بازنشر کتاب‌های سپانلو می‌پردازند، کم کم مراحل آماده‌سازی را انجام بدهم.»
دوست و هم‌خانه زنده‌یاد سپانلو که همچنان در این خانه زندگی می‌کند، ادامه داد: «اگر هم بعد از آماده‌سازی، خواستم از این خانه بروم، ترتیبی خواهم داد تا با هماهنگی قبلی، امکان بازدید از این خانه برای علاقه‌مندان فراهم شود. البته قطعا هدف من، تبدیل شدن این خانه به خانه‌موزه نیست.»
وی درباره وضعیت خانه و برخی از شنیده‌ها مبنی بر واگذاری آن به وزارت ارشاد یا میراث فرهنگی اظهار داشت: «هیچ واگذاری صورت نگرفته است. فقط در زمان مسئولیت سیدمحمد بهشتی در سازمان میراث، اقداماتی برای ثبت فرهنگی خانه انجام شد اما همانطور که گفتم، این خانه از سوی سپانلو، به من سپرده شده است.»
اخوت در پاسخ به این سوال که آیا روند انتشار آثار سپانلو، رضایت بخش است، توضیح داد: «مشکلی وجود ندارد و ناشران مطابق با قراردادها، کار تجدید چاپ آثار را ادامه می‌دهند. البته کتاب «بیمارستان کافکا» کتابی بود که بعد از فوت سپانلو و زیر نظر من منتشر شد که آن هم قراردادها و کارهایش در زمان حیات ایشان انجام شده بود.»
وی افزود: «خوشبختانه کتاب تاریخ شفاهی ایشان هم که پیش‌تر درکشور سوئد منتشر شده بود، سال گذشته و بدون سانسور، از سوی نشر ثالث به بازار آمد.»
اُخوت همچنین از انتشار احتمالی برخی از یادداشت‌های سپانلو در آینده خبر داد و گفت: «تصمیم دارم در صورت امکان بخشی از یادداشت‌های غیرشخصی شاعر و همچنین برخی تصحیحاتی که روی شعرهای خودش داشت و در دفترچه نوشته است را منتشر کنم. البته خاطرات خودم از سپانلو هم هست که قصد انتشار آن‌ها را هم دارم.»
گفت‌وگو از هادی حسینی‌نژاد
انتهای پیام/