رقه تا پاریس؛ جاده‌ای که داعش احداث کرد
گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، مجتبی اسماعیلی: یکی از وجوه ممیزه داعش و القاعده را شعاع عملیاتی این دو جریان تروریستی می‌دانند. در حالی که القاعده کمتر به خاورمیانه محدود بود و مشخصا اهدافی در غرب را هدف می‌گرفت، داعش از بدو پدیداری جز در کشورهای خاورمیانه، فعالیتی مشخصی نداشت.
با وجود این، از سال 2016 میلادی به این سو، عملا ماهیت جغرافیایی داعش دست‌خوش تغییرات شگرفی شده است. در نوبت جدید، داعش در قالب دگردیسی نوین، خود را از محدوده سوریه، عراق و لبنان جدا کرده و به سرزمین‌های ورای مدیترانه رسانده است.
یک تحلیلگر مسائل تروریسم اعتقاد دارد که دلیل تغییر رفتار عملیاتی داعش را باید در وضع این جریان در سوریه و عراق سراغ گرفت.
پیرمحمد ملازهی در گفت‌و‌گو با آنا اوضاع کنونی در عراق و سوریه را برای داعش بسیار محدودشده توصیف می‌کند و می‌گوید: «باتوجه به وضعی که اکنون داعش و القاعده در عراق و سوریه پیدا کرده و حملاتی که ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش و ناتو علیه آن‌ها ترتیب داده‌اند، قابل پیش‌بینی بود که این گروه‌های تروریستی تحت فشار قرار بگیرند و از آن جهت که نمی‌توانستند مناطق تحت تصرف خود را حفظ کنند، نیروهایشان را به نقاط دیگر از جمله اروپا منتقل کنند.»
وی با بیان اینکه علت انتخاب اروپا به‌عنوان مقصد بعدی تروریست‌های داعش این بود که بیشتر تروریست‌های پیوسته به داعش از اروپا به عراق و سوریه آمده بودند و حال به محل سکونت خود بازمی‌گشتند، تصریح کرد: «اکنون موضوع مهم برای اروپایی‌ها این است که نمی‌دانند به‌طور دقیق چه تعداد نیرو از اروپا به داعش پیوسته‌اند و اینکه چه زمانی و چگونه بازخواهند گشت. طبعا این موضوع مشکلات زیادی برای امنیت اروپا به وجود خواهد آورد که نمونه‌های آن را در حملات اخیر وابستگان داعش به فرانسه، بلژیک و نقاط دیگر مشاهده کردیم.»
این تحلیلگر مسائل تروریسم اعتقاد دارد که علاوه بر تبار اروپایی اعضای خارجی داعش، ضعف‌های موجود در دستگاه‌های امنیتی برخی دولت‌های غربی نیز در کوچ داعش به سوی اروپا بی‌تاثیر نیست. ملازهی می‌گوید: «گروه تروریستی داعش از ضعف اطلاعاتی اروپا در زمینه نداشتن اطلاعاتی از هویت افرادی که به داعش پیوسته بودند، استفاده و نیروهای آموزش‌دیده خود را لابه‌لای موج پناه‌جویان راهی اروپا کرد. طبعا در آینده نیز این احتمال وجود دارد که این ارتباط میان داعش و نیروهایش در اروپا حفظ شود.»
سومین عامل پدیداری داعش در اروپا از نظر ملازهی به ماهیت سیال داعش بر می‌گردد. او اعتقاد دارد: «داعش را نمی‌توان یک گروه در نظر گرفت، بلکه تفکر داعشی است که افراد را به سوی حملات تروریستی می‌کشاند. مشاهده می‌کنیم افرادی که حتی هیچ نوع ارتباط مستقیم و ارگانیکی با داعش ندارند و تنها تفکر آن‌ها را از اینترنت دریافت کرده‌اند، اقدام به حملات تروریستی می‌کنند و این، برای اروپایی‌ها بسیار خطرناک است.»
ملازهی در پاسخ به این سوال که چرا شمال آفریقا که بستر مناسبی برای حضور گروهک‌های تروریستی دارد، برای انتقال نیروها انتخاب نشد، گفت: «طبعا، هر جا که هرج و مرج و ناآرامی باشد، می‌تواند فرصتی برای نفوذ داعش تلقی شود و شمال آفریقا نیز از این قاعده مستثنی نیست، ولی اوضاع برخی کشورهای شمال آفریقا ازجمله مصر به گونه‌ای است که زمینه فعالیت داعش در آنجا را محدود می‌کند. گرچه شعبه‌هایی از داعش در مصر فعال هستند، ارتش قدرت کامل را در این کشور در اختیار دارد و با قدرت خود که با حمایت‌های مردمی همراه است، مقابل هرگونه فعالیت خرابکارانه ایستاده است.»
وی تاکید کرد: «از سویی دیگر شعبات داعش در سومالی و دیگر کشورهای آفریقایی نتوانستند جا پای محکمی برای حضور داعش در آنجا به عنوان یک کانون ایجاد کنند. طبعا در چنین اوضاعی، رهبران داعش نیروهای اروپا‌دیده خود را برای بازگشت به اروپا و فعالیت‌های خرابکارانه در آنجا تجهیز می‌کنند.»
این تحلیلگر حوزه تروریسم درباره آینده گروه داعش در منطقه گفت: «اگر داعش را یک تفکر رادیکال بدانیم که دنبال خلافت اسلامی است، باید گفت که نمی‌توان راه حل نظامی را پاسخی برای حذف آن‌ها دانست. از سوی دیگر، با توجه به اوضاعی که در سوریه به وجود آمده است و توافق میان روسیه و آمریکا و حضور نیروهای محور مقاومت از جمله ایران در عراق و سوریه، داعش به تدریج مناطق تحت کنترل خود را از دست خواهد داد و ناچار باید از جایی به جای دیگر منتقل شود.»
ملازهی افزود: «در هر صورت نمی‌توان تفکر داعشی را نابودشده تصور کرد. علاوه بر انتقال نیروها، این تفکر است که می‌تواند در هر لحظه هر فردی در هر نقطه از جهان را به تکاپو برای فعالیت‌های تروریستی و اقدامات خرابکارانه وادارد.»
وی تاکید کرد: «به‌طور کل تفاوتی ندارد که حضور فیزیکی داعش در کجا باشد، بلکه علاوه بر نابودی نیروهای داعش باید به مقابله با تفکری برخواست که این گروه رادیکال در منطقه و جهان و میان هوادارانش منتشر کرده است.»
پیرمحمد ملازهی در تببین وضع اخیر جریان‌های تروریستی در خاورمیانه به تغییر نام جبهه‌النصره به جبهه فتحالشام اشاره می‌کند و می‌گوید: «میان جولانی، رهبر جبهه‌النصره و رهبر القاعده توافق شده بود تا این تغییر نام انجام شود. آن ها به‌دنبال توافقات میان روسیه و آمریکا به‌خوبی حس کرده بودند که دیگر گروه‌های رادیکال جایی در سوریه ندارند و نمی‌توانند حتی در قالب گروه‌های میانه‌رو در مذاکرات صلح حضور یابند.»
وی افزود: «از این رو، طبق توافقی که میان دو رهبر شد، جبهه‌النصره تصمیم گرفت از زیر بلیت القاعده خارج شود تا بتوانند در ادامه خود را گروهی میانه‌رو معرفی کنند و بدین نرتیب در تعیین سرنوشت سوریه نقش داشته باشند.»
انتهای پیام/